بسیاری معتقدند که تغییرات رفتاری بیمار مبتلا به آلزایمر یکی از چالشی‌ترین و پر استرس ترین اثرات این بیماری است. در واقع در نتیجه‌ی تخریب سلول‌های مغزی آن‌چه حاصل می‌شود تغییرات رفتار در بیمار مبتلا به آلزایمر خواهد بود. از طرفی داروها، تاثیرات محیطی و برخی شرایط درمانی باعث شدت گرفتن علائم بیماری خواهند شد. 

در مراحل اولیه‌ی بیماری آلزایمر، فرد بیمار تغییرات رفتاری و شخصیتی خاصی همچون کج خلقی و زودرنجی، اضطراب و افسردگی را تجربه خواهند کرد. 

آلزایمر که این‌روزها بیش از گذشته شیوع پیدا کرده و در اکثر مواقع گریبانگیر افراد مسن خانواده‌ها می‌شود،‌ در دل خود لحظات سخت و طاقت فرسایی را دارد که گذر از آنها برای هر کسی یکی از بزرگترین چالش‌های زندگی خواهد بود.

نشانه‌های هشدار: حافظه و صحبت کردن

در شروع آلزایمر معمولا حافظه بلند مدت به همان قوت اولیه‌اش باقی می‌ماند اما این حافظه کوتاه مدت فرد است که دچار اختلال خواهد شد.فرد مبتلا،‌ ممکن است مکالمه‌ای را که دو ساعت پیش با یکدیگر داشتید به یاد نیاورد. او سوال‌هایی را تکرار می‌کند که همین چند لحظه پیش پاسخ آنها را داده‌اید. این بیماری همچنین بر روی گویش فرد مبتلا هم تاثیر می‌گذارد. یکی از عزیزترین افراد زندگی شما حالا حتی برای به یادآوری برخی کلمات معمولی دچار مشکل شده است. و اینجاست که باید نگرانی‌هایتان را جدی بگیرید.
 

نشانه‌های هشدار: رفتارها

علاوه بر از دست دادن حافظه، آلزایمر می‌تواند مسبب نوعی گیجی و تغییر رفتار در فرد مبتلا شود. پدر،‌ مادر یا همسرتان از خانه بیرون رفته است، در همان حوالی خودتان، جایی که کاملا برای او آشناست چون سال‌ها در آن منطقه رفت و آمد می‌کرده اما حالا در همین محدوده آشنا مسیر را گم می‌کند.تغییر شرایط روحی و تنزل آن هم می‌تواند از دیگر نشانه‌ها باشد. حتی ممکن است کج خلقی‌ها و تندی‌های بسیاری از خود بروز دهند. آنها حتی دیگر به لحاظ بهداشتی هم به خودشان اهمیت نمی‌دهند. فردی که پیش از این شیک پوشی‌اش زبانزد خاص و عام بوده،‌ حالا لباس‌ها نامرتب و کثیف می‌پوشد ، حمام نمی‌رود و حتی موهایش را مرتب نمی‌کند.
 

نشانه‌ها را نادیده نگیرید

قطعا برای همه بسیار سخت خواهد بود تا با این واقعیت مواجه شوند که یکی از عزیرترین آدم‌های زندگی‌شان به این بیماری مبتلا شده است. با این حال وقتی نشانه‌ها به منزله زنگ خطری شما را آگاه می‌کنند، ملاقات با یک پزشک هر چه زودتر اتفاق بیفتد بهتر خواهد بود. وقتی پزشک متخصصی را ملاقات کنید شاید تشخیص اولیه چیز دیگری باشد. بیماری با درصد بالایی از شانس درمان. مانند به هم خوردن تعادل تیروئید فرد. اما اگر تشخیص این بیماری آلزایمر باشد،‌ هر چه زودتر متوجه شوید راه‌های درمان بیشتری وجود دارد که هر چه زودتر آغاز شوند بهتر جواب می‌دهند.
 

