هزینه تنظیم اجاره نامه با کد رهگیری

مسئله دریافت کد رهگیری اساساً به خاطر وجود اسناد عادی مطرح شده است. چرا که در سال‌های دورتر، هیچ اطلاعاتی از اسناد عادی در سامانه‌های دولتی ثبت نمی‌شود.

همین مسئله باعث شد تا مسئله کد رهگیری مطرح شود تا اطلاعات اسناد عادی در اختیار سازمان‌های دولتی نیز باشد. بنابراین اساسا موضوع دریافت کد رهگیری برای اسناد عادی که در آژانس‌های املاک تنظیم می‌شود موضوعیت دارد. یعنی در کل برای اجاره نامه رسمی، کد رهگیری صادر نمی‌شود.

البته اصطلاح اجاره نامه رسمی با کد رهگیری از این جهت در بین عموم مردم رواج یافته که با دریافت کد رهگیری برای اجاره نامه‌هایی که در دفاتر املاک تنظیم می‌شود، آن اجاره نامه و قرارداد به صورت رسمی در سامانه‌های دولتی ثبت می‌شود. ما نیز در این مقاله از این اصطلاح با همین رویکرد استفاده می‌کنیم.

به طور کل از نظر مراجع قانونی اعتبار اجاره نامه‌ای که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌گردد (اجاره نامه رسمی) بیش‌تر از اجاره نامه‌های عادی است که در دفاتر املاک تنظیم می‌شود.

اما بین اجاره نامه عادی با کد رهگیری که به اجاره نامه رسمی با کد رهگیری معروف شده و اجاره نامه عادی که برای آن کد رهگیری دریافت نمی‌شود، اجاره نامه با کد رهگیری اعتبار بیش‌تری دارد. البته بهتر است بگویم اجاره نامه‌ای که برای آن کد رهگیری دریافت شده قابلیت پیگیری بیش‌تری در مراجع قضایی دارد.

دلیل این موضوع این است که موقع دریافت کد رهگیری برای اجاره نامه، تمام جزییات قرارداد در سامانه مربوطه ثبت می‌شود. به همین جهت این نوع اجاره نامه در مراجع قضایی قابلیت پیگیری بیش‌تری دارد.

گرفتن هزینه اضافی برای دریافت کد رهگیری، قانونی نیست. از نظر قانون برای تنظیم اجاره نامه با کد رهگیری نباید هیچ گونه هزینه‌ی اضافه از موجر و مستاجر دریافت شود. اما متاسفانه برخی از مشاورین املاک از ناآگاهی مردم سوءاستفاده کرده و برای گرفتن کد رهگیری از آن‌ها هزینه دریافت می‌کنند. بنابراین اگر مشاور املاکی برای دریافت کد رهگیری از شما درخواست پول اضافه کرد، نباید بپذیرید. چرا که این کار قانونی نیست.

تا پیش از اواسط تابستان ۹۹ شرایط به این ترتیب بود که معمولا موجر تمایلی برای دریافت کد رهگیری نداشت. مستاجر نیز در برخی مواقع بر خلاف موجر تمایل به دریافت کد رهگیری داشت. دلیل موجر برای بی‌تمایلی نسبت به دریافت کد رهگیری این بود که زیر بار پرداخت مالیات بر اجاره نرود. دلیل مستاجر هم برای درخواست دریافت کد رهگیری، پیگیری راحت‌تر مشکلات احتمالی آتی بود. اما از اواسط تابستان ۹۹ و با اعلام مصوبه دولت در خصوص دریافت مالیات از خانه‌های خالی، این وضعیت در حال تغییر است.

بعد از تیر ماه ۹۹ و اعلام این مصوبه، شرایط تغییر کرد. به این معنی که اگر مالک کد رهگیری دریافت کند، مالیات بر اجاره شامل حال او می‌شود. اگر هم کد رهگیری دریافت نکند، مشمول پرداخت مالیات بر خانه‌های خالی می‌شود.

در نتیجه شاهد این هستیم که به مرور تمایل مالک برای دریافت کد رهگیری برای اجاره نامه بیش‌تر از قبل می‌شود.

گرفتن کد رهگیری برای قرارداد اجاره، مشکلی برای فسخ قرارداد ایجاد نمی‌کند. باید توجه داشته باشید که عبارت فسخ کد رهگیری اجاره نامه عبارت درستی نیست. چرا که کد رهگیری صادر شده را نمی‌توان فسخ کرد و اساسا استفاده از اصطلاح فسخ برای کد رهگیری اشتباه است. عبارت درست این است که بگویم: «فسخ قراردادی که برای آن کد رهگیری دریافت کرده‌ایم.»

اما علت مطرح شدن این اصطلاح این است که برخی از موجرین بابت موضوع فسخ اجاره نامه نگرانی‌هایی دارند. این نگرانی از این جهت است که نمی‌دانند در صورتی که برای اجاره نامه کد رهگیری بگیرند، در صورت فسخ چه اتفاقی برای اطلاعات ثبت شده آن‌ها در سامانه‌های مالیاتی کشور می‌افتد.

در این خصوص باید بدانید که برهم خوردن قرارداد ۲ حالت دارد:

با رضایت طرفین انجام می‌شود (اقاله)

به واسطه شرطی که در قرارداد ذکر شده، یکطرفه فسخ می‌شود

در حالتی که قرارداد اجاره نامه با رضایت طرفین برهم بخورد، موجر و مستاجر با مراجعه به مشاور املاک و اعلام این موضوع می‌توانند قرارداد را اقاله کنند. مشاور املاک نیز می‌تواند با مراجعه به سامانه صدور کد رهگیری، اقاله شدن قرارداد را اعلام کند.

در حالتی که به واسطه شرطی در قرارداد (مثلا عدم پرداخت اجاره از سوی مستاجر) بخواهیم قرارداد را فسخ کنیم، باید به مراجع قضایی مراجع کنیم. در عمل با مراجعه به مراجع قضایی، فسخ قرارداد به صورت خودکار در سامانه‌های مربوطه ثبت می‌شود. در نتیجه باز هم مشکلی برای موجر یا مستاجر اتفاق نمی‌افتد. به طور کلی با توجه به وضع قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی، به نظر می‌رسد تنظیم دریافت کد رهگیری برای اجاره نامه کاری معقول و منطقی باشد.