واجبات و محرمات دین اسلام

پرسشگر گرامی ، اگر کسی بخواهد بداند که کارهایش گناه است یا نه باید اولا گناهان و واجبات دینی خود را بشناسد و علم پیدا کند. بدون شناخت و مطالعه کتاب های دینی این منظور میسر نمی شود. در این پاسخ شما را با مهمترین واجبات و محرمات الهی و دینی آشنا می کنیم.
واجبات بر چند دسته تقسیم می شود:
الف) واجب هایی که مربوط به امور اعتقادی می باشند.
1- اعتقاد به وجود خداوند، هم چنین اعتقاد به یگانگی و وحدانیت ذات اقدس احدیت واجب است.
2- اعتقاد به صفات جمال و جلال خداوند و این که ذات خداوند دارای کمال مطلق می باشد و از هر عیب و نقص پاک و منزّه می باشد و نیز اعتقاد به این که خداوند عادل است و عالم را بر اساس عدل پایه گذاری نموده است، واجب می باشد.
3- اعتقاد به نبوّت و رسالت عامه، یعنی اعتقاد به این که خداوند پیامبرانی را برای هدایت عموم مردم فرستاده است و به وسیله آن ها کتابی از آسمان فرو فرستاده است، واجب می باشد.
4- اعتقاد به نبوّت و رسالت پیامبر اسلام (ص) و این که خاتم انبیاء و پیامبران است که خداوند او را به عنوان آخرین پیامبر و سفیر خودش برای هدایت مردم فرستاده است و او نیز احکام خدا را به مردم ابلاغ نموده است.
5- اعتقاد به حیات پس از مرگ و عالم آخرت و اعتقاد به معاد جسمانی واجب است و این که همه مردم در قیامت در برابر دادگاه عدل الهی برای حضور می یابند و هر کس در برابر اعمال و رفتار خود مورد سؤال و جواب قرار می گیرد و مستحق کیفر یا پاداش می شود. اعتقاد به وجود بهشت و دوزخ واجب است. و این که گناهکاران مستحق عذاب جهنم و نیکوکاران در نعمت های بهشتی زندگی می کنند.
6- اعتقاد به این که امامان دوازده گانه با امر خداوند توسط پیامبر اسلام به عنوان جانشین بر حق پیامبر اسلام و پیشوایان برحق امت پیامبر بعد از آن حضرت تعیین شده اند و هم چنین اعتقاد به عصمت و پاکی پیامبر اسلام و حضرت زهرا (س) و امامان دوازدگانه، واجب می باشد. اولین امام و جانشین برحق پیامبر، امام علی علیه السلام است و امامان بعدی به ترتیب عبارت اند از: امام حسن مجتبی، امام حسین فرزندان امام علی و امام علی بن حسن و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و محمد بن حسن حجت المنتظَر امام مهدی، قائم ال محمد عجل الله تعالی فرجه الشریف . هم چنین اعتقاد به این که امام دوازدهم، درحال حاضر به اذن خداوند در پرده غیبت قرار دارد و هر زمان خداوند بخواهد ظهور می کند و دنیا را پر از عدل و داد می کند.
7- واجب است اعتقاد به این که قرآن کتاب آسمانی است که از جانب خداوند برای پیامبر ارسال شده است تا بشر را از گمراهی نجات دهد. و نیز واجب است اعتقاد به این که خداوند در ادیان پیشین نیز کتاب های آسمانی مانند انجیل و تورات و سایر کتاب های آسمانی را برای هدایت بشر فرستاده است، منتها بعد از پیامبران صاحب کتاب، عده ایی از منحرفین و دنیا پرستان در کتاب الهی دست برده اند و بعضی از مطالب آن را بر نفع خود شان تحریف نموده اند. اما قرآن با بودن جانشینان پیامبر از دستبرد و تحریف، محفوظ مانده است.