آلزایمر چطور تشخیص داده می‌شود

تست‌های ساده‌ای برای تشخیص بیماری آلزایمر وجود ندارد، بنابراین پزشکان معمولا بر اساس توضیحات افراد نزدیک به فرد مبتلا این بیماری را تشخیص می‌دهند. آزمون وضعیت روانی که گاهی اوقات “مینی کاگ” نامیده می‌شود و همچنین تست‌های غربالگری که می‌تواند میزان مهارت‌های ذهنی و حافظه کوتاه مدت را اندازه‌گیری کند از دیگر تست‌های موجود برای تشخیص آلزایمر هستند. نوارهای مغز و اعصاب به همراه اسکن از مغز می‌توانند برای تشخیص بیماری‌های دیگر از جمله گرفتگی‌ها عروقی یا تومورها کاربرد بیشتری داشته باشند.
 

بر اثر آلزایمر چه اتفاقی برای مغز می‌افتد؟

آلزامیر سبب مرگ سلول‌های مغزی و تخریب بافت سراسر مغز خواهد شد. همانطور که بیماری بدتر می‌شود ،‌بافت مغزی کوچکتر و مناطقی که حاوی مایع مغزی نخاعی هستند بزرگتر می‌شوند. در چنین حالتی قسمت‌های مربوط به حافظه ، صحبت کردن و درک مطلب صدمه جدی می‌بیند.

در مراحل دیگر بیماری، دیگر نشانه‌ها خود را نشان خواهند داد، این علائم عبارتند از:

* پرخاشگری و خشم 
* اضطراب و پریشانی
* تغییرات احساسی 
* تغییرات آنی فیزیکی و گفتاری 
* بی قراری، قدم زدن مداوم، ریز کردن کاغذ یا دستمال کاغذی
* توهم ( دیدن، شنیدن یا حس کردن چیزهایی که در واقعیت وجود ندارند)
* هذیان گویی و روان پریشی ( اعتقاد راسخ داشتن به چیزی که درست نیست)
* مشکلات خواب و سندروم غروب آفتاب (Sundowning)

شرایط و موقعیت‌های تحریک کننده برای بیمار مبتلا به آلزایمر

رویدادها و یا تغییراتی که در محیط پیرامون شخص رخ می‌دهد نقش بسیار مهم و اصلی در برانگیختگی تغییرات رفتاری بیمار آلزایمری ایفا می‌کند.

تغییر برای همه استرس زا است، ولی تغییر روی یک بیمار آلزایمری اثر شدیدتری خواهد داشت. فرد مبتلا به آلزایمر در مواجه با تغییر برای ارتباط برقرار کردن با محیط جدید، ترس و خستگی بسیار زیادی را تجربه خواهد کرد.

شرایطی که بر رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر فرد اثر گذار خواهند بود، عبارتند از:

* جا به جا کردن محل اقامت و یا اقامت در خانه‌ی سالمندان
* تغییرات در محیطی که فرد به آن آشنا است.
* رفتارهایی که باعث سوء تعبیر و سوتفاهم می‌شوند.
* رفتن به بیمارستان و بستری شدن در آن
* درخواست به حمام رفتن یا عوض کردن لباس

اگر رفتارهایی که باعث برانگیختگی بیمار آلزایمری می‌شود، شناسایی شوند، در نهایت با روش بهتر و مناسب‌تری می‌توان با آن برخورد کرد.
 

ارزیابی پزشکی برای فاکتورهای درگیر در بیماری آلزایمر

در صورت مشاهده‌ی تغییرات رفتاری بیمار آلزایمری باید برای دریافت درمان دارویی مورد ارزیابی قرار گیرد، این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که تغییرات سریع اتفاق بیفتد.

بسیاری از تغییرات رفتاری بیمار آلزایمری به خاطر اثری است که این بیماری بر روی مغز می‌گذارد. با این همه با انجام آزمایش‌های دقیق به خوبی می‌توان دیگر شرایط قابل درمان دخیل در این تغییرات را مشاهده و برطرف کرد.

عوارض جانبی داروها: بسیاری از مبتلایان به آلزایمر برای دیگر مشکلات دارو دریافت می‌کنند‌. این داروها ممکن است با هم تداخل داشته باشند و در نهایت باعث تغییرات رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر شوند.

مشکلات ناشی از عفونت و یا دیگر شرایط: هر چه‌قدر که بیماری شدت می‌گیرد، افراد مبتلا به بیماری‌ آلزایمر به سختی می‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند.

