قفس های مخصوص قناری معمولا در اندازه های 50 * 50 * 50 ساخته می شوند. ولی شما می توانید برای راحتی بیشتر قناری های خود قفس های بزرگتری را تهیه نمایید. هم چنین یک یا چند قفس مخصوص جفت گیری و تخم گذاری برای قناری های مولد آماده کنید تا زمان نیاز به جفت گیری و تخم گذاری آنها را به این قفس مخصوص انتقال دهید. این قفس ترجیحا باید بزرگتر از سایر قفس ها باشد و در مکانی آرام و ساکت قرار داشته باشد، هم چنین کف قفس را می توانید از خاک نرم یا خاک اره بپوشانید تا پرنده ماده از ان برای لانه سازی استفاده کند.
پس اگر محیط قناری ها گرم باشد و از رژیم غذایی مقوی و گرم بهره مند شوند و قناری ماده از وجود لانه و آرامش لازم در محیط مطمئن شود، بدین ترتیب باید کم کم منتظر جفت گیری آنها بود، وجود نشانه های زیر در قناری ماده و نر نشان از مست بودن آنها بوده که برای جفت گیری نیز اماده هستند.
یک نکته مهم در مسیر پرورش قناری جفت گیری و روش های آن می باشد. به منظور جفت نمودن قناری ها و نتیجه گیری بهتر رعایت شرایط زیر الزامی می باشد و در صورتی که رعایت شوند، بهترین نتیجه را به دنبال خواهد داشت :
در صورت مشاهده علایم آمادگی در هر دو قناری نر و ماده، آنها را در قفس هایی جداگانه به محلی ساکت، گرم و بدون استرس ببرید و در کنار یکدیگر بگذارید. تا واکنش آنها را نسبت به یکدیگر مشاهده کنید.
تغذیه آنها باید در این دوره کافی و مقوی باشد تا سریعتر نتیجه بگیرید و تخم های با کیفیت تری تولید نمایند. تخم مرغ آب پز، تخم کتان، تخم شاهدانه، هویج و سبزی رند شده و سایر مواد تغذیه ای که در ادامه توضیح داده خواهد شد، از مواد تتاثیر گذار در افزایش میزان تخم گذاری پرنده می باشد.
پس از اینکه اطمینان پیدا کردید که هر دو پرنده به یکدیگر علاقه و توجه نشان می دهند، می توانید آنها را درون قفس مخصوص جفت گیری و تخم گذاری بیندازید. شاید قناری ها از جفت گیری در حضور شما امتناع کنند، بنابراین بهتر است آنها را تنها بگذارید و برای افزایش درصد جفت گیری حتما چراغ اتاق را خاموش نمایید.
انتظار نداشته باشید که به محض انداختن درون قفس با یکدیگر جفت گیری نمایند، شاید قناری ماده ابتدا آمادگی نداشته باشد و با قناری ماده درگیر شود، این درگیری حتی تا 2 الی 3 روز نیز عادی خواهد بود، اگر درگیری آنها بیشتر از سه روز طول کشید باید آنها را از هم جدا کنید، در برخی مواقع قناری ماده نسبت به جفت قبلی خود وفادار مانده و از جفت گیری با جفت جدید امتناع می کند. برای جلوگیری از بروز چنین اتفاقاتی باید قناری های مولدی داشته باشید که چندین سال در کنار یکدیگر بوده و کاملا به یکدیگر عادت کرده باشند و همه ساله با فرا رسیدن موقع جفت گیری آنها را با هم جفت کنید، در این صورت احتمال نزاع و درگیری نیز از بین خواهد رفت.
لطفا توجه فرمایید که حمله قناری نر به قناری ماده ممکن است خطرناک باشد زیرا قناری نر نسبت به قناری ماده خشونت زیادی از خود نشان می دهد و احتمال آسیب دیدگی پرنده ماده وجود دارد. در برخی مواقع دلیل عدم آمادگی قناری ماده برای جفت گیری عدم وجود لانه مناسب می باشد و یا ممکن است قناری ماده مشغول آماده کردن لانه باشد که در این حالات ممکن است توسط قناری نر مورد حمله قرار گیرد و این وظیفه شماست که از نزاع بین آنها جلوگیری کنید.
جفت گیری معمولا در فصل بهار اتفاق می افتد. بهترین حالت این است که دمای اتاق را روی ۲۱ درجه تنظیم کنید و قفس را در جایی قرار دهید که بیش از ۱۲ ساعت نور مستقیم خورشید به آن بتابد. اما نشانه ها برای آمادگی برای جفت گیری:
اگر دیدید که قناری ماده در حال چاله درست کردن می باشد، یا در صورت وجود لانه در قفس دائما به درون لانه می رود باید به موفق بودن عملیات جفت گیری واقف شوید، زیرا قناری ماده در شکم خود دارای تخم است و به زودی می خواهد آن را به دنیا بیاورد. هر قناری ماده معمولا بین 3 الی 6 تخم می گذارد و در صورت خوابیدن قناری بر روی تخم ها، جوجه ها پس از 14 روز از تخم بیرون خواهند آمد.
