هیپوپاراتیروئیدیسم

هیپوپاراتیروئیدیسم یک بیماری غیر معمول و نادر است که در این شرایط غدد پاراتیروئید بدن مقدار کمی هورمون پاراتیروئید (PTH) تولید و ترشح می کند. PTH برای تنظیم و حفظ تعادل دو ماده معدنی کلسیم و فسفر در بدن بسیار مهم است.

تولید کم PTH در کاهش فشار خون در بدن منجر به سطح غیر طبیعی کلسیم در خون و استخوان و افزایش فسفر می شود. مصرف برخی از مکمل ها با تنظیم سطح کلسیم و فسفر، این بیماری را درمان می کند. مبتلایان به هیپوپاراتیروئیدیسم بسته به علت اصلی آن، احتمالاً نیاز به مصرف مکمل ها دارند.1
 

علائم هیپوپاراتیروئیدیسم

علائم و نشانه های هیپوپاراتیروئیدیسم می تواند شامل موارد زیر باشد:

سوزن سوزن شدن در نوک انگشتان دست، انگشتان پا و لب ها

دردهای عضلانی یا گرفتگی عضلات در پاها و معده

پیچ خوردگی یا اسپاسم عضلات، به خصوص در اطراف دهان، حتی این اسپاسم در دست، بازو و گلو نیز وجود دارد.

خستگی یا ضعف

دوره های قاعدگی دردناک در زنان

ریزش موی سر به صورت لکه ای

خشکی پوست

شکنندگی ناخن ها

افسردگی یا اضطراب

اگر علائمی در ارتباط با هیپوپاراتیروئیدیسم دارید، برای تشخیص زودهنگام و درمان بیماری به پزشک مراجعه کنید. در این شرایط، اگر تشنج کردید یا در تنفس مشکل دارید فوراً با پزشک تماس بگیرید. تشنج و اختلال در تنفس، هر دو می توانند عوارض احتمالی ناشی از هیپوپاراتیروئیدیسم باشند.1
 

علت هیپوپاراتیروئیدیسم

هیپوپاراتیروئیدیسم هنگامی رخ می دهد که غدد پاراتیروئید، هورمون پاراتیروئید را به اندازه کافی ترشح نکنند. چهار غده پاراتیروئید کوچک در گردن، پشت غده تیروئید وجود دارند.

 عواملی که می توانند باعث هیپوپاراتیروئیدیسم شوند، عبارتند از:
 

جراحی گردن

جراحی گردن، شایع ترین علت هیپوپاراتیروئیدیسم بعد از آسیب تصادفی یا از بین بردن غدد پاراتیروئید در حین عمل است. برای درمان شرایط غده تیروئید یا برای درمان سرطان گلو یا گردن ممکن است عمل جراحی گردن انجام شود.

بیماری سیستم ایمنی بدن

در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن به نظر می رسد به بافت های پاراتیروئید حمله می کند و در این شرایط غدد تولید هورمون پاراتیروئید متوقف شود.
 

هیپوپاراتیروئید ارثی

در این نوع ممکن است بیمار به طور مادرزادی، بدون غدد پاراتیروئید متولد شود و یا غدد او به درستی کار نکنند. برخی از انواع هیپوپاراتیروئیدیسم ارثی با کمبود سایر غدد تولید کننده هورمون همراه هستند.
 

کاهش سطح منیزیم در خون

سطح منیزیم پایین می تواند بر عملکرد غدد پاراتیروئید تأثیر بگذارد. تولید طبیعی هورمون پاراتیروئید در بدن به میزان کافی منیزیم طبیعی وابسته است.
 

درمان با اشعه سرطان صورت یا گردن

پرتودرمانی می تواند به تخریب غدد پاراتیروئید منجر شود. در موارد نادر، درمان ید رادیواکتیو برای پرکاری تیروئید ممکن است منجر به کم کاری تیروئید شود.2
 

تشخیص

یافته های کلیدی برای تشخیص هیپوپاراتیروئیدیسم عبارتند از سطوح غیر طبیعی و پایین کلسیم در جریان خون و سطوح بالای فسفر و سطوح نسبتاً پایین هورمون پاراتیروئید.

برای درمان این بیماری، پزشک ممکن است مکمل های ویتامین Dو کلسیم تجویز نماید. اگر اسپاسم عضلانی خیلی شدید باشد، ممکن است برای شما تزریق داخل وریدی کلسیم صورت گیرد تا اینکه تسکین فوری و موقتی ایجاد شود.

ممکن است شما از مکمل های کلسیم و ویتامین D برای تمام طول زندگی استفاده نمایید و مقادیر این مکمل ها باید به مقدار قابل توجهی بیشتر از آن چیزی باشد که برای تغذیه معمولی تجویز می شود.