بنابراین آنها شاید قادر نباشند تا مشکلاتی که به خاطر سایر بیماری‌ها برای آن‌ها پیش می آید را به دیگران گزارش دهند. درد ناشی از عفونت مجاری ادراری و یا درد ناشی از عفونت سینوس‌های گوش در نهایت موجب پریشانی و بی قراری در این افراد خواهد شد. افراد مبتلا به آلزایمر احتمالا از مشکلات گوارشی همچون یبوست و نفخ و همچنین احساس سرما و یا گرمای بیش از حد رنج می‌برند و این رنج و سختی در رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر نمود پیدا خواهد کرد.

مشکلات در شنیدن و دیدن: این مشکلات در نهایت باعث سردرگمی فرد خواهد شد و فرد تا حدود زیادی احساس خواهد کرد که از اطرافیان خود جدا افتاده است.
 

روش‌های غیر دارویی برای مدیریت تغییرات رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر

روش‌های غیر دارویی برای مدیریت تغییرات رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر در نهایت باعث می‌شود که فرد بیمار از نظر فیزیکی و احساسی در شرایط بهتری قرار بگیرد.

دستیابی به بسیاری از این استراتژی‌هایی که برای فهم بهتر نیازهای فرد مبتلا به آلزایمر توصیه می‌شود، مادامی که بیماری فرد پیشرفت می‌کند سخت و مشکل خواهد شد. بنابراین روش‌های غیر دارویی همیشه باید در مراحل اولیه‌ی بیماری مورد استفاده قرار بگیرند.

مراحل انجام یک روش‌ غیر دارویی موفق عبارتند از:

* تشخیص اینکه فرد واقعاً علائم بیماری را دارد و نقش فرد آلزایمری با الگوی رفتاری این بیماری را بازی نمی‌کند.
* تشخیص علت و اینکه علائم بیماری تا چه حد با تجربه‌ی یک بیمار آلزایمری ارتباط دارد.
* تغییر محیط اطراف بیمار در جهت برطرف کردن چالش‌ها و موانعی که سد راه راحتی و امنیت بیمار شده‌اند و تا حدود زیادی ذهن بیمار را درگیر کرده‌اند.

چند توصیه‌ برای چگونگی رفتار با بیمار مبتلا به آلزایمر

* بررسی دقیق سطح راحتی و آرامش شخصی فرد: بیمار را از لحاظ وجود و یا عدم وجود درد، گرسنگی، تشنگی، وجود یا عدم وجود یبوست، احساس خستگی، عفونت و یا قرمزی پوست بررسی کنید.

* در مورد واقعیت‌ها مشاجره نکنید: برای مثال اگر فرد اصرار دارد که به ملاقات والدینش برود که سال‌ها پیش درگذشته‌اند، به این نکته اصرار نکنید که والدین او در قید حیات نیستند، بلکه به جای آن بگویید، مطمئنم که مادر تو زن فوق العاده ای بوده است و من بسیار دوست داشتم اگر می‌توانستم او را ملاقات کنم.

* توجه شخص را به خود جلب کنید: با انعطاف پذیری، صبر و حمایت‌ زیاد به‌جای واکنش در برابر رفتار فرد به احساسات فرد توجه کنید.

* محیط آرام و ساکتی برای فرد تهیه کنید: محیط بی سر و صدا و ایمنی برای فرد آماده کنید، وجود تلویزیون و صدای بلند آن در فضایی که شخص وجود دارد می‌تواند آزار دهنده باشد.

* اجازه‌ی استراحت کافی به فرد دهید: به شخص اجازه دهید که در فواصل انجام رویدادهای تحریک کننده به مقدار کافی استراحت کند.

* نیازها را بشناسید و به آن‌ها پاسخ درستی بدهید

* به دنبال دلیل هر رفتار باشید و همواره با پزشک در مورد هرگونه علائمی که مرتبط با دارو یا بیماری خاصی باشد، مشورت کنید.

* راه حل های مختلف را بررسی کنید
 

مراقبت از بیمار آلزایمر :

مراقبت از  بیماران آلزایمر  در منزل مستلزم رعایت چند نکته است:

۱)-تمام اعضای خانواده باید ماهیت بیماری  آلزایمر را بشناسید و خود را از نظر روانی و سایر برنامه ریزی ها با شرایط پیش رونده بیماری تطبیق دهید.