برای جلوگیری از زخم شدن قناری ها حین درگیری یا جفت گیری ، بهتر است ناخن های آنها را کوتاه کنید. هم چنین به منظور افزایش میزان باروری و انجام جفت گیری موفق بهتر است پرهای قسمت کلواک پرنده را ببرید، البته مواظب باشید که به پرهای زیر شکم پرنده آسیب نرسد زیرا در صورت کنده شدن پر های زیر شکم پرنده ممکن است جفت گیری موفقی نداشته باشند.
در برخی مواقع ممکن است که قناری ماده از نوع رنگ یا خلق و خوی قناری نر خوشش نیاید و از جفت گیری با او امتناع بورزد، در این صورت بهتر است برای موفقیت در کار چراغ ها را خاموش کنید و قناری ماده را در تاریکی مطلق وارد قفس قناری نر بکنید. ولی به هر حال اگر باز به نتیجه نرسیدید بهتر است انتخاب را به قناری ماده واگذار کنید و اجازه دهید تا خودش قناری نر را انتخاب کند.
در زمینه جفتاندازی، تکثیر و پرورش قناریها به مواردی که حاصل سالها تجربه است، دقت فرمایید:
قناری که دارای سر بزرگی است نباید با قناری همشکل خودش جفت کرد و همینطور قناری ریز نقش را نباید با قناری هماندازه خودش جفت نمود زیرا گرفتن جوجههای تنهدار و درشت و خوش سروقیافه دور از انتظار است. بطورکلی اگر یک قناری دارای ضعفی است نباید از جفتی که همان ضعف را داراست استفاده کرد، زیرا این نقص مضاعف شده و به جوجهها منتقل میشود.
دانه های مورد علاقه قناری ها ارزن و کتان می باشد اما این بدان معنی نباشد که آنها را فقط با این دو دانه تغذیه کنید. همراه با این دانه ها می توانید دانه های دیگری مانند تخم هندوانه، تخم کدو، نخود، لوبیا و لپه، تخم گشنیز، تخم خرفه، تخم جعفری و … به قناری هایتان بدهید.
اما به یاد داشته باشید که دانه ها منبع غذایی کافی برای قناری ها نمی باشد زیرا تمام ویتامین ها و پروتئین ها را شامل نمی شود، بنابراین در اولین اقدام سعی کنید پلت های مخصوص قناری ها را خریداری کنید، پلت یا کنسانتره مخصوص قناری ها سرشار از انواع ویتامین ها، پروتئین ها و مواد معدنی مورد نیاز برای قناری بوده و با مصرف روزانه یک قاشق غذا خوری کاملا تغذیه خواهند شد.
اما برای رشد بهتر قناری ها و تقویت سیستم ایمنی بدن آنها استفاده از انواع میوه ها و سبزیجات کاملا ضروری به نظر می رسد، زیرا این مواد حاوی ویتامین ها و آنتی اکسیدان های زیادی می باشد که برای بدن قناری ها بخصوص جوجه ها بسیار مفید می باشد. هم چنین استفاده از مولتی ویتامین های اشامیدنی نیز در تقویت بنیه قناری ها مناسب هستند و آنها را در برابر تغییرات آب و هوایی و ویروس ها مقاوم تر خواهد نمود.
علاوه بر موارد فوق تخم مرغ آب پز و سبزیجاتی مانند هویج، خیار، پوست هندوانه، کلم، کاهو نیز برای رشد بهتر قناری بخصوص در دوره تخم گذاری موثر خواهد بود.با مشورت یک پرورش دهنده با تجربه و یک دامپزشک معتبر و قابل اعتماد واکسن ها و داروهای لازم برای قناری ها را در دوره های مختلف تهیه نمایید.
نژادها را با هم آمیخته نکنید. جفتی را انتخاب نمایید که هم نژاد باشند و یا به هم نزدیک باشند و نژادهای خالص را ازبین نبرید.
از جفتهایی که دارای رنگهای روشن هستند، استفاده نمایید و دو رنگی که از هرلحاظ شبیه هم هستند، را با هم جفت نزنید.
