مقصود از روایاتی که مردم مکه و مدینه را نکوهش می‌‌کند و مردم شام را بدتر از مردم روم می‌داند، چیست؟

این دو روایت از جهت سندی صحیح هستند.
روایت اول: نسبت دادن کفر به اهل مكه و مدینه؛ به جهت این است که برخی از اهالی مکه و مدینه با این‌که دلایل روشنی برای وجود خدا بود، از روی عناد و دشمنی و تکبر، منکر خدا می‌شدند، به گونه‌ای که آنها را از جاده و مسیر اسلام و مسلمانی خارج می‌کرد. همچنین به جهت این‌که برخی از مردم مکه و مدینه با خاندان پيامبر گرامی اسلام(ص) اظهار دشمنی می‌کردند.
روایت دوم: احتمالاً اين كلام در زمان بنى اميه صادر شده كه برخی از مردم اهل شام به زبان اظهار اسلام می‌كردند و در دل كافر بودند. آنها کسانی بودند كه امام علی(ع) را سبّ و لعن می‌كردند و اين خود كفر به خداى بزرگ بود، ولى نصارى و اهل روم چنين كارى نمی‌كردند. پس بدین سبب اينها بدتر از اهل روم بودند.
توجه به این نکته لازم است که این دسته از روایات همه مردم این مناطق را شامل نمی‌شود؛ چون میان آنها مردمی مسلمان و مؤمن به پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) بوده و هستند. و تنها كسانی كه با عناد ورزی و لجاجت، بعد از شناختن حق و حقیقت، آن‌را نمی‌پذيرند، شامل تعابیر این دسته از روایات هستند و اهل نجات نيستند، اما انسان‌هایی كه در سرزمین‌های مکه، مدینه، شام و روم قاصر بوده و عناد و دشمنی نداشتند، با لطف و رحمت الهی اهل نجات خواهند بود.