۲)- در منزل قوانین رفتاری و برنامه ریزی روزانۀ ثابتی داشته باشید تا یادآوری آن برای بیمار ساده تر شود. مثلاً ساعات غذا خوردن، حمام کردن یا خوابیدن را به طور ثابتی تنظیم کنید.

۳)-  روابط اجتماعی و تفریحات خانوادگی را حفظ کنید و بیمار مبتلا به آلزایمر را نیز در آن ها شرکت دهید.

۴)- محیط خانه را ایمن کنید. فراموش نکنید که رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر کمتر قابل پیش بینی است در نتیجه ممکن است برخی از وسایل خانه با پیشرفت بیماری، تبدیل به منابع خطرآفرین شوند مانند استفاده از اجاق گاز، وسایل برقی و حتی حمام کردن.

۵)-   صبور باشید: بیمار مبتلا به الزایمر به مرور قابلیت حافظه خود را از دست می دهد در نتیجه شما بیشتر و بیشتر مجبور خواهید شد که اطلاعات را برای او تکرار کنید. ممکن است بارها از شما بپرسد که چه زمانی از روز است یا نام فرزند شما چیست یا چگونه باید از یک وسیله ساده مثل سشوار یا جارو استفاده کند.

صبور باشید و با متانت پاسخ او را بدهید. مطمئن باشید که او به یاد نمی آورد که ساعتی پیش پاسخ خود را دریافت کرده است. اگر می دانست، قطعاً مزاحم شما نمی شد!

۶) مهربان باشید: ممکن است که بیمار مبتلا به آلزایمر  حتی نام شما را به خاطر نیاورد ولی او هنوز هم قادر است زبان بدن و رفتار شما را درک کند. پس مراقب باشید به جای نشان دادن خستگی و خشم، مهربانی و درک از خود بروز دهید. رویکرد مثبت شما به او اعتماد به نفس و شادی خواهد بخشید.

۷) با بیمار آلزایمر  رفتاری عادی داشته باشید: رفتار غیرعادی شما با بیمار، غیر طبیعی جلوه می کند. سعی کنید علیرغم مراقبت ویژه از او، برخوردی طبیعی داشته باشید.

 ۸) نسبت به رفتار منفی و کج رفتاری بیمار آلزایمر بی اعتنایی کنید: 

توجه نشان دادن نسبت به بدرفتاری ها و بهانـه گیری های بی مورد بیمار سبب ایجاد یک دور باطل می شود و او را به بدرفتاری تشویق می کند. رفتارهای مثبت او را با نشان دادن توجه، تقویت کنید و نسبت به بدرفتاری های او بی تفاوت باشید.

۹) بدرفتاری های بیمارمبتلا به آلزایمر  به معنای خصومت شخصی با شما نیست: آگاه باشید که اختلالات رفتاری بیمار، جنبه شخصی ندارد و جزء طبیعی روند فزاینده بیماری است.

۱۰) پرخاشگری و هیجان بیمارآلزایمر  را با دارو کنترل کنید: تمام رفتارهای بد بیـمار اگرچه طبیعی است اما نباید اجازه داد که بیش از حد قوت بگیرد. پرخاشگری و رفتـار تهـاجمی، خطرناک است و باید به وسیله دخالت پزشک و دارو کنترل شود تا آسیبی به بیمار و سایر اعضای خانواده نرسد.

۱۱) از خودتان مراقبت کنید: حمایت عاطفی از خودتان به اندازه مراقبت از بیمار اهمیت دارد. در غیر این صورت به تدریج دچار فرسودگی روانی خواهید شد و نه تنها زندگی مفید و موثر خود را از دست خواهید داد بلکه حتی قادر به مراقبت صحیح از بیمار هم نخواهید بود. برای خودتان برنامه تفریحی و سرگرمی های مناسب را برنامه ریزی کنید. از دیگران کمک بخواهید تا برای مدت کوتاهی از بیمار شما مراقبت کنند تا شما بدون حضور او به گردش، مهمانی یا هر اجتماع دیگری بروید و روابط اجتماعی خود را حفظ کنید. مشاوران روانشـناس نیز می توانند در تخلیـه نگرانی ها و فرسودگی شما کمک زیادی کنند.