فصل جفت زدن و تکثیر قناری
جوجههای متولد فصل بهار دارای کیفیت بهتری ازلحاظ رنگ و آواز و جثه خواهند بود، اما از قناری در فصل غیر بهار هم میتوان جوجه گرفت که بستگی به شرایط محیطی دارد. جوجهکشی در مناطق سردسیری از اواخر اسفند ماه آغاز و تا تیرماه ادامه پیدا میکند ولی در مناطق گرمسیری و معتدل معمولا از آذر ماه الی اردیبهشت ماه زمان تکثیر است.
زمانیکه قناری ماده کاملا آماده و مست شد، قبل از گذاشتن تخم پوک، آنرا جفت بزنید. زمان زیادی ماده آماده را نگه ندارید، حتی اگر قناری نر به میزان آمادگی کامل نرسیده و از مستی کمتری برخوردار بود جفت بیندازید، زیرا اشکالی ایجاد نمیشود و با آمادگی کامل قناری ماده، قناری نر نیز به میزان آمادگی کامل خواهد رسید.
البته احتمال نبستن نطفه یا ضعیف بودن نطفه در چال اول تخمگذاری با این شرایط پیشبینی میشود ولی در نوبتهای بعدی تخمگذاری با تقویت کردن جفتها این موضوع حل خواهد شد.
در هنگام جفتاندازی، دقت کنید که قناری نر را در هنگام غروب آفتاب (یک ساعت قبل از خاموشی) به داخل قفس قناری ماده جهت جفت شدن انتقال دهید.
جفت زدن، تکثیر و تولیدمثل قناری
آماده نگه داشتن جفت قناری
تغذیه جوجه قناری
علت خوردن تخم ها توسط والدین (نر وماده)
گاهی بهدلیل مواجه شدن والدین با کمبود املاح و ویتامین، تخمهای خود را میخورند. بهتر است برای جلوگیری از تکرار این موضوع، روزانه به مقدار کمی (یک شصتی) تخممرغ آبپز بمدت یک هفته به این جفتها داده شود تا دیگر سراغ تخمها نروند.
دلیل مرگ ناگهانی قناری ماده در زمان تخمگذاری
اگر از سلامت قناری ماده خود اطمینان دارید، علت اصلی مرگ ناگهانی آن ضعیف شدن ماده قناری است. به علت تخمگذاری و خوابیدن روی تخمها و تغذیه جوجهها و همچنین نداشتن فرصتی برای تقویت، قناری ماده با تخمگذاری مجدد، رفتهرفته ضعیف شده و درنهایت در صورت بیتوجهی جان خود را ازدست میدهد. پس در هنگام جفتاندازی و جوجهکشی دقت لازم را در تقویت جفتها و بخصوص مادهها داشته باشید.
چرا جوجه داخل تخم می میرد؟
دلایل مختلفی باعث مرگ جوجه تا قبل از تولد وجود دارد که میتوان نکاتی را نام برد:
مسایل ژنتیکی (جفت کردن نر و ماده همخانواده)
تغذیه نامناسب (دانههایی که ناقل بیماری بوده و ازطریق نطفه به جوجه منتقل شده)
یخ بستن (ماده بطور منظم روی تخم نخوابیده ویا مرتب تخم را نمیچرخاند و جوجه یخ میزند.)
علت خفگی جوجه در هنگام خارج شدن از تخم
معمولا جوجهها از روز سیزدهم سر از تخم درمیآورند. ولی گاهی اتفاق میافتد که بدلیل سفت و ضخیم بودن پوسته تخم و عدم رطوبت کافی تا بعد از روز چهاردهم خبری از درآمدن جوجه نیست.
چنانچه از وجود آن در داخل تخم مطمئن هستید، ابتدا یک سوراخ به اندازه سر سوزن در قسمت پهن تخم ایجاد نموده و سپس زیر پای قناری ماده بگذارید. دو ساعت بعد درصورت نوک خوردن تخم، شیاری تا امتداد نوک جوجه ایجاد کرده تا اینکه کمکی در خارج شدن آن از تخم شود و اگر بیشتر بماند، جوجه خفه خواهد شد.
دلیل کشتن جوجه توسط قناری ماده
در مواردی مشاهده شده که جوجه در زمان بیرون آمدن از تخم، توسط ماده کشته میشود. این اتفاق بیشتر در مادههایی پیش میآید که دست اول و یا نخستین لون آنهاست که دارای تجربه کافی در نگهداری جوجههایشان نیستند.
زیرا قناری ماده در هنگام در آمدن جوجهها به آنها کمک میکند و پوست تخم را از اطراف جوجهها درمیآورد تا آنها راحتتر خارج شوند، ولی ممکن است در این حین، بجای اینکه پوست تخم را نوک بزند، به بدن جوجهها نوک زده و یا در هنگام پریدن با وارد کردن ضربه ناخن پا به بدن آنها باعث ازبین رفتن جوجهها میشوند.
بهنام کوکیژه/ماکی دام