من خيلي دلم مي خواهد صبح زود براي نماز بيدار شوم چه بايد بكنم؟

از انواع مسئوليت هاي انسان، مسئوليت او در برابر خداست. بدون شك انسان در برابر خداوند مسئول است. زيرا همه چيز از آن اوست، مال اوست، و به سوي اوست هيچ موجود ديگري در برابر او از خود استقلالي ندارد و همه چيز از براي اوست (له ما في السموات و ما في الارض)[1] هيچ يك از نعمت هايي كه در اختيار انسان قرار مي گيرد مال خودش نيست. مالك حقيقي نعمت هاي جسمي، روحي، دروني و بيروني انسان ذات اقدس الهي است.[2] پس براي سپاس از اين همه نعمت و عظمت بايد كاري كرد چرا كه براي هر چيزي كه به ما مي دهند ما در مقابل آن از صاحبش تشكر مي كنيم. حال خداوند باري تعالي با اين همه نعمت هاي فراواني كه به ما داده در مقابلش بايد كاري انجام داد و آن كار چيزي نيست جز تشكر از نعمت هايي كه به ما داده و نماز، تشكر و سپاس ما در برابر اوست البته نماز و عبادت داراي فلسفه هاي زياد مي باشد كه در اين جا فرصت بيان آن مطالب نيست.
قبل از هر چيزي بايد به اين نكته اشاره كرد كه اگر انسان به خدا معرفت حاصل كند و با تمام وجود خدا را احساس كند و با راز و نياز و مناجات با خدا رابطه اي عاشقانه برقرار كند، در آن صورت ديگر روح انسان براي رسيدن زمان ارتباط با خدا بي قراري مي كند. و چون شناخت دارد ارزش و عظمت آن براي او بسيار بالاست اميد است كه باكسب معرفت به خدا در دلهايمان چنان محبتي ايجاد گردد كه روح و جسم ما براي لحظة قرار گرفتن در مقابل خدا بي قراري كند.

علل معنوي تأثيرگذار در بيداري براي نماز صبح
1. با وضو خوابيدن: انسان قبل از خوابيدن مناسب است كه وضو بگيرد و بخوابد و ما در روايات هم داريم كه كسي وضو بگيرد و بخوابد اگر در آن حال از دنيا برود شهيد از دنيا رفته است.
2. به نيت عبادت خوابيدن: يعني به خود يادآوري كند كه خواب برادر مرگ است (النوم اخ الموت) و بيدار شدن مثل دوباره زنده شدن است.[3] لذا بايد قصد كند كه اگر خداوند به او عمري داد و روز بعد بيدار شد براي عبادت او بيدار شود و ازخدا بخواهد خدايا نيت مي كنم كه فردا براي عبادت تو بيدار شوم و تو را عبادت كنم تو هم مرا ياري فرما.
3. استغفار هنگام خواب: از جمله اموري كه بايد به آن توجه كرد. اين است كه هنگام خواب از گناهاني كه در طول روز انجام داده ايم استغفار كنيم. مراقبت بر اين كار باعث مي شود كه هر روز انسان به حساب خود رسيدگي كند و كمتر گناه كند و بيشتر به ياد خدا باشد. بنابر اين يكي از عواملي كه باعث مي شود انسان براي نماز صبح بيدار نشود انجام گناه در روز قبل مي باشد كه استغفار در شب باعث رفع اين مشكل مي گردد.
4. قرائت آيه آخر سورة كهف: در روايت است كه مي فرمايد: نيست بنده اي كه آية آخر سورة كهف را هنگام خواب بخواند مگر آنكه ساعتي كه خواسته است بيدار شود.[4] و اين از اموري است كه مكرر تجربه شده و مورد شك نيست و هر وقت كه بخواهي بيدار مي شوي و آيه اين است (قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى إِلَيَّ أَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً)[5]

عوامل مؤثر در بيدار شدن براي نماز صبح:
1. زود خوابيدن: براي زود بيدار شدن ما بايد شب زود بخوابيم چرا كه هر فردي به طور متوسط در شبانه روز به 8 ساعت خواب نياز دارد و اگر بخواهيم براي نماز صبح بيدار شويم بايد ساعت خواب خود را تغيير داده و زودتر بخوابيم تا بتوانيم صبح به راحتي از خواب بيدار شويم در اين مورد مي توان به زندگي علماء اشاره كرد كه معمولاً اوايل شب مي خوابند و معمولاً يك يا دو ساعت مانده به اذان صبح از خواب بيدار مي شوند.
2. جلوگيري از پرخوري: پرخوري در همة اوقات مذموم مي باشد خصوصاً در شب چرا كه بدن انسان سنگين شده و باعث مي شود كه صبح به سختي از خواب بيدار شود همچنين پرخوري و افراط در خوردن اختلال در انگيزه هاي معنوي ايجاد مي كند و در مقابل، گرسنگي زياد هم موجب اختلال در انگيزه هاي معنوي مي گردد. پس كسي كه به اندازة لازم غذا بخورد با يك سبكي و نشاط مخصوصي به طرف عبادت مي رود
نه چندان بخور كز دهانت بر آيد
نه چندان كه از ضعف جانت بر آيد[6]امام صادق ـ عليه السلام ـ  مي فرمايند: خوابيدن فراوان بر اثر آشاميدن زياد است و نوشيدن زياد هم بر اثر زياد خوردن است و اين دو سنگين كنندة نفس هستند و از طاعت و عبادت باز مي دارد و قساوت مي بخشد دل را از تفكر كردن.[7]3. استفاده از ساعت: علاوه بر موارد بالا براي بيدار شدن براي نماز صبح مي توان از ساعت زنگي نيز استفاده كرد كه در صورتي كه موارد بالا رعايت نگردد ممكن است انسان بيدار شود اما قبل از هر كاري دوباره بخوابد پس موارد بالا بايد رعايت شود.
4. سفارش كردن به ديگران: از راه هاي ديگر براي بيدار شدن اين است كه شب هنگام خواب به پدر يا مادر يا برادر و خواهر و يا هر كسي كه با ما زندگي مي كند سفارش كنيم هنگام نماز صبح ما را از خواب بيدار كنند.
5. تلقين كردن: يكي از راههاي ديگر براي بيدار شدن براي نماز صبح، استفاده از روش تلقين كردن است چرا كه در بسياري از موارد ديده شده كه فرد با تلقين كردن توانائي انجام كاري مشكل را هم پيدا كرده و آن به اين صورت است كه قبل از خواب به خود تلقين كند كه مي تواند صبح بيدار شود و بايد بيدار شود.

پي نوشت ها:
[1] . بقره/255.
[2] . مصباح يزدي، محمدتقي، فلسفه اخلاق، چاپ و نشر بين الملل، ص 138.
[3] . دستغيب، صلاة الخاشعين، دفتر انتشارات اسلامي، ص 125.
[4] . دستغيب، صلاة الخاشعين، دفتر انتشارات اسلامي، ص 125.
[5] . كهف/110.
[6] . عزيزي تهراني، علي اصغر، علل و درمان حواسپرتي در نماز، انتشارات دفتر تبليغات، ص 79.
[7] . مصباح الشريعه، ترجمه فارسي، ص 253.