کم‌کاری تیروئید چیست؟

کم‌کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism) یک بیماری نسبتا شایع در بین بیماری‌های غدد است. عوارض و نشانه‌های کم‌کاری تیروئید به طور مشخصی روی اعضای بدن پدیدار می‌شود.

کم‌کاری تیروئید با کاهش تولید هورمون‌های ترشح شده از تیروئید به وجود می‌آید. علائم کم‌کاری تیروئید اغلب قبل از تشخیص پزشکی، به مدت سالها نادیده انگاشته می‌شود.1
 

دلایل کم کاری تیروئید

اولین قدم برای درمان هیپو تیروئیدی، تشخیص علت آن است. برخی از دلایل اصلی کم کاری تیروئید به شرح زیر می باشد:
 

تیروئیدیت هاشیموتو

هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی است که در اثر آن غده تیروئید دچار التهاب می شود. در این بیماری دستگاه ایمنی به جای حمله به عوامل خارجی، به غده تیروئید حمله می کند و آن را تخریب می کند. التهاب تیروئید در اثر عفونت ویروسی نیز به وجود می آید.
 

پرتودرمانی

برای درمان برخی از سرطان ها مثل لنفوم از پرتودرمانی رادیواکتیو، در ناحیه گردن استفاده می شود. پرتودرمانی ممکن است باعث آسیب غده تیروئید شود و در نتیجه تولید هورمون با مشکل مواجه می شود.
 

پرکاری تیروئید

برای درمان پرکاری تیروئید، باید از درمان ید رادیواکتیو استفاده شود. در اثر این درمان برخی از سلول های غده تیروئید تخریب می شوند و ممکن است منجر به هیپو تیروئیدی بشود.
 

مصرف برخی داروها

برخی از داروها بر عملکرد غده تیروئید اثر می گذارند و باعث می شوند که تولید هورمون دچار اختلال شود. از جمله این داروها می توان به آمیودارون، لیتیوم، اینترفرون آلفا و اینترلوکین-2 اشاره کرد.
 

کمبود ید

غده تیروئید برای تولید هورمون نیاز به ید دارد. ید لازم بدن باید از طریق غذا تامین شود. نمک، یکی از اصلی ترین منابع ید می باشد. افرادی که ید کافی مصرف نمی کنند دچار کم کاری تیروئید می شوند.
 

بارداری

در برخی مواقع زنان پس از زایمان دچار هیپو تیروئیدی می شوند که به آن تیروئیدیت پس از زایمان می گویند. زنانی که دچار این مشکل می شوند ابتدا با افزایش بسیار زیاد هورمون های تیروئیدی رو به رو می شوند، سپس با کاهش شدید هورمون ها مواجه می شوند. در اکثر مواقع این مشکل حل شده و غده تیروئید به عملکرد نرمال خود برمی گردد.2
 

علائم کم‌کاری تیروئید چیست؟

خستگی؛ شایع‌ترین نشانه کم‌کاری تیروئید

حساس بودن نسبت به سرما

یبوست

افسردگی و اختلال حافظه

گرفتگی عضلانی

پوست خشک و پوسته‌ پوسته

افزایش وزن در مدت کوتاه

موهای ضعیف و ریزش موی فراوان

ناخن‌های شکننده

کاهش شدید میل جنسی و نامنظم شدن دوره‌های قاعدگی در خانم‌ها

البته به صورت جزئی‌تر باید بگوییم که علائم و عوراض کم‌کاری غده تیروئید در سنین مختلف تظاهرات نسبتا مختلفی دارد. برای مثال این عارضه در افراد مسن موجب بروز مشکلات حافظه و افسردگی می‌شود. در حالی که بروز این مشکل در کودکان سلامت ذهنی آنها را به خطر انداخته و رشد آنها را با اختلال روبه‌رو می‌کند. همچنین کم‌کاری غده تیروئید در سنین نوجوانی موجب بلوغ زودرس می‌شود.1
 

بایدها و نبایدهای کم کاری تیروئید

بایدها

تمرینات و ورزش منظمی را برای بهبود جریان خون انجام دهید.

همچنین می توانید یوگا را در برنامه روزانه خود جا دهید. علاوه بر این، از تمرینات ریلکس کننده استفاده کنید تا استرس شما را کاهش دهد.

یک رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید.

