کم خونی چیست؟ علائم، دلایل، پیشگیری و درمان کم خونی

کم خونی (Anemia) بیماری ای است که در آن شما گلبول قرمز خون سالم و کافی برای رساندن اکسیژن به سایر بافت های بدنتان ندارید.

ابتلا به کم خونی، ممکن است باعث احساس خستگی در شما شود. کم خونی، شامل شاخه ها و شکل های مختلفی می‌باشد که هرکدام دلایل مختلفی دارند، از دست دادن خون یکی از شایع ترین دلایل ابتلا به کم خونی است.

کم خونی، می تواند دائمی و یا موقتی باشد و شدت آن ممکن است متعادل و یا شدید باشد.اگر احساس می‌کنید به کم خونی، مبتلا هستید، به پزشک مراجعه نمایید چراکه کم خونی، ممکن است نشانه یک بیماری جدی و سخت باشد.

درمان کم خونی، می‌تواند شامل دریافت مکمل و یا دریافت مراقبت پزشکی باشد.

پیشگیری از بعضی از انواع کم خونی، با یک رژیم غذایی سالم و متنوع ممکن می‌باشد.

علائم کم خونی

علائم و نشانه های ابتلا به کم خونی، بسته به دلیل آن، نوع کم خونی و بیماری های مرتبط به کم خونی، متفاوت است، این علائم ممکن است شامل:

خستگی و احساس فرسودگی

رخوت و بی حالی

بی قراری و ناراحتی

تنگی نفس و یا مشکل در تنفس

تمرکز ضعیف

تپش قلب

حساسیت به هوای سرد

پوست رنگ پریده

درد قفسه سینه

سایر علائم زیر ممکن اند اما معمول نیستند:

وزوز گوش ها

سردرد

تاثیر بر حس چشایی

خشکی دهان

مشکل در بلعیدن غذا

ناخن های خشک و پوسته پوسته

سندرم پای بی قرار
 

دلایل کم خونی

شما زمانی دچار کم خونی، می‌شوید، که خون شما گلبول قرمز کافی ندارد. زمانی گلبول های قرمز شما کم می‌شود که:

بدن شما گلبول قرمز کافی تولید نمی‌کند و یا گلبول تولید شده بدرستی عمل نمی‌کند.

بدن شما گلبول های قرمز تولید شده را نابود می‌کند، در این حالت که معمولا بدلیل سایر بیماری ها و عوامل رخ می‌دهد، عمر گلبول قرمز تولید شده کم تر از حد لازم بوده و با مرگ گلبول، بدن دچار کم خونی می‌شود.

خونریزی باعث از دست دادن گلبول های قرمز خون و هموگلوبین شده و باعث کم شدن تعداد گلبول قرمز خون می‌شود.

این خونریزی ها ممکن است بدلیل مواردی از جمله زخم معده، هموروئید، التهاب معده، سرطان، بعضی از انواع داروها، بعضی از انواع داروهای پیشگیری از بارداری، قاعدگی، جراحی و اهدای خون باشد.

دلایل انواع شایع کم خونی شامل:

کم خونی فقر آهن.

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین.

کم خونی ناشی از بیماری های مزمن.

کم خونی ناشی از عوامل ارثی
 

 

عواملی که خطر این مشکل را افزایش می‌دهد

عواملی که در ادامه بیان می‌کنیم، می‌توانند باعث ایجاد کم خونی، در افزاد شوند، این عوامل شامل:
 

رژیم غذایی فاقد ویتامین های مورد نیاز

رژیم های غذایی که میزان کمی آهن ویتامین b 12 و فولیک اسید در آنها موجود است، خطر ابتلا به کم خونی، را افزایش می‌دهد.
 

اختلالات روده ای

ابتلا به اختلالات روده‌ای که بر جذب مواد مغذی توسط بدن شما تاثیر می‌گذارد، می‌تواند خطر ابتلای شما به کم خونی، را افزایش دهد.
 

قاعدگی

عموما زنان در سنین قاعدگی بیشتر از مردان و زنان یائسه دچار کم خونی، می‌شوند.
 

بارداری

اگر شما باردار هستید، خطر ابتلا به کم خونی، در شما افزایش می‌یابد.
 

بیماری های مزمن

بیماری های همچون سرطان، نارسایی کبد یا کلیه یا سایر بیماری های مزمن خطر ابتلا به کم خونی، را افزایش می‌دهند.
 

