1. « مفعول به » از اسم (مفعول) و قید آن (به) تشکیل شده و در مقابلِ مفعول مطلق است که چنین قیدی را ندارد.2. لفظ مفعول به تنهایی، اسم مفعول از ماده ی (فعل) و در لغت به معنای معمول و انجام یافته است[1] اما در صورت اِسناد آن به قید به، معنای انجام یافته به سبب آن و یا انجام یافته‌ی متعلق به آن خواهد داشت.[2] در معنای اول باء به معنای سببیت و در معنای دوم به معنای اِلصاق[3] و متضمن معنای تعلق است. 3. مفعول به در اصطلاح نحو، اسمی را گویند که فعل فاعل بدون واسطه به آن تعلق گرفته است؛[4] مانند: «ضَرَبْتُ زیداً»؛ در این مثال زیداً مفعول به و فعل ضَرْب بدون واسطه به آن تعلق گرفته است. در صورتی که لفظ مفعول به تنهایی و بدون قید آورده شود، منظور از آن مفعول به است.[5] 4. وجه نامگذاری همانطور که در معنای لغوی بیان شد حرف جر (بـ) در مفعول به بر طبق یک معنا، به معنای الصاق و متضمن معنای تعلق است؛ با لحاظ این معنا، معنای لغوی در مفعول به با معنای اصطلاحی آن موافق خواهد بود؛ زیرا مفعول به اسمی است که انجام یافته‌ی (فعل فاعل) به آن تعلق گرفته است. البته باید دقت داشت که معنای لغوی عامّ بوده و شامل مفعول به با واسطه نیز می‌شود اما معنای اصطلاحی، خاص و در مورد تعلق بدون واسطه صدق می‌کند. بر طبق نظر بعضی، در عرف عالمان نحو مفعول به در مجموع یک کلمه واحد است که در این صورت تعلق جار و مجرور در آن لحاظ نمی‌شود.[6] pajoohe.com________________________________________[1] . الفعل: کنایة عن کل عمل متعد او غیر متعد. ابن منظور جمال الدین محمد بن مکرم؛ لسان العرب، قم، نشر أدب الحوزة، 1405 هـ.ق، ج 11، ص 528، ماده‌ی فعل.
[2] . در صورت اِسناد آن به مصدر، به معنای الذی فعل فعل بسببه و یا الذی فعل فعل متعلق به خواهد بود. الجامی، عبدالرحمن بن أحمد؛ الفوائد الضیائیة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1430 هـ.ق، چاپ اول، ‌ج 1، ص 239، پ 3.
[3] . حسن، عباس؛ النحو الوافی، مصر، دارالمعارف،‌چاپ سوم، ج 2،‌ص 193، پ1.
[4] . الجامی، عبدالرحمن بن أحمد؛ پیشین، ج 1، ص 239 و مدرس افغانی، شیخ محمد علی؛ الکلام المفید، قم، مؤسسة دارالهجرة، 1418 هـ.ق، چاپ چهارم، ص 99.
[5] . الخضری، محمد؛ حاشیة الخضری علی شرح ابن عقیل علی ألفیة ابن مالک، بیروت، دارالفکر، 1428 هـ. ق، ج 1، ص 359.
[6] . الجامی، عبدالرحمن بن أحمد؛ پیشین ج 1، ص 239، پ3.