به طور منظم ،سطح هورمون های خود را چک کنید.

غده تیروئید خود را هر روز به طور منظم ماساژ دهید.

به آرامی بالا و پایین و اطراف نای و حلق خود را ماساژ دهید.

رژیم غذایی بدون گلوتن و بدون غلات داشته باشید.

فقط از محصولات لبنی که از شیر بز، گاو و یا شیر گوسفند، بدست می آیند استفاده کنید.

غذاهای دریایی مصرف کنید، غذاهای غنی از روی (گوشت گاو، مرغ، آجیل، اسفناج و ماهی تن)، پنیر کم چرب، سس سویا، شیر گاو، تخم مرغ، ماست کم چرب، بستنی کم چرب، جلبک دریایی، ماهی آب شور و صدف.

هر زمان که در دندانپزشکی رادیوگرافی انجام می دهید، حتما از پزشک،یقه تیروئید بخواهید.
 

نبایدها

از مواد غذایی که باعث کاهش عملکرد تیروئید می شوند، اجتناب کنید. که شامل غذاهای تصفیه شده، چربی های اشباع شده، قند، آرد سفید، بادام، کلم، گل کلم (هر سبزی که در خانواده بروکلی قرار دارد که بیش از دو بار در هفته نباید مصرف شود)، ارزن، گلابی، شلغم، ذرت، خردل، آجیل کاج، هلو، کلم، سویا، روغن کلزا، بادام زمینی، اسفناج، سبزیجات خردل و لوبیا می باشد.

از مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده ،خودداری کنید و مصرف شکر، محصولات لبنی، کافئین و شیرین کننده های مصنوعی را محدود کنید.

از بطری های پلاستیکی استفاده نکنید، زیرا حاوی بیسفنول a هستند، که می توانند روی تیروئید تأثیر بگذارد و سیستم غدد درون ریز را مختل کند.

همیشه از یک لیوان برای نوشیدن آب استفاده کنید (بطری های بدون پلاستیک یا استیل ضد زنگ).

از مصرف تمام منابع فلورایدی، مانند؛ نوشیدنی های غیر الکلی و آب چشمه ها اجتناب کنید.

قهوه و چای حاوی فلوراید هستند، اگر نمی توانید از نوشیدن اینها بپرهیزید، می توانید از ید استفاده کنید.

از یک خمیر دندان بدون فلوراید استفاده کنید.

برای پخت و پز، از وسایل آشپزی غیر چوبی استفاده کنید.3
 

درمان کم کاری تیروئید

پس از انجام آزمایش خون و تشخیص هیپو تیروئیدی، پزشک هورمون مصنوعی T4 تجویز می کند (این هورمون به صورت قرص می باشد). سپس با انجام آزمایش های مرتب خون، دوز مصرفی هورمون تغییر می کند. توجه داشته باشید که برخی از بیماری ها و داروها با هورمون T4 تداخل دارند. پس در صورت مصرف هرگونه دارو و داشتن بیماری، پزشک را در جریان قرار دهید.

در صورتی که هیپو تیروئیدی درمان نشود ممکن است به بروز مشکلاتی مثل چاقی، مشکلات قلبی، درد مفاصل و ناباروری منجر شود. همچنین کم کاری تیروئید در زنان باردار باید به سرعت درمان شود چرا که باعث بروز مشکلات جدی برای نوزاد می شود.2
 

خطرات کم کاری تیروئید  چیست؟

با اینکه کم کاری تیروئید ممکن است برای هر فردی و در هر سن و سالی ایجاد شود اما به طور کلی این بیماری در افراد زیر شیوع بیشتری دارد:

خانم ها
 
افرادی که بیش از 60 سال سن دارند.

افرادی که  سابقه خانوادگی بیماری تیروئید را داشته باشند.

افرادی که یک بیماری خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 یا بیماری سلیاک داشته باشند.

افرادی که با داروهای ید رادیواکتیو یا ضد تیروئید درمان شده اند.

افرادی که مورد پرتودرمانی و تابش به گردن یا سینه فوقانی قرار گرفته اند.

افرادی که تحت عمل جراحی تیروئید (تیروئیدکتومی جزئی) بوده اند.

افرادی که طی شش ماه گذشته باردار شده اند یا زایمان کرده اند.4

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.honarehzendegi.com
3.www.namnak.com
4.www.borna.news