8- واجب است اعتقاد به این که پیامبران الهی همه معصوم بوده اند.
ب) واجب هایی که مربوط به عمل و کردار انسان است اعم از واجب هایی عبادی و غیر عبادی:
1- بعد از اعتقاد به اصول دین (توحید، نبوت، عدل، امامت و معاد) اعتقاد و عمل به فروع دین، واجب است. فروع دین ده تا است: 1-1. نماز؛ 2-1. روزه؛ 3-1. حج؛ 4-1. جهاد؛ 5-1. زکات؛ 6-1. خمس؛ 7-1. امر به معروف؛ 8-1. نهی از منکر؛ 9-1. تولّی؛ 10-1. تبرّی. معنای تولّی دوست داشتن دوستان خدا و تبرّی دشمنی با دشمنان خداوند است. عمل به فروع دین برای کسانی که مکلف به هر یک از این تکالیف باشند، واجب است. و هر یک از فروع دین احکام مفصلی دارند که باید به رساله های عملیه (توضیح المسائل) رجوع نمائید. و هم چنین مواردی که زکات واجب است را باید در رساله های عملیه مطالعه کنید. و نیز در واجباتی که در مسئله حج وجود دارد و چیزهایی که برای حاجی واجب است به کتاب مناسک حج که مراجع نوشته اند مراجعه نمائید. هم چنین واجب است انسان شرایط امر به معروف و نهی از منکر را بشناسد و مراتب آن را رعایت نماید.
2- واجب است انسان احکام دین را یاد بگیرد و اگر کسی خودش مجتهد نباشد، باید از مجتهد اعلم تقلید کند و مسائل شرعی و احکام خود را طبق نظر و فتوای مجتهد جامع الشرایط انجام دهد.
3- طهارت و پاکی از آلودگی های ظاهری و باطنی واجب است. طهارت عبارت است از : 1- وضو؛ 2- غسل؛ 3- تیمم. هر یک از این طهارت سه گانه در مورد خود شان واجب می شود و برای انجام برخی از عبادات واجب است انسان وضو داشته باشد و غسل نماید و یا به جای وضو و غسل در صورتی که وضو و غسل ممکن نباشد تیمم نماید. غسل ها واجب: هفت تا می باشند: 1. غسل حیض؛ 2. غسل استحاضه؛ 3. غسل نفاس؛ 4. غسل جنابت؛ 5. غسل میت؛ 6. غسل مسّ میت؛ 7. غسلی که به واسطه نذر و قسم برانسان واجب می شود. همچنین واجب است لباس و بدن انسان در هنگام نماز و طواف حج و امثال این موارد از نجاست پاک باشد.
4- نماز بر میت واجب است.
5- واجب است در انجام عبادات انسان قصد قربت داشته باشد؛ یعنی عمل را فقط برای رضای خدا بجا آورد.
6- در زمان حضور امام معصوم نماز جمعه واجب است و در زمان غیبت طبق نظر مشهور مراجع ، وجب تخییری است.
7- نماز خوف (به جای نماز یومیه) که در جبهه جنگ در ساعات ترس از حمله دشمن انجام می گیرد، واجب است.
8- نماز طواف در حج واجب است.
9- نماز آیات واجب است.
10- واجب است در مسافرت نمازهای چهار رکعتی، شکسته و به صورت دو رکعتی خوانده شود و در وطن واجب است تمام خوانده شود.
11- واجب است نماز ایات در هنگام کسوف و خسوف و زلزله و هر علامت وحشت زای دیگر، خوانده شود.
12- واجب است برای نماز و بعضی از مسائل دیگر جهت قبله دانسته شود.
13- واجب است در هنگام نماز عورت انسان پوشیده باشد.
14- واجب است قضای نمازهایی که در وقت آن ترک شده است، خوانده شود.
15- واجب است روزه هایی که در ماه رمضان ترک شده است، قضای آن ها گرفته شود.