علاوه بر این، به این خاطر که سطوح کلسیم خون باید پایش شوند، پزشک برنامه ای از آزمایشات خون جهت پایش این سطوح تنظیم می نماید. این آزمایش ها برای اطمینان از اینکه شما سطوح نرمال کلسیم در جریان خونتان دارید از اهمیت برخوردار هستند.3
 

عوامل خطرساز

درصورتی که هریک از موارد زیر موجود باشد احتمال هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه افزایش می یابد‮.‬

• ‬خانمی که وارد دوران یائسگی شده باشد

• ‬وجود کمبود طولانی وشدید کلسیم یا ویتامینD

• ‬ابتلا به یک نابسامانی نادر ارثی مانند نئوپلازی متعدد آندوکرین از نوع‮‬multiple endocrine neoplasia‮ ‬که معمولاًِ‮ ‬چند‮ ‬غده را مبتلا می‌کند‮.‬

• ‬درمان سرطان با اشعه که گردن را درمعرض پرتو قرارداده باشد‮.‬

• ‬مصرف لیتیم،یعنی دارویی که‮ ‬غالباً‮ ‬در درمان نابسامانی دوقطبی مورد استفاده است‮.‬4
 

عوارض هیپرپاراتیروئیدیسم

عوارض هیپرپاراتیروئیدیسم اصولاً‮ ‬به تأثیر درازمدت کمبود میزان کلسیم دراستخوان ها و بسیار زیاد بودن کلسیم درگردش خون وابسته است‮. ‬عوارض رایج پرکاری پاراتیروئید شامل است بر‮:‬
 

استئوپوروز

‬غالباً‮ ‬ازدست رفتن کلسیم به پیدایش استئوپوروز یا پیدایش استخوان‌های ضعیف و ترد می‌انجامد که به آسانی می‌شکنند‮.‬

سنگ کلیه‮

‬افزایش مفرط کلسیم درخون ممکن است در کلیه ها سبب ایجاد رسوبات ریز و سخت کلسیم و سایر مواد گردد‮. ‬هنگام عبور از مجرای ادرار،معمولاً‮ ‬سنگ کلیه سبب بروزدرد شدید می‌گردد‮.‬
 

بیماری قلب وعروق‮

‬باوجودی که رابطه‮‌‬ی صحیح علت ومعلول این حالت معلوم نیست ولی بالا بودن میزان کلسیم با بیماری های قلب و عروق ازجمله بالا بودن فشارخون(هیپرتانسیون‮) ‬وبعضی انواع بیماری‮  ‬قلب همراه است‮.‬
 

هیپرپاراتیروئیدیسم نوزادان‮

‬هیپرپاراتیروئیدیسم درمان نشده و شدید درخانم های باردار ممکن است سبب کاهش خطرناک میزان کلسیم درنوزادان شود‮.‬
 

درمان هیپوپاراتیروئیدیسم

هدف از درمان این بیماری، تسکین علائم و تنظیم میزان کلسیم و فسفر در بدن است. رژیم درمانی مناسب برای این بیماران معمولاً شامل موارد زیر است:
 

قرص کربنات کلسیم خوراکی

مکمل های کلسیم خوراکی می توانند سطح کلسیم خون را افزایش دهند؛ اما در دوزهای زیاد، مکمل های کلسیم در بعضی از افراد می تواند عوارض جانبی دستگاه گوارش مانند یبوست ایجاد کند.
 

ویتامین D

مقادیر زیاد ویتامین D، به طور کلی به شکل کلسیتریول، می تواند به بدن در جذب کلسیم و از بین بردن فسفر کمک کند.
 

منیزیم

اگر سطح منیزیم بیمار پایین باشد و بیمار علائم دیگری را تجربه کند، پزشک می تواند مصرف مکمل منیزیم را پیشنهاد دهد.
 

دیورتیک تیازید

اگر سطح کلسیم بیمار، حتی با درمان باز هم پایین باشد، دیورتیک های تیازیدی می توانند کاهش میزان کلسیم از دست رفته در ادرار بیمار را جبران کنند. با این حال، برخی از مبتلایان به هیپوپاراتیروئیدیسم، از جمله افرادی که این بیماری را به ارث برده اند، نباید دیورتیک تیازید مصرف کنند.
 

هورمون پاراتیروئید (Natpara)

سازمان غذا و داروی آمریکا تزریق روزانه این هورمون را برای معالجه سطح پایین کلسیم خون به دلیل هیپوپاراتیروئیدیسم تأیید کرده است. به دلیل خطر احتمالی سرطان استخوان (استئوزارکوم)، این دارو فقط از طریق یک برنامه محدود در دسترس افرادی قرار می گیرد که سطح کلسیم آنها با مکمل های کلسیم و ویتامین D قابل کنترل نیست.1
 

رژیم غذایی هیپوپارتیروئیدیسم

پزشک بعد از تجویز گزینه های درمانی به احتمال زیاد یک رژیم را برای بیمار توصیه می کند:

رژیم غذایی سرشار از کلسیم

رژیم غذایی سرشار از کلسیم شامل لبنیات، سبزیجات دارای برگ سبز، کلم بروکلی و غذاهای دارای کلسیم زیاد مانند برخی از آب پرتقال و غلات صبحانه است.
 

رژیم غذایی با فسفر کم

رژیم غذایی با فسفر کم شامل اجتناب از نوشابه های گازدار که حاوی فسفر به شکل اسید فسفریک هستند و محدود کردن گوشت، پنیرهای سخت و غلات کامل است.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.drdr.ir
3.www.mahsho.com
4.www.pezeshkyemrooz.com