هدایت امام عصر(ع) در دوران غیبت هدایت ظاهری مثل هدایت هایی که دیگر ائمه داشتند، نیست بلکه هدایت باطنی است، هدایت دل هاست و از راه های مختلف به مردم می رسد که نمونه های فراوانی در تاریخ دیده شده است.

خبرگزاری شبستان: قرآن کریم کتاب هدایت است و بدیهی است که به مسائل مهمی مانند مهدویت بپردازد اما اینکه چطور به مباحث مهدویت پرداخته و چرا روش قرآن ذکر صریح نام ائمه نبوده موضوع اصلی امروز بحث ماست.

حجت الاسلام مجتبی کلباسی، مدیر مرکز تخصصی مهدویت در برنامه “منتظران” رادیو معارف که یک دوره آموزش رادیویی معارف مهدوی است به موضوع امام مهدی(ع) در قرآن پرداخته است.

“شکی نیست که قرآن مصدر و منبع همه معارف الهی است و آنچه که بشر در مسیر هدایت به آن نیازمند است، در قرآن ذکر شده. قرآن خود را بیانگر هر چیزی می داند که بشر به آن محتاج است. به طوری که در آیه 89 سوره نحل آمده است: ما قرآن را نازل کردیم به جهت بیان هر چیزی. بر این اساس مهدویت و جایگاه مهمی که در معارف دین دارد باید در قرآن ریشه هایی داشته باشد.

لذا باید دید نحوه پرداختن قرآن به موضوعاتی مانند مهدویت چگونه است، برخی معتقدند که قرآن باید صراحتا نامی از امام عصر(ع) به میان می آورد و با اسم و نسب معرفی می کرد و آشکارا مساله را برای همه می گفت ولی باید پاسخ داد که رویه قرآن به این گونه نیست، قرآن گاهی افراد را با اسم معرفی می کند مثل اسم پیامبر ولی عمده معرفی ها با عنوان ویژگی ها و صفات اولیاء بوده است.

قرآن سعی می کند از طریق بیان صفات به معرفی حقیقتی بپردازد در مورد معرفی امام عصر(ع) هم همین گونه است. این درحالی است که اسم هیچکدام از ائمه در قرآن نیامده و اگر اسم حضرت ذکر می شد، تغییر اسم کار سختی نبود، علاوه بر اینکه قرآن چون از هر تحریفی مصون است، باید وسائل این مصونیت فراهم باشد. ازجمله راه های مصونیت از تحریف این است که اسم افراد کمتر به میان بیاید که اگر غیر این صورت بود، دشمنی ها و عداوت ها شکل می گرفت.

نکته دیگر اینکه امام عصر(ع) دارای ویژگی هایی هستند که اگر معرفی حضرت به شکل صریح با اسم کامل و نسب بود، دشمنان بسیار عمیق تر و سنگین تر به این اندیشه و تفکر حمله می کردند، و با وجود اینکه در منابع اسلامی مهدویت در روایات بیان شده است، ولی همه در آن زمان و زمان های دیگر بسیج می شدند برای اینکه فرزند امام حسن عسکری(ع) را به قتل برسانند و جلوگیری کنند از به قدرت رسیدن ایشان.

البته اوصاف و اهداف و برنامه های دیگر حضرت در لابلای آیات ذکر شده است، تنها خاصیت ذکر اوصاف و ویژگی های حضرت در قرآن این است که کمتر باعث اشتباه می شود. باید دانست اگر چیزی با اوصافش معرفی شود، اوصاف به سرعت قابل جعل نیست، لذا حضرت در آیه های قرآن با اوصاف شناخته شده اند.

در کتاب معجم احادیث الامام المهدی به 398 آیه و در کتاب الامام المهدی فی القرآن و سنه به 531 آیه اشاره شده به هرحال آنچه که مسلم است بین 400 تا 500 آیه قرآن مرتبط با بحث مهدویت است. البته موضوعات بسیاری از جمله وجود امام و ضرورت امام حی در هر زمان، مساله غیبت، بشارت ظهور، یاران امام، ویژگی های حکومت و بحث رجعت در این حوزه مطرح شده است.

قرآن در همه این موضوعات سخن گفته است. یکی از آیات که دال بر وجود امام حی و زنده و حجت خدا بر روی زمین است، سوره اسراء آیه 71 یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُوْلَئِکَ یَقْرَؤُونَ کِتَابَهُمْ وَلاَ یُظْلَمُونَ فَتِیلًا، [یاد کن] روزى را که هر گروهى را با پیشوایشان فرا مى خوانیم پس هر کس کارنامه اش را به دست راستش دهند آنان کارنامه خود را مى خوانند و به قدر نخک هسته خرمایى به آنها ستم نمى شود.

از این آیه متوجه می شویم که هیچ قومی بدون امام در صحنه قیامت حاضر نمی شود. در کتاب کافی جلد اول امام باقر(ع) در روایتی می فرمایند: وقتی این آیه نازل شد، مسلمانان گفتند یا رسول الله آیا شما امام همه مردم نیستید؟ رسول خدا(ص) فرمودند: من پیامبر خدا(ص) به جانب مردم هستم ولی بعد از من امامانی هستند برای مردم که وظیفه امامت جامعه را برعهده دارند.

اینکه قرآن می فرماید: هر قومی برای خود امامی دارد، معلوم می شود که در هر زمان باید امام بر حق و پیشوایی وجود داشته باشد که مردم پشت سر او در قیامت محشور شوند و در زمان غیبت، وجود امام زمان(ع) پیشوا و رهبر هدایت است. البته این تنها آیه نیست، آیات متعددی در این مورد است.

آیه دیگر آیه 7 سوره رعد وَیَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُواْ لَوْلآ أُنزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِّن رَّبِّهِ إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ، و آنان که کافر شده اند مى گویند چرا نشانه اى آشکار از طرف پروردگارش بر او نازل نشده است [اى پیامبر] تو فقط هشدار دهنده اى و براى هر قومى رهبرى است.

در کتاب کافی جلد یک در حدیثی از امام باقر(ع) آمده است که رسول خدا(ص) فرمود: من منذر هستم و در هر زمانی امامی است که آن امام مردم را به آنچه که رسول خدا(ص) آورده است، هدایت می کند و بدانید که علی بعد از من هادی است.

بنابراین این آیه این مطلب را به روشنی بیان و تبیین می کند که علاوه بر پیامبران خدا کسانی باید بین مردم پس از آنها باشند که وظیفه هدایت گری دارند. در زمان غیبت، امام عصر(ع) نیز این مسئولیت را عملی می کند البته هدایت در زمان غیبت با هدایت در زمان های دیگر مشابهت ها و تفاوت هایی دارد.

مشابهت این است که هدایت است. تفاوتش این است که هدایت امام، هدایت ظاهری مثل هدایت هایی که دیگر ائمه داشتند نیست، بلکه هدایت باطنی است، هدایت دل هاست و از راه های مختلف به مردم می رسد که نمونه های فراوانی در تاریخ و در زمان معاصر دیده شده است.”