سایر عوامل

سابقه آلوده شدن به بعضی از عفونت ها، بیماری های خونی و بیماری های خود ایمنی، مصرف الکل، آلوده شدن به مواد سمی و مصرف بعضی از انواع داروها می‌تواند باعث ابتلا به کم خونی شود.
 

عوارض ابتلا به کم خونی

اگر کم خونی، درمان نشود می‌تواند باعث ابتلا به سایر عوارض و مشکلات از جمله:
 

خستگی شدید

زمانیکه کم خونی شدید باشد، شما ممکن است انقدر خسته باشید که نتوانید کاری انجام دهید.
 

بیماری های قلبی

کم خونی، می‌تواند باعث تپش قلب (آریتمی قلبی) شود. همچنین از آنجاییکه قلب برای رسیدن اکسیژن کافی به بدن باید بیشتر کار کند، ممکن است فرد دچار نارسایی احتقانی قلبی ( congestive heart failure) شود.
 

مرگ

بعضی از انواع کم خونی ارثی می‌توانند جدی بوده و حتی زندگی افراد را تهدید کنند. همچنین از دست دادن سریع و شدید خون می‌تواند باعث کم خونی حاد شده و حتی باعث مرگ افراد شود.

میزان مناسب گلبول قرمز خون

میزان عمومی و مناسب تعداد گلبول قرمز خون می‌بایست:
 

برای مردان

۴٫۷ تا ۶٫۱ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر
 

برای زنان

۴٫۲ تا ۵٫۴ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر

این میزان گلبول تعداد معمول بوده و در بعضی از نواحی یا آزمایشگاهها میزان مناسب در رنج دیگری ممکن است باشد، برای اطلاع از رنج مناسب ناحیه تان می‌بایست به آزمایشگاه یا پزشک مراجعه نمایید.
 

درمان کم خونی

درمان کم خونی، بسته به علت آن متفاوت است، بعضی از انواع درمان بسته بیماری مربوطه شامل:
 

درمان کم خونی مربوط به فقرآهن

در این شرایط پزشک شما از مکمل های حاوی آهن برای تنظیم سطح گلیول قرمز خون استفاده می‌کند.
 

درمان کم خونی مربوط به رژیم غذایی

بیمارانی که کم خونی آنها به دلیل رژیم غذایی ناسالم آنهاست و رژیم غذایی آنها فاقد آهن است و یا کم آهن می‌باشد، باید اقدام به گنجاندن غذاهای حاوی آهن همچون سبزیجات سبز تیره برگدار، کنگر فرنگی، زردآلو، لوبیا، عدس، نخود، سویا، گوشت، آجیل، آلو بخارا و کشمش در رژیم غذایی شان نمایند.
 

درمان کم خونی مربوط به بیماری های دیگر

اگر کم خونی، به علت ابتلا به سایر بیماری ها باشد، می‌بایست برای درمان کم خونی، بیماری مربوطه را درمان نمود.

همچنین اگر علت کم خونی، بعلت مصرف داروها از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) باشد، می‌بایست دارویتان را با دارویی مشابه و بدون عارضه جایگزین نمایید.
 

پیشگیری از ابتلا به کم خونی

خیلی از انواع کم خونی، قابل پیشگیری نمی‌باشند. بااینحال بعضی از انواع دیگر از جمله کم خونی بسته به فقرآهن و کمبود ویتامین، با یک رژیم غذایی پر ویتامین قابل پیشگیری می‌باشد، این ویتامین ها و مکمل ها شامل:
 

آهن

غذاهای سرشار از آهن همچون سبزیجات سبز تیره برگدار، کنگر فرنگی، زردآلو، لوبیا، عدس، نخود، سویا، گوشت، آجیل، آلو بخارا و کشمش می بایست در رژیم غذایی گنجانده شود.
 

فولیک اسید

فولات و هم خانواده اش فولیک اسید در مرکبات و آبشان، موز، سبزیجات تیره و برگدار، حبوبات و غذاهای غنی شده موجود می‌باشد.
 

ویتامین b-12

این ویتامین بصورت طبیعی در گوشت و لبنیات موجود می‌باشد. همچنین این ویتامین در بعضی از شیر سویا هم موجود است.
 

ویتامین C

خوراکی های حاوی ویتامین C از جمله مرکبات، خربزه و هندوانه و انواع توت ها به جذب آهن کمک می‌نمایند.

همچنین در صورتیکه در خانواده شما کم خونی، ارثی وجود دارد، به یک مشاور ژنتیک مراجعه نمایید.

منبع: سایت راستینه