۱۲) در مراحل آغاز بیماری  آلزایمر شما هنوز می توانید به حافظه و قابلیت درک بیـمار خود اطمیـنان داشته باشید اما کم کم زمانی می رسد که ترک کردن او به تنهایی حتی برای یک ساعت نیز دشوار و یا غیر ممکن می شود. نشانه های اینکه چه زمانی دیگر نمی توانید او را تنها بگذارید از این قرار هستند:

•    در صورتی که بیمار مبتلا به آلزایمر  خاموش کردن اجاق گاز را پس از آشپزی فراموش کند.
•    بستن درب ورودی منزل را فراموش کند.
•    بستن شیر آب را فراموش کند.
•    قادر به استفاده از تلفن در مواقع اضطراری نباشد (تلفن به شما، یک همسایه، پلیس یا آتش نشانی را فراموش کند.)
•    در صورت تنها ماندن، دچار حملات وحشتزدگی، ترس یا خشم شود.
•    خطرهای احتمالی را درک نکند. مثلاً متوجه آتش سوزی، باز بودن شیر آب یا جریان گاز در خانه نباشد.

۱۳) کسی از جمله خود شما، ممکن است شرایطی پیش بیاید که مجبور به ترک منزل و تنها گذاشتن بیمار مبتلا به آلزایمر  برای دقایق یا ساعاتی شوید. برای تأمین امنیت بیمار آلزایمر می توانید تدابیری بیندیشید از جمله:

•    اگر تنها برای ساعاتی خانه را ترک می کنید، می توانید از یکی از دوستان یا همسایگان خود بخواهید که در غیاب شما در منزلتان حضور داشته باشد.
•    اگر مجبورید بیش از یک روز دور از خانه بمانید، می توانید یک پرستار استخدام کنید.
•    درب کشوها و کابینت های محتوی دارو، فراورده های شیمیایی یا وسایل خطرناک را قفل کنید.
•    از حفاظ ها و نرده ها در لبه پله ها یا طبقات بالا استفاده کنید و درب پشت بام و زیر زمین را ببندید.
•    وسایل برقی خطرناک مانند چرخ گوشت و اتو را دور از دسترس قرار دهید.

 ۱۴)  تا زمانی که بیمارالزایمر ، قابلیت درک مطلب و خواندن و نوشتن را از دست نداده است، می توانید از یادداشت برای راهنمایی او استفاده کنید. مثلاً بر روی اجاق گاز تابلوی “خاموش کن”، در حمام یا دست شویی“شیر آب را ببند”، تلفن های ضروی مانند تلفن پلیس، اورژانس، آتش نشانی و شماره تلفن همراه خودتان و یا طرز کار وسایل مختلف را بنویسید و نصب کرد

۱۵)  ممکن است شما و اعضای خانواده تان، شرایط مالی یا روحی نگه داری از بیمار مبتلا به آلزایمر را نداشته باشید. به هر حال مراقبت دائمی از این بیماران فرایندی دشوار و فرساینده است. اگرچه حضور این بیماران در منزل به سلامت روانی آن ها کمک می کند اما ممکن است با پیشرفت بیماری، شما دیگر قادر به پاسخگویی به نیازهای روزافزون بیمار خود نباشید. ممکن است احساس درماندگی منجر به افسردگی، انزوا و حتی اختلالات رفتاری و روحی در شما بشود و یا رابطه خانوادگی شما را تحت تاثیر قرار دهد.

 در این صورت می توانید از مراکز نگه داری سالمندان بیمار بهره بگیرید، می توانید با مشورت پزشک یا مددکار اجتماعی یک مرکز مراقبت ویژه پیدا کنید و یا از خدمات این مراکز در منزل استفاده کنید.

فراموش نکنید که بهره گیری از مراکز نگه داری بیماران آلزایمر  و سالمندان، به این معنا نیست که شما وظیفه وجدانی خود را فراموش کرده و یا فرزند ناخلفی هستید، مسلّم است تا زمانی که بتوانید سلامت روانی خود و دیگر اعضای خانواده تان را حفظ کنید، البته مراقبت از بیمار در منزل ارجحیت دارد اما در صورتی که به ادامه روابط مثبت خانوادگی و اجتماعی شما لطمه وارد کند، دلیلی ندارد که از کمک های مراکز دولتی یا خصوصی در این زمینه استفاده نکنید. مطئمن باشید که این تصمیم هم به نفع شما، هم خانواده تان و هم خود بیمارآلزایمر  است.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت خبر آنلاین
سایت جایروس