خانه » همه » مذهبی » معصومین و عزای پدران

معصومین و عزای پدران


معصومین و عزای پدران

۱۳۹۲/۱۰/۱۷


۴۳۹ بازدید

آیا معصومین برای عزای معصومین قبلی خود سیاه می پوشیدند؟

در باره سیاهپوشی به این چند نکته توجه نمایید:الف) گزارش های مستند تاریخی حکایتگر این  است که پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع)  در عزای عزیزانشان سیاه پوشیده اند . به روایت ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه، امام حسن (ع) در سوگ امیرمؤمنان علی (ع) جامه سیاه پوشید و با همین جامه برای مردم خطبه خواند . ( شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج 16، ص 22 . )
 براساس حدیثی که اکثر محدثان نقل کرده اند، زنان بنی هاشم در سوگ اباعبدالله الحسین (ع) جامه سیاه پوشیدند: «لما قتل الحسین بن علی (ع) لبس نساء بنی هاشم السواد و المسوح و کن لاتشتکین من حر و لا برد و کان علی بن الحسین (ع) یعمل لهن الطعام للماتم; ( بحارالانوار، ج 45، ص 188; وسائل الشیعة، ج 2، ص 890 . ) وقتی امام حسین بن علی (ع) به شهادت رسید، زنان بنی هاشم لباس های سیاه و جامه های خشن مویین پوشیدند و از گرما و سرما شکایت نمی کردند و پدرم علی بن الحسین (ع) به علت [اشتغال آنان به] مراسم عزاداری، برایشان غذا درست می کرد .» مرحوم کلینی چنان نقل می کند که سلیمان بن راشد از پدرش نقل کرد: امام سجاد (ع) را دیدم که جبه ای جلو باز و سیاه رنگ و طیلسانی کبود رنگ پوشیده بود . ( وسائل الشیعه، ج 3، ص 361 . ) این شیوه از سوی دیگر ائمه (ع) و بزرگانی چون ام سلمه، مختار ثقفی و سیف بن عمیره نخعی کوفی جریان داشته و در عصر غیبت تا کنون تداوم یافته است . ( نگا: سیاهپوشی در سوگ ائمه نور، نوشته علی ابو الحسنی  ص 129- 155 ) 
سیاهپوشی در عزای امامان ،  راحج و سبب احیا مذهب و تحکیم روابط با خاندان رسالت است .(1) فقها پوشیدن لباس سیاه جهت عزاداری را راجح می دانند. پس از شهادت امام حسین (ع)و یاران آن حضرت ,کسی از زنان بنی هاشم و طایفه قریش نبود مگر آن که برای امام حسین (ع)لباس سیاه پوشیده بود.(2) فقط در دوران حاکمیت بنی عباس , چون لباس سیاه به عنوان لباس رسمی آنان محسوب می شده پوشیدن لباس سیاه به عنوان یکی از مصادیق تلبس به لباس ظلمه و تشبه به آن ها محسوب می شد که با نابودی آنان این عنوان منتفی شده است.
امروزه سیاه پوشی از ویژگی های مهم شیعه است , شیعه در عزاداری ها همانند ایام محرم و صفر نه تنهاسیاه می پوشد, بلکه در و دیوار و کوی و برزن را نیز سیاهپوش می کند. لباس سیاه , نشانهء عشق و دوستی به ساحت مقدس امامان معصوم است . و اعلام جانبداری از سرور آزادگان در جبههء ستیز حق و باطل که سراسر تاریخ را فراگرفته است . شیعه با سیاهپوشی خویش در عاشورا اعلام می دارد که در منطق وی , بی حسین , جامعه تاریک , جهان بی فروغ است .(3) امروزه پوشیدن لباس سیاه از شعایر شیعه محسوب می شود.
ب) سابقه سیاه پوشی در ایران
شواهد فراوانی در متون کهن ایرانی وجود دارد که سیاهپوشی را نشان ماتم و اندوه قلمداد کرده است .در شاهنامه فردوسی که بیانگر فرهنگ و تمدن  ایران است، آمده است : 
به یک سال در سیستان سوگ بود    همه جامه هاشان سیاه و کبود   
در عصر ساسانیان، هنگامی که بهرام گور در گذشت، ولیعهدش یزدگرد سیاه پوشید:
چهل روز سوگ پدر داشت راه
بپوشید لشگر کبود و سیاه
وقتی فریدون در گذشت نیز بازماندگان و سپاهش جامه سیاه پوشیدند:
منوچهر یک هفته با درد بود
دو چشمش پر از آب و رخ زرد بود
سپاهش همه کرده جامه سیاه 
 توان گشته شاه و غریوان سپاه
این سیاهپوشی تا اکنون در ایران رایج است . ( معجم البلدان، یاقوت حموی، ج 3، ص 452 و تاریخ گیلان و دیلمستان، میرسید ظهیر الدین مرعشی، ص 223 . )
در اساطیر یونان باستان آمده است: زمانی که تیتس از قتل پاتروکلوس به دست هکتور شدیدا اندوهگین شد، به نشانه عزا سیاه ترین جامه هایش را پوشید . این امر نشان می دهدکه قدمت رسم سیاهپوشی در یونان به عصر هومر باز می گردد . در میان عبرانیان (یهودیان قدیم) نیز رسم آن بود که در عزای بستگان سرها را می تراشیدند و بر آن خاکستر می پاشیدند و لباس تیره می پوشیدند . ( دائرة المعارف، پطرس باستانی، ج 6، ص 710- 712 . )
بستانی، در دائرة المعارف خود، رنگ سیاه را مناسب ترین رنگ عزا در تمدن اروپای قرن های اخیر گزارش کرده، می نویسد: «طول دوران عزاداری، بر حسب درجه نزدیکی به میت، از یک هفته تا یک سال طول می کشد و بیوه زنان دست کم تا یک سال عزا می گیرند و در این مدت لباس های آنان سیاه رنگ و خالی از هر گونه نقش و نگار و زیور آلات است .» (همان . )
در کتب تاریخی گزارش شده است که عرب، در مواقع مصیبت، جامه خویش به رنگ سیاه می کرد . ( اخبار الدولة العباسیة، تحقیق دکتر عبدالعزیز دوری و دکتر عبدالجبار مطلبی، ص 247 . ) در عصر پیامبر (ص) پس از پایان جنگ بدر که 70 تن از مشرکان و قریش به دست مسلمانان بر خاک هلاکت افتادند، زن های مکه در سوگ کشتگان خویش جامه سیاه پوشیدند . (السیرة النبویة، ابن هشام، تحقیق مصطفی سقا، ج 3 . ص 10و11 . )
شعر لبید، درباره سیاهپوشی زنان نوحه گر، مورد استشهاد بسیار از کتب لغت است:
یخشمن حر اوجه صحاح
فی السلب السود و فی الامساح ( سیاهپوشی در سوگ ائمه نور، علی ابوالحسنی، ص 76و77 . )
آن زنان در حالی که لباس های سیاه عزا و پلاس مویین بر تن کرده بودند، گونه های خویش را با ناخن می خراشیدند .
پس شواهد تاریخی و ادبی نشان می دهد، رنگ سیاه از دیر باز در میان بسیاری از ملل و اقوام نشان عزا و اندوه بوده است . این امر به ایران یا دوران اسلام اختصاص ندارد و اعراب پیش از اسلام، ایرانیان و یونانیان باستان در عزا جامه سیاه یا کبود می پوشیدند . (برای اطلاع بیش تر نگا: تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری، آدام متز، ترجمه علی رضا ذکاوتی قراگزلو، ج 2، ص 127 به بعد; سیاهپوشی در سوگ ائمه نور . همان ص 53- 93 . )
پی نوشت:
1.حسین رجبی , پاسخ به شبهات عزاداری , ص 105
2.بحارالانوار, ج 45 ص 196
3.همان , ص 106

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد