معنای فضل همان است که در مقاله «فضل خدا» آمده است. لطفا مجددا به مقاله مذکور و منابع آن دقت فرمایید.فضل به معنی زیادتی است. راغب اصفهانی می گوید: هر عطیه ای که بر معطی لازم نیست فضل گویند یعنی احسان و رحمت و عطائی که خدا بر بندگان می کند بر خداوند لازم نیست بلکه از روی لطف و کرم است لذا به آن فضل گویند که زیادت است و گرنه بندگان حقی در نزد خدا ندارند. نزدیک به ۹۰ مورد در قرآن فضل و رحمت پروردگار آمده است. در هر یک از آیاتی از قرآن که واژه فضل الهی آمده،معنای آن با توجه به قرائن آیه مورد نظر معلوم می شود . در این آیات فضل گاهی به معنی اسلام است و گاهی به معنای مقام نبوت و ولایت است. مانند آیه ۷۳ آل عمران : إِنَّ الْفَضْلَ بِیَدِ اللّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشا ء؛ بگو این تفضل به دست خدا آنرا به هر کسی که بخواهد می دهدُ».گاهی به معنی پیامبری است و نیز به معنی بدل در مال- روزی در دنیا- روزی در بهشت و … آمده است. بنابراین باید گفت طلب فضل خدا یا تعبیرات مشابه در قرآن مجید غالبا به معنی طلب روزی و کسب و تجارت آمده لکن این جمله مفهوم گسترده ای دارد و فضل و رحمت و عنایت الهی به تناسب موارد به کار رفته معنای خاص خود را دارد لکن عمده آنها دو مورد است: ۱. برتری ۲. عطیه و احسان و رحمت. گاهی این واژه دلالت بر برتری مال حلال بر حرام دارد.هنگامی که آیه ۳۲ سوره نساء نازل شد که در آن می‌فرماید:«و سئلوا الله من فضله ان الله کان بکل شی ء علیما» و خداوند را از فضلش سؤال کنید»، یاران پیامبر در باره معنای فضل با یکدیگر گفت‌وگو می کردند تا سخن به اینجا رسید که: معنای واقعی آن چیست؟ چه کسی حاضر است آن را از پیامبر بپرسد؟ در این هنگام، امام علی‌بن‌ابی‌طالب داوطلب شد و فرمود: من از ایشان خواهم پرسید. پس معنای فضل را از پیامبر سؤال کرد و آن حضرت در پاسخ فرمود: «خدای متعالی خلق را آفرید و روزی ایشان را از حلال، میانشان قسمت فرمود. (اما) حرام را نیز به آنان عرضه داشت و در دسترس آنان قرار داد.پس هرکسی به مال حرام روی آورد، به همان اندازه روزی حلالش کاسته می‌شود و حساب آن نیز در قیامت از او کشیده خواهد شد.»
اما چیز هایی که موجب می شود انسان مشمول فضل و لطف الهی گردد بندگی خالصانه و اطاعت از دستورات خداوند و دعا و اظهار خضوع و انکسار در پیشگاه حق تعالی است و هر چه این اعمال صافتر و خالص تر باشد قابلیت آدمی برای دریافت نزول رحمت و فضل خداوند بیشتر می شود و به همین دلیل انبیا و اولیا و بندگان مقرب و صالح خداوند بهره بیشتری از فیض و احسان ا لهی دارند . در باب لطف و فضل حضرت حق در دعاى جوشن کبیر آمده که «یا من فضله عمیم» یعنی فضل و احسان و بخشش پروردگار اختصاص به گروه ویژه اى ندارد بلکه فضل خداوند همه را در بر گرفته است .
فضل و رحمت خدا همچون باران بر همگان سرازیر است و همه انسان ها بلکه همه موجودات از این فیض بیکران برخوردارند ولی هر چه زمینه برای دریافت فیض فراهم تر باشد بهره مندی از آن بیشتر خواهد بود .
جهت آگاهی بیشتر به منابع ذیل رجوع نمائید:
– سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیه، ج ،- ص ۱۸۲ – مفردات راغب، واژه فضل – بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامه قرآنی، انتشارات دوستان و ناهید، ج ۲، ص ۱۵۸۹.