پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباط شما با این مرکز
1. به طور خلاصه می توان گفت که «نکاح » در لغت عرب به معنای ازدواج و آمیزش هر دو بکار رفته است در قران کریم نیز به معنای ازدواج بکار رفته است . در قصه ملاقات حضرت موسی وشعیب این گونه آمده است که حضرت شعیب در ایه 27 سوره مبارکه قصص می فرماید : «انی ارید ان انکحک احدی ابنتی هاتین» یعنی من قصد دارم یکی از دو دخترم را به ازدواج تو در بیاورم , جهت اطلاع بیشتر به کتب لغت عرب از جمله لسان العرب مراجعه کنید . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/100108877))
2. توضیح بیشتر
راغب اصفهانی در مفردات می گوید: نکاح در اصل براى عقد است سپس بطور استعاره بجماع گفته شده، محال است که اوّل بجماع وضع شده سپس در عقد باستعاره باشد زیرا نامهاى جماع همه کنایات اند و عرب تصریح بآنرا قبیح میداند و این غیر ممکن است که با لفظ قبیح از غیر قبیح تعبیر آورند. (یعنى لفظى که براى جماع وضع شده در عقد خواندن بکار برند).در مجمع ذیل وَ لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتَّى یُؤْمِنَّ بقره: 221:فرموده: نکاح لفظى است که بر عقد و جماع گفته میشود بقولى اصل آن جماع است آنگاه در اثر کثرت استعمال به عقد نکاح گفته اند. فیومى در مصباح گوید: ابن فارس و غیره گفته اند: نکاح بر وطى و عقداطلاق میشود.در صحاح گفته: «النّکاح:الوطء و قد یکون للعقد» در قاموس گوید: «النّکاح الوطى و العقد له». بنظر نگارنده قول راغب اصحّ است مگر آنکه بگوئیم: نکاح در جماع و عقد هر دو مجاز است و معناى اصلى آن مخالطه و یا انضمام و نظیر آنست چنانکه در مصباح المنیر آمده است.ناگفته نماند: تمام موارد آن در قرآن مجید بمعنى تزویج و ازدواج است مگر الزَّانِی لا یَنْکِحُ إِلَّا زانِیَةً أَوْ مُشْرِکَةً نور: 3. که شاید بمعنى جماع باشد و تحقیق خواهد شد. اینک بعضى از آیات.وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ مِنَ النِّساءِ … نساء: 22. زنانى را که پدرانتان تزویج کرده تزویج نکنید (نامادریها).فَإِنْ طَلَّقَها فَلا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ بقره: 230.اگر (بار سوّم) زنرا طلاق دهد دیگر بر او حلال نمیشود تا زن با دیگرى ازدواج کند. در آیه اوّل نسبت نکاح بمرد و در آیه دوم بزن داده شده است.(انکاح:) از باب افعال تزویج کردن زنى است بمردى و بالعکس وَ أَنْکِحُوا الْأَیامى مِنْکُمْ وَ الصَّالِحِینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ نور: 32.بى شوهران را بشوهر دهید و بى- همسران را همسر بگیرید و این را در باره غلامان شایسته و کنیزان نیز انجام دهید.وَ لا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّکاحِ حَتَّى یَبْلُغَ الْکِتابُ أَجَلَهُ بقره: 235. عقده بمعنى گره است گوئى بوسیله نکاح، زن و شوهر بهم بسته و گره زده میشوند ظاهرا نکاح بیان «عقده» است یعنى در عده وفات بعقد نکاح تصمیم نگیرید و اجرا نکنید تا عده وفات سر آید.
قاموس قرآن ، سید علی اکبر قرشی ، ماده نکح