نیتروگلیسیرین چیست؟

نیتروگلیسیرین (با نام انگلیسی: Nitroglycerin و نام تجاری: نیتروکاردین) از داروهای قلبی گروه نیترات است که برای جلوگیری از درد قفسه سینه (آنژین) در افرادی است که به بیماری قلبی خاص (بیماری عروق کرونری) مبتلا هستند تجویز می شود.

آنژین زمانی رخ می دهد که خون رسانی به عضله قلب به درستی انجام نشود و داروی نیتروگلیسیرین با ایجاد آرامش در سیاهرگ ها و سرخرگ ها و عروق کرونری و گشادسازی آن ها به بهبود جریان خون به سمت قلب کمک می کند.

موارد مصرف نیتروگلیسیرین

نیتروگلیسیرین برای درمان نارسایی احتقانی قلب و پیشگیری و درمان درد قفسه سینه (آنژین) مکرر تجویز می شود اما درد را به یکباره برطرف نمی کند.

نیتروگلیسیرین معمولا با مشاهده اولین علائم درد قفسه سینه مصرف می شود، همچنین ممکن است فرد به توصیه پزشک 5 تا 10 دقیقه قبل از انجام فعالیت های مشکوک به ایجاد درد در ناحیه قفسه سینه نیتروگلیسیرین زیر زبانی مصرف کند.

برخی افراد برای جلوگیری از هرگونه درد قفسه سینه قبل از فعالیت های بدنی مانند ورزش یا فعالیت های جنسی از این دارو استفاده می کنند در حالی که در برخی موارد ممکن است نیاز به مصرف داروهای دیگر باشد و باید حتما با پزشک مشورت شود.

نیتروگلیسیرین برای تسکین درد ناشی از شقاق مقعدی شدید نیز تجویز می شود.

نحوه مصرف نیتروگلیسیرین

قبل از مصرف دارو حتما برچسب و هشدارهای درج شده روی دارو را مطالعه کنید.

نیتروگلیسیرین به صورت های مختلف از جمله خوراکی و زیر زبانی، تزریقی و موضعی تجویز می شود.

نیتروگلیسیرین معمولا به صورت خوراکی با دوز مصرف 3 یا 4 بار در روز تجویز می شود، در مورد مقدار مصرف نیتروگلیسیرین لازم است دقیقا طبق دستور پزشک اقدام شود.

بسیار مهم است که این دارو را هر روز در همان ساعات روز قبل مصرف کنید.

دوز مصرف نیتروگلیسیرین براساس وضعیت پزشکی بیمار و واکنش بدن به درمان تعیین می شود، از تغییر دوز مصرف بدون اجازه پزشک اجتناب کنید.

نیتروگلیسیرین ممکن است باعث بروز سرگیجه شود، توصیه می شود بعد از مصرف این دارو کمی استراحت کرده یا بنشینید.

دارو را به طور کامل ببلعید و از خرد کردن، جویدن یا بازکردن کپسول های نیتروگلیسیرین اجتناب کنید، این کار خطر بروز عوارض جانبی دارو را افزایش می دهد.

برای به دست آوردن بهترین نتیجه، دارو را به صورت منظم مصرف کرده و از قطع ناگهانی آن پرهیز کنید، از آن جا که قطع ناگهانی نیتروگلیسیرین ممکن است باعث تشدید علائم بیماری شود در بسیاری موارد پزشک کاهش تدریجی دوز را توصیه خواهد کرد.

در دوره درمان همواره دارو را داخل جیب یا کیف خود به همراه داشته باشید.

در برخی موارد نادر مصرف طولانی مدت نیتروگلیسیرین روی عملکرد آن تاثیر منفی می گذارد و نیاز به تغییر دوز دارو می باشد، بنابراین در صورتی که متوجه کاهش اثر دارو شده اید (به عنوان مثال اگر درد قفسه سینه تشدید شده یا دفعات آن افزایش یافته) حتما با پزشک مشورت کنید.

معمولا در این موارد قطع موقتی دارو برای 10 تا 12 ساعت توصیه خواهد شد اما لازم است دقیقا مطابق دستورالعمل پزشک عمل کنید.

اگر با وجود مصرف دارو درد قفسه سینه بدتر شده یا بیش از 5 دقیقه ادامه پیدا کند مخصوصا اگر با مشکل تنفس، احساس ضعف، سرگیجه، تهوع یا سبکی سر همراه باشد سریعا با اورژانس تماس بگیرید. 1

عوارض جانبی نیتروگلیسرین

اعصاب مرکزی : سردرد (در بعضی موارد به صورت ضربان دار)، سرگیجه، ضعف، تاری دید.

قلبی ـ عروقی: افت فشار خون در حالت ایستاده، تاکیکاردی، فلاشینگ، طپش قلب، سنکوپ.

پوست: گشاد شدن عروق پوستی، تحریک پوست (با مصرف موضعی).

دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ.

موضعی: سوزش زیر زبان، خشکی دهان.

سایر عوارض: واکنش‌های حساسیت مفرط (بثورات پوستی، درماتیت)، دیزوری، ناتوانی جنسی، تکرر ادرار، راش، واکنش‌های بیش حساسیتی.

توجه: در صورت بروز بثورات پوستی، درماتیت، تاری دید یا خشکی دهان، باید مصرف این دارو قطع شود. 2

موارد احتیاطی مصرف نیتروگلیسیرین

قبل از مصرف دارو اگر به نیتروگلیسیرین یا داروهای مشابه آن (مانند مونونیترات ایزوسورباید) یا نیترات ها آلرژی دارید یا از هرگونه حساسیت دارویی دیگر رنج می برید با پزشک صحبت کنید.

قبل از مصرف نیتروگلیسیرین سوابق پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید بخصوص اگر سابقه مواردی همچون آسیب دیدگی در ناحیه سر، گرفتگی معده مکرر یا مدفوع آبکی یا اسهال شدید ،سوء تغذیه، کم خونی، فشار خون پایین، سکته مغزی، گلوکوم یا افزایش فشار داخل چشم، سردردهای میگرنی، پرکاری تیروئید، کم آبی شدید بدن و دیگر مشکلات قلبی مانند حمله قلبی اخیر دارید.

اگر دچار کم خونی شدید، فشار بیش از حد درون جمجمه ای، تومور مغزی، یا علائم مشکلات گردش خون یا شوک (پوست رنگ پریده، عرق سرد، ضربان قلب نامنظم یا سریع، ضعف ناگهانی یا احساس شبیه غش کردن) هستید از مصرف نیتروگلیسیرین زیر زبانی اجتناب کنید.

افرادی که از مشکلات شدید کلیه رنج می برند از مصرف این دارو اجتناب کنند.

این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود، بنابراین از رانندگی، کار با ماشین آلات و هرگونه فعالیتی که نیاز به هوشیاری کامل دارد اجتناب کنید.

هنگام مصرف نیتروگلیسیرین از برخاستن سریع از حالت نشسته یا دراز کشیده خودداری کنید.

قبل از هرگونه عمل جراحی با پزشک یا دندانپزشک درباره مصرف نیتروگلیسیرین و سایر داروهای تجویزی، بدون نسخه و محصولات گیاهی صحبت کنید.

سالمندان بیش از دیگران در معرض عوارض جانبی نیتروگلیسیرین بخصوص سرگیجه و غش کردن قرار دارند و خطر سقوط و افتادن در آن ها بیشتر است.

این دارو ممکن است روی نتایج برخی آزمایشات پزشکی اثر بگذارد بنابراین قبل از آزمایش حتما لیست داروهای خود را در اختیار مسئول آزمایشگاه قرار دهید.

نیتروگلیسیرین زیرزبانی ممکن است در برخی موارد باعث سوزش خفیف دهان شود. اما اگر این حالت در فرد ایجاد نشود به معنای مشکل عملکرد یا عدم تاثیر دارو نمی باشد.

نیتروگلیسیرین در بارداری

در صورت بارداری یا قصد بارداری در دوره درمانی حتما قبل از مصرف نیتروگلیسیرین با پزشک مشورت کرده و تنها در شرایط ضروری و زیر نظر پزشک از این دارو استفاده کنید.

نیتروگلیسیرین در شیردهی

تاکنون مشخص نشده مصرف نیتروگلسیرین از شیر مادر به نوزاد منتقل می شود یا به نوزاد آسیب می رساند یا خیر، بنابراین قبل از شیردهی با پزشک در این باره صحبت کنید. 1

تداخلات دارویی نیتروگلیسرین با داروهای دیگر

تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی نیتروگلیسرین را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن نیست، لذا لیست همه‌ی داروهای مصرفی‌تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید و بدون صلاح‌دید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز هیچ دارویی نفرمایید.

بعضی از محصولاتی که ممکن است با داروی نیتروگلیسرین تداخل داشته باشند عبارت‌اند از:

داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال نعوظ و افزایش فشار خون شریانی ریوی مانند سیلدنافیل و تادالافیل

داروهای خاصی که برای سردردهای میگرنی مورد استفاده قرار می‌گیرند از قبیل آلکالوئیدها مانند آرگوتامین

ریوسیگوئات

مصرف داروی نیتروگلیسرین ممکن است نتایج آزمایش‌های خاصی از جمله آزمایش میزان کلسترول خون را تحت تاثیر قرار دهد. اطمینان حاصل فرمایید تمامی کارکنان و پزشک‌های آزمایش‌گاه در جریان استفاده‌ی شما از این دارو قرار گرفته باشند. 3

پی نوشت:
1.www.coca.ir
2.www.saednews.com
3.www.doctoreto.com