انسداد آئورت

آئورت بزرگترین شریان بدن است که خون غنی از اکسیژن را از قلب به بقیه بدن انتقال می دهد. باریک شدن آئورت (انسداد آئورت) عملکرد قلب را سخت تر می کند. انسداد آئورت به طور کلی در بدو تولد (مادرزادی) رخ می دهد.

اگرچه این بیماری می تواند بر هر بخشی از آئورت تأثیر بگذارد، اما اغلب این نقص در نزدیکی رگ خونی به نام داکتوس شریانی ایجاد می شود. علائم آن می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. بسته به میزان انسداد ممکن است بیماری تا بزرگسالی شناسایی نشود. انسداد آئورت اغلب همراه با نقایص قلبی دیگر رخ می دهد. اگرچه درمان معمولاً موفقیت آمیز است، اما این شرایط نیاز به پیگیری مادام العمر دارد.1
 

علت انسداد آئورت

پزشکان هنوز تشخیص نداده اند که چه چیزی باعث انسداد آئورت می شود. این بیماری به طور کلی در بدو تولد (مادرزادی) وجود دارد. نقایص مادرزادی قلب شایعترین نقص هنگام تولد است. به ندرت، انسداد آئورت بعداً در زندگی ایجاد می شود.

شرایط یا حوادثی که می تواند آئورت را تنگ کند و منجر به این بیماری شوند، عبارتند از:

آسیب دیدگی

سخت شدن شریان ها (آترواسکلروز)

شریان های التهابی (شریان تاکایاسو)

با انسداد آئورت، محفظه سمت چپ قلب (بطن چپ) برای پمپاژ خون سخت تر عمل می کند و فشار خون در بطن چپ افزایش می یابد. این وضعیت ممکن است باعث ضخیم شدن دیواره بطن چپ (هایپرتروفی) شود.1

علایم تنگی دریچه آئورت

علایم بیماری ابتدا در زمان ورزش و فعالیت بدنی خود را نشان می دهد و عبارت است از:

تنگی نفس در فعایت

درد سینه

بیهوش شدن و سنکوپ

خستگی و ضعف

عدم توان انجام کارها

مرگ ناگهانی

قلب در مراحل اولیه و بی علامت بیماری توان غلبه بر تنگی را دارد ولی اگر بیماری درمان نشود ، توان افزایش یافته قلب دیگر قادر به تحمل فشار کاری بیشتر نبوده و نارسایی قلب شروع خواهد شد. نارسایی قلب خود را با شروع تنگی نفس شدید ، ادم بدن و ضعف مفرط نشان خواهد داد و اگر بازهم تنگی آئورت درمان نشود ، قلب به مراحل غیر قابل برگشت نارسایی نزدیک خواهد شد.2
 

چه عواملی باعث افزایش خطر تنگی آئورت می شوند؟

برخی عوامل باعث افزایش احتمال ابتلا به تنگی آئورت می شوند. این عوامل خطر عبارتند از:
 

افزایش سن

افزایش سن باعث رسوب بیشتر کلسیم بر روی دریچه آئورت می گردد. هر چه تعداد سالهای عمر بیشتر یاشد با مکانیسم استهلاک بیشتر ناشی از مصرف بیشتر “Wear and Tear” کلسیم بیشتری روی دریچه ها رسوب کرده و اجزای دریچه آئورت سفت تر و ثابت تر می گردند و توانایی باز شدن عادی را از دست می دهند.
 

عوامل خطر قلبی

رسوب کلسیم بر روی دریچه ها با وجود “ریسک فاکتور” های شناخته شده قلبی تشدید پیدا می کند. این عوامل مانند مصرف سیگار ، دیابت قندی ، فشارخون بالا ، چربی خون زیاد و بیماری های کلیوی موجب تسریع در ایجاد تنگی آئورت می گردند.
 

بیماری مادرزادی قلب

برخی از بیماری های مادرزادی موجب تغییر همودینامیک خون در قلب و جریان خون از خلال دریچه آئورت می شوند و با آسیب مزمن به دریچه آئورت می توانند موجب تسریع در ایجاد تنگی آئورت شوند. سردسته این اختلالات “دریچه آئورت بای کاسپید (Bi-cuspid Aortic Valve, BAV) است. افرادی که این اختلال را دارند ده یا بیست سال زودتر از افراد نرمال دچار تنگی دریچه آئورت می شوند.
 

عفونت ها

اگر شما سابقه تب روماتیسم حاد در کودکی دارید ، یا سایر عفونت های دریچه ای را داشته اید ، احتمال ابتلا به تنگی آئورت و سایر بیماری های دریچه ای بالا است و لازم است شما به صورت منظم تحت نظر پزشک باشید.2

تشخیص تنگی دریچه آئورت

الکتروکاردیوگرام( EKG )

ثبت فعالیت الکتریکی قلب است. الگوهای غیر طبیعی بر روی EKG می توانند نشان دهنده ی ضخیم بودن عضله قلب بوده و تشخیص تنگی دریچه آئورت را مطرح کنند. در موارد نادر، اختلال هدایت الکتریکی نیز دیده می شود.
 

عکس قفسه سینه با اشعه ایکس

اشعه ایکس معمولاً سایه قلب طبیعی را نشان می دهد. آئورت بالای دریچه آئورت اغلب متسع می شود (دیلاته). چنانچه نارسایی قلبی وجود داشته باشد، مایع در بافت ریه و عروق خونی بزرگتر در مناطق فوقانی ریه تجمع می یابد. مشاهده ی دقیق از عکس قفسه سینه بعضی اوقات می تواند کلسیفیکاسیون (رسوب کلسیم) بر دریچه آئورت را نشان دهد.

اکوکاردیوگرافی

در اکوکاردیوگرافی با استفاده از امواج مافوق صوت تصاویری از حفرات قلب، دریچه ها و ساختارهای اطراف آن به دست می آیند.

این روش مفید غیر تهاجمی به پزشکان برای تشخیص بیماری های دریچه ای کمک می کند. یک اکوکاردیوگرام می تواند دریچه آئورت کلسیفیه شده و ضخیم را که به سختی باز می شود، نشان دهد. همچنین اندازه و عملکرد حفرات قلب را بازاین روش می توان بررسی کرد.

تکنیکی به نام داپلر می تواند برای تعیین اختلاف فشار در هر دو طرف دریچه آئورت و برای محاسبه فضای دریچه آئورت استفاده شود.
 

گذاشتن سوند قلبی

این روش، دقیق ترین روش ارزیابی تنگی دریچه آئورت است. لوله های کوچک پلاستیکی توخالی (سوند) تحت هدایت اشعه ایکس به دریچه آئورت و بطن چپ وارد می شوند. فشارهای همزمان در هر دو طرف دریچه آئورت مشاهده می شود.

میزان جریان خون سراسری دریچه آئورت و اندازه ی ناحیه ی آئورت را می توان با این روش اندازه گیری کرد. اندازه ی ناحیه ی یک دریچه آئورت طبیعی 3 سانتی متر مربع است. علائم معمولاً زمانی که این عدد به کمتر از 1 سانتی متر مربع برسد ، بروز پیدا می کنند. هنگامی که سطح دریچه کمتر از 0.7 سانتی متر مربع است، تنگی دریچه آئورت بحرانی وجود دارد.3
 

درمان انسداد آئورت

درمان انسداد آئورت به سن بیمار در زمان تشخیص و شدت شرایط او بستگی دارد. سایر نقایص قلبی ممکن است همزمان با قطع شدن آئورت ترمیم شود. پزشک آموزش دیده در شرایط مادرزادی قلب، وضعیت بیمار را ارزیابی و مناسب ترین درمان را برای او تعیین می کند.
 

دارو درمانی

از داروها برای ترمیم آئورت استفاده نمی شود. با این حال، پزشک ممکن است آن را برای کنترل فشار خون قبل و بعد از قرار دادن استنت یا جراحی توصیه کند. اگرچه ترمیم انسداد آئورت باعث افزایش فشار خون می شود، بسیاری از افراد هنوز هم پس از یک عمل جراحی یا استنت گذاری موفق نیاز به مصرف داروهای فشار خون دارند. به نوزادان با انسداد شدید آئورت، اغلب دارویی داده می شود که مجرای شریانی را باز نگه می دارد. این امر به خون اجازه می دهد تا اطراف ترمیم جریان یابد تا زمانی که کوارکسیون ترمیم شود.
 

جراحی یا روش های دیگر

چندین عمل جراحی برای ترمیم آئورت وجود دارد، از جمله:
 

برداشتن یا جراحی با آناستوموز

این روش شامل برداشتن بخش مسدود شده آئورت و به دنبال آن اتصال دو بخش سالم آئورت به هم دیگر (آناستوموز) است.
 

آئورتوپلاستی فلپ ساب کلواوین

از بخشی از رگ خونی که خون را به بازوی چپ (شریان ساب کلووین چپ) منتقل می کند برای باز کردن ناحیه مسدود شده در آئورت استفاده شود.
 

پیوند بای پس

این روش شامل دور زدن ناحیه مسدود شده با قرار دادن لوله ای به نام پیوند بین بخش های آئورت است.
 

آئورتوپلاستی پچ

پزشک ممکن است با برش در محل انسداد آئورت و سپس اتصال یک ماده مصنوعی برای بازکردن عروق خونی، انسداد را درمان کند. آئورتوپلاستی پچ درصورتی مفید است که انسداد بخش بزرگی از آئورت را درگیر کرده باشد.
 

آنژیوپلاستی و استنتینگ بالون

این روش ممکن است به عنوان اولین روش درمانی درمورد آئورت بجای جراحی مورد استفاده قرار گیرد. در طی آنژیوپلاستی بالون، پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) را در شریان در کشاله ران بیمار وارد می کند و با استفاده از تصویربرداری با اشعه ایکس، آن را از طریق رگ های خونی به قلب هدایت می کند. پزشک یک بالون بدون جریان هوا را قرار می دهد.

وقتی بادکنک باد می شود، آئورت گسترده تر و خون راحت تر جریان می یابد. بعضی اوقات، لوله توخالی (استنت) مشبک پوشانده شده در آئورت قرار می گیرد تا قسمت مسدود شده آئورت را باز نگه دارد.
 

سبک زندگی و داروهای خانگی انسداد آئورت

اگرچه ممکن است انسداد آئورت ترمیم شود، اما به پیگیری و بررسی های منظم مادام العمر نیاز دارد. همچنین پزشک فشار خون را بررسی کرده و در صورت لزوم آن را درمان می کند.

برخی راهکار برای مدیریت شرایط عبارتند از:

به طور منظم ورزش کنید

ورزش منظم به کاهش فشار خون کمک می کند. پزشک ممکن است قبل از تصمیم گیری در مورد شرکت در ورزش های رقابتی یا وزنه برداری وضعیت شما را ارزیابی کرده و تست ورزش را انجام دهد.
 

زنان در مورد بارداری خود با پزشک مشورت کنند

زنان مبتلا به انسداد آئورت، حتی پس از ترمیم، ممکن است در دوران بارداری و زایمان خطر بیشتری از پارگی آئورت، دیسکتوری آئورت یا سایر عوارض داشته باشند. بر همین اساس اگر به فکر بچه دار شدن هستند، باید با پزشک خود مشورت کنند تا با خیال راحت این کار را انجام دهند. مراقبت دقیق از فشار خون برای حفظ سلامتی و کودک مهم است.
 

از اندوکاردیت جلوگیری کنید

اندوکاردیت التهاب غده داخلی قلب یا ساختارهای آن است که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود. معمولاً برای جلوگیری از اندوکاردیت نیازی به مصرف آنتی بیوتیک قبل از برخی اقدامات دندانپزشکی ندارید؛ اما اگر در گذشته دچار اندوکاردیت بوده اید یا جراحی تعویض دریچه انجام داده اید، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک را توصیه کند.1

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.ghalbeman.ir
3.www.drakhosravi.com