در فرهنگ معین در معنی بخشنده آورده است: عطا کننده (که در امور مالی مانند انفاق، هدیه و…) به کار می رود و برای بخشاینده: عفو کننده و رحم کننده که در امور معنوی به کار می رود.

آنچه که در ترجمه «الرحمن الرحیم» به بخشنده بخشاینده «بخشایشگر» آمده است، نکاتی را مفسران در این باره بیان می دارند.

«الرحمن» صیغه مبالغه و دال بر کثرت دارد اما «الرحیم» صفت مشبه دال بر دوام و ثبوت دارد، لذا تأکید نبوده و هر کدام معنایی مستقل و خاص دارد (تفسیر المیزان و تفسیر المنار، ج 1، ص 47، عبده).

«رحمان» رحمت عام خداوند متعال که شامل همه بندگان مؤمن و کافر و رحیم رحمت خاص که شامل مؤمنین است و بندگان خاص و صالح.

در روایات هم در این باره آمده که «الله اله کل شیء الرحمان بجمیع خلقه و الرحیم بالمؤمنین؛ خداوند معبود هر چیزی است که رحمان نسبت به همه آفریدگان و مهربان نسبت به مؤمنان می باشد».

«الرحیم» اسم عام بصفه خاصه (تفسیر نمونه، جر 1، ص 21).

رحمن در قرآن به صورت مطلق آمده نشانه عمومیت آن است.

رحیم گاهی مقید مانند «کان بالمؤمنین رحیما» (احزاب، آیه 43).