16- کسی که عمدا روزه ماه رمضان را بدون عذر باطل کرده باشد، واجب است کفاره بدهد.
17- واجب است با شنیدن آیه هایی که سجده دارد، سجده قرآن انجام شود. که این آیات عبارت اند از: آیه 15 از سوره سجده؛ آیه 37 از سوره فصلت؛ آیه 62 سوره نجم و آیه 19 سوره علق.
18- عمل به نذر و قسم و عهد شرعی واجب است و اگر کسی آن را بشکند، واجب است کفاره بدهد.
19- کسی که ظهار نموده است، واجب است کفاره بدهد. و معنای ظهار آن است که کسی به زنش بگوید جماع با تو، برای من مانند جماع با مادر است، به این قصد که او را بر خود حرام کند. و خود این سخن حرام است و طلاق حساب نمی شود؛ ولی باید کفاره بدهد. یعنی به شصت فقیر طعام بدهد؛ اگر توان ندارد دو ماه پی در پی روزه بگیرد.
20- کسی که در مرگ فرزند یا همسر لباس خود را پاره کند، واجب است کفاره بدهد. هم چنین بر زنی که در مصیبت ارحام و خویشانش از موی سر خود کنده یا بریده باشد، کفاره ماه رمضان را بدهد.
21- دادن کفاره جمع بر کسی که مسلمانی را عمدا و به ظلم کشته باشد، واجب است.
22- جلو گیری از هر نوع بدعت در دین برای کسانی که قدرت بر شناخت بدعت و جلو گیری از آن را دارند، و اجب است.
23- مقابله با تهاجم فرهنگی و سیاسی و اقتصادی دشمنان اسلام واجب است.
ج) واجب هایی که مربوط به ازدواج و نکاح و نسب هستند:
1- اگر کسی به خاطر ترک ازدواج به گناه می افتد، واجب است ازدواج نماید .
2- دفاع از حریم خانواده و ناموس و اولاد و خویشان در برابر هر خطر و تجاوزی ، واجب است. هم چنین سرپرستی اولاد واجب است.
3- دادن نفقه زن و اولاد واجب است و رسیدگی به حقوق زن هم واجب است.
4- اطاعت زن از شوهر در خارج نشدن از منزل و تمکین در امور جنسی بر زن واجب است.
5- صله رحم، یعنی رفتار خوب با پدر و مادر و اقارب، واجب است.
6- احترام پدر و مادر و اطاعت از آن ها در اموری که ترک واجب الهی نباشد، واجب است و در صورت نیازمندی آن ها و توان مالی فرزند، دادن نفقه پدر و مادر واجب می باشد.
7- عمل کردن هر یک از زن و شوهر به شرط و شروطی که در زمان عقد گذاشته اند، واجب است.
8- پرداخت مهریه زن بر شوهر واجب است.
9- رفتار نیک شوهر با زن و بر عکس واجب است.
10- رعایت عدالت بین زنان برای شوهری که چند همسر دارد، واجب است.
11- عده نگه داشتن بعد از طلاق در صورتی که زن با شوهر نزدیکی کرده باشد، بر زن واجب است.
12- شکستن قسم ایذائی بر مرد واجب است، یعنی اگر مرد برای اذیت و آزار زن قسم بخورد که بیش از چهار ماه با او همبستر نشود، واجب است این قسم را بشکند و کفاره آن را نیز بدهد.
13- حجاب و پوشش زن در برابر نامحرم واجب است.
14- پوشش عورتین برای مرد واجب است.
د) واجبات مربوط به اموال و کسب و کار و خوردن و آشامیدن:
1- بر هر مرد واجب است برای تأمین هزینه زندگی خود و خانواده اش، اشتغال به کسب و کار داشته باشد.
2- واجب است از خوردن حرام خود داری شود.
3- واجب است حیوانات حلال گوشت ذبح شرعی شوند.
4- واجب است طلب دیگران هر چه زودتر پرداخت شود و هم چنین راضی کردن صاحب مالی که انسان غاصبانه در آن تصرف نموده است، واجب است.
5- رد فوری اموال دیگران چه از طریق غصب یا غیر غصب باشد، برای صاحب مال واجب است.
6- اگر مال دارای ارزش را انسان پیدا کند و نشانه ایی داشته باشد که به وسیله آن صاحب آن شناخته شود، واجب است بین مسلمین تعریف و اعلام گردد.
7- حفظ نفس از هر ضرر قابل توجه و از هر خوردنی و آشامدنی که موجب ضرر باشد، واجب است. هم چنین دفاع از نفس خود در برابر هجوم هر خطر و اسباب مرگ واجب است. 8- واجب است انسان گناه را ترک کند و از انجام هر گناهی خود داری نماید.
ه) واجبات مربوط به عقود و ایقاعات و قرارداد ها:
1- وفا کردن به پیمان ها و تعهدات و قرارداد ها واجب است. فرق نمی کند پیمانی که بسته می شود بین انسان و خدا باشد یا مانند نذر و عهد با خدا و یا تعهدات و قراردادهایی که مردم با یک دیگر دارند. عمده ترین موارد قرار بین مردم که عمل به آن ها واجب می باشد عبارت است از:
یک) عمل کردن به مفاد بیع و معامله که بین فروشنده و خریدار با شرایط صحت معامله صورت می گیرد، واجب است.
دو) عمل به مفاد اجاره بین اجاره دهنده و مستأجر.
سه) عمل کردن بر طبق وقف هم برای واقف و کسی که مال را وقف نموده است و هم بر موقوف علیه و کسی که وقف برای او شده است، واجب است.
چهار) عمل به مفاد صلح نامه که بین دو طرف قرار داد می شود.
پنج) عمل به وصیت واجب است.
شش) عمل به وظایف زن و شوهر پس از عقد ازدواج برای هر یک از زن و شوهر.
هفت) عمل به قرار داد مزارعه واجب است.
هشت) عمل به قرار داد مساقات (قرار داد آبیاری درختان و تربیت آن ها).
نه) عمل به مفاد قرار داد رهن، برای رهن دهنده و رهن گیرنده.
ده) عمل به قرار داد مسابقات مشروع، مانند: سوار کاری با اسب یا چیزهای دیگر و تیر اندازی.
یازده) عمل به قرار داد ضمانت.
دوازده) عمل به قرار داد حواله.
سیزده) عمل به قرار داد کفالت.
چهارده) عمل به مفاد هبه در موارد زیر: الف) هبه معوّض مانند: بخشیدن مال به دیگری به شرط آن که او هم چیزی به وی ببخشد. ب) بخشیدن به قصد قربت. ج) بخشش به ارحام و خویشان. د) در صورتی که در هبه جایزه، مال بخشیده شده در نزد هبه گیرنده تلف شده باشد. ها) در صورتی که مال بخشیده شده از ملک گیرنده خارج شده باشد. و) در صورتی که واهب مرده باشد و وارث او می خواهد رجوع کند. در تمام این موارد عمل به مفاد هبه واجب است و حق رجوع به مال بخشیده شده برای کسی نمی باشد.
2- حفظ و رد کردن امانت به صاحب آن واجب است.
3- پرداخت حق جعاله پس از عمل واجب است (مثلا کسی بگوید: هر کس ماشین مرا که گم شده پیدا کند، صد تومان به او می دهم و اگر کسی آن را پیداکرد، واجب است به او پول تعیین شده را فورا بدهد).
4- عمل به اقرار برای هر اقرار کننده نسبت به آثاری که به ضرر او باشد، واجب است.
5- مهلت دادن بدهکاری که توان ادای دین خود را ندارد، برای طلب کار واجب است.
6- واجب است که هر مکلف در هنگام نزدