منظور از علائم ظهور، نشانه هایی است که نزدیک شدن ظهور را نشان می دهند و به وسیله آنها می توان امام مهدی(عج) را از مدعیان دروغین شناسایی کرد.

البته ممکن است که این نشانه ها دچار تفسیر نادرست شوند همان گونه که زراره نقل می کند امام صادق(ع) فرمودند: «ندادهنده ای از آسمان ندا می دهد که «فلانی امیر است» و ندادهنده ای ندا می دهد که «همانا علی(ع) و شیعیانش رستگارانند.» پرسیدم: با این حال چه کسی با مهدی(عج) می جنگد؟ فرمودند: «شیطان ندا می دهد: «همانا فلانی –مردی از بنی امیه- و شعیانیش رستگارانند.» عرض کردم: چه کسی راستگو را از دروغگو تشخیص می دهد؟ فرمودند: «کسانی که پیش از آن، احادیث ما را روایت می کردند و پیش از اینکه باشد می گفتند: خواهد بود و می دانستند که همانا آنان برحق و راستگویند.»

باید توجه داشت که علائم ظهور به چندین اعتبار قابل تقسیم است همچون علائم عادی یا معجزه آسا، علائمی که در طول تاریخ رخ داده اند و علائمی که تاکنون اتفاق نیفتاده است. یکی از معروف ترین تقسیمات که از روایات گرفته شده، تقسیم نشانه های ظهور به علائم حتمی و غیرحتمی است.

امام باقر(ع) در حدیثی فرموده اند: «برخی از امور موقوف و مشروطند و برخی محتوم و تغییرناپذیر و سفیانی از علائم حتمی است که بی تردید رخ خواهد داد.»

بنابر تصریح روایات برخی از علائم حتمی است از جمله اینکه امام صادق (ع) در حدیثی معتبر می فرمایند: «سفیانی از علائم حتمی است و قیام او در ماه رجب رخ خواهد داد.»

امام باقر(ع) پیوسته می فرمودند: «قیام سفیانی از امور حتمی است.» امام صادق(ع) فرمودند: «آری، همین طور است و اختلاف فرزندان عباس از محتومات است و کشته شدن نفس زکیه از محتومات است…»

در کتاب الغیبه نعمانی از امام صادق(ع) چنین روایت است: «ندای آسمانی از نشانه های حتمی است و سفیانی و یمانی و کشته شدن نفس زکیه و کف دستی که از افق آسمان نمایان می شود از نشانه های حتمی هستند.»

در کمال الدین و تمام النعمه نیز از همان حضرت(ع) روایت است که فرمودند: «پیش از قیام قائم(عج) پنج علامت حتمی وجود خواهد داشت: یمانی، سفیانی، صیحه آسمانی، کشته شدن نفس زکیه و فرو رفتن در سرزمین بیداء.»

در این میان آنچه اهمیت دارد همیشگی بودن احتمال ظهور است آنچنان که امام صادق (ع) می فرمایند: «هر صبح و شام منتظر فرج باشید.»

علاوه بر این، ظهور امری ناگهانی است و بنابر روایات در زمانی که انتظار آن نمی رود، رخ می دهد. امام رضا(ع) از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده اند که آن حضرت (ص) فرمودند: «ظهور همچون قیامت است که آن را در زمان خودش فقط خداوند ظاهر می سازد… جز این نیست که به طور ناگهانی برایتان رخ خواهد داد.»

امام جواد (ع) نیز فرمودند: «خداوند متعال امر فرج او (امام مهدی (عج)) را در یک شب اصلاح می کند چنان که امر موسی کلیم الله را در یک شب اصلاح فرمود.»