عصراسلام: نارسانویسی، وارونه یا قرینهنویسی عمدتا ناشی از آموزش غلط، مشکل تفکیک دیداری، ناکافیبودن دقت، کمبودن حافظهی توالی دیداری و یا ناکافیبودن حساسیت شنیداری است.
نارسانویسی؛ خطاها و علل نارسانویسی
۱. کجنویسی بیش از حد
الف: بسیار نزدیکبودن بازو به بدن
ب: بسیار سفتگرفتن شصت
ج: دوربودن خیلی زیاد نوک قلم از انگشتان
د: صحیحنبودن جهت کاغذ
ه: درستنبودن جهت حرکت قلم
۲. راستنویسی بیش از حد
الف: بسیار دوربودن بازو از بدن
ب: بسیار نزدیکبودن انگشتان به سر قلم
ج: هدایت قلم به تنهایی توسط انگشت سبابه
د: ناصحیحبودن جهت کاغذ
۳. پرفشار نوشتن
الف: فشار روان بیش از حد انگشت سبابه
ب: استفاده از قلم نامناسب
ج: نازکبودن بیش از حد قلم
۴. کمرنگنویسی بیش از حد
الف: بیش از حد اوریب یا راستنگهداشتن قلم
ب: چرخش نوک قلم به یک سمت
ج: قطر بیش از حد قلم
۵. زاویهدارنویسی بیش از حد
الف: سفتبودن بیش از حد شست
ب: بیش از حد شلنگهداشتن قلم
ج: حرکت بیش از حد کند قلم
۶. نامرتبنویسی بیش از حد
الف: نبودن آزادی حرکت
ب: حرکت بیش از حد کند دست
ج: محکمگرفتن قلم
د: نادرست یا ناراحتبودن وضعیت
۷. فاصلهگذاری بیش از حد
الف: پیشرفت بیش از حد سریع قلم به سمت چپ
ب: حرکت بیش از حد و سریع جانبی
برای ترمیم و درمان نارسانویسی باید اقدامات زیر را انجام داد:
– در اختیارقراردادن یک رواننویس برای کشیدن خطوط به دلخواه
– در اختیارقراردادن یک وایتبرد کوچک برای ترسیم نقاشی
– در اختیارقراردادن یک گچ خوب برای نوشتن روی تختهسیاه
– اصلاح وضعیت نشستن کودک در هنگام انجام تکالیف
– کاغذ یا دفتر کودک بهطور تقریبا راست در اختیار کودک قرار گیرد
– اصلاح نحوهی مداددستگرفتن کودک
– استفاده از مدادهای باریک و با قطر کم برای کودکانی که انگشتان و عضلات کوچک و بزرگ دست آنان ضعیف است
فعالیتهای پیشنهادی برای تقویت عضلات کوچک و بزرگ دست
الف: استفاده از خمیر بازی و ساختن اشکال مختلف
ب: مچالهکردن روزنامه یا کاغذ باطله توسط دست
ت: باز و بستهکردن، زیپ، دکمهی لباس و بند کفش
ث: حرکت انگشتان دست وقتی شما اشاره میکنید توسط کودک
ج: رسم خطوط بهوسیله چوب روی ماسه یا شن
چ: باز و بستهکردن قفل، پیچ و مهره
ح: بازی با گل رس و درستکردن وسایل مختلف
– رسم یک خط توسط کودک بین خطوط موازی (آزمون فراستیک)
– کاملکردن شکلهای نقطهچین
– رسم اشکال توسط انگشت آغشته به رنگ
– پرکردن و کاملکردن اشکال هندسی نقطهچین
– نوشتن کلمات و حروف ناقص و کاملکردن آنها توسط حروف
– نوشتن کودک بین دو خط موازی
تقویت هماهنگی چشم و دست
برای تقویت هماهنگی چشم و دست باید ابتدا از غلبه طرفی سمت چپ/راست کودک مطمئن شد. برای ایجاد غلبهی طرفی و تشخیص سمت راست یا چپ کودک این تمرینات انجام میشود.
الف: شوتکردن توپ از فاصله دو یا سه متری توسط کودک و یادداشت پای غالب
ب: نگاهکردن کودک از سوراخ یک کاغذ یا یک لوله و یادداشت چشم مورد استفاده
پ: استفاده از ساعت و شنیدن صدای ساعت توسط کودک و یادداشت گوش برتر
ت: استفاده از نخ و سوزن و یادداشت دست غالب که کودک از آن استفاده کرده است
اگر کودک برتری اندامهای راست یا چپ داشت تمرینهای مربوط به هماهنگی چشم و دست را شروع میکنیم. اما اگر کودک از سه اندام راست و یک اندام چپ استفاده میکند با انجام تمرینات گفتهشده سعی میکنیم که کودک از آن اندام چپ کمتر استفاده کند.
اما اگر از دو اندام چپ و دو اندام راست استفاده کرد، برتری را به طرفی میدهیم که دست وی در آن طرف قرار دارد.
لازم به یادآوری است که عدم برتری جانبی، همیشه و بهطور حتم مشکلساز نیست. اما وجود برتری جانبی میتواند کارایی فرد را افزایش دهد.
فعالیتهای مربوط به تقویت هماهنگی چشم و دست
الف: انداختن توپ در حلقهی مینیبسکت
ب: ماهیگیری با استفاه از نوعی اسباببازی
پ: کوبیدن میخ
ت: تیراندازی با تفنگهای پلاستیکی
ث: انداختن توپ چسبناک به سوی هدف
ج: انداختن حلقهی پلاستیکی دور میلهی ثابت
چ: بازی با توپ و راکت
وارونهنویسی و قرینهنویسی
وقتی است که واژه بهشکل صحیح اما وارونه یا قرینه نوشته شود. برخی کودکان نمیتوانند شکل صحیح برخی حروف را تشخیص دهند. بسیاری از موارد این خطاها ناشی از مشکلات شناسایی چپ و راست یا صرفا به دلیل اینکه نمیتوانند شکل حروف را بهخاطر آورند رخ میدهد. برای درمان باید به چهار روش زیر تنآگاهی او را تقویت کرد.
– کودک باید بتواند اندامهایش را بشناسد.
– از عروسک یا آدمکی که اعضاء متحرک دارد استفاده کنید و دستها، پاها و سر او را به چپ، راست، بالا یا پایین بچرخانید و سپس از او بخواهیم همین کارها را انجام دهد.
– پرکردن اشکال نقطهچین
– تمرینها و یا آزمون فراستیک
دکتر بهرام یارعلی، ظریفه کوزهگر
جامعهای بهتر بسازیم