هرگاه براى شخص، در تعلق خمس یا مقدار آن، شک حاصل شود و یا آنکه بخواهد خمس را به ذمه بگیرد، مى تواند جهت تصرف در آن مال، به حاکم شرع یا نماینده او مراجعه کند تا به مقدار مناسب با این شخص مدارا کند و یا بدهکارى او را بپذیرد. این عمل را «مصالحه» گویند؛ (توضیح المسائل مراجع، م 1791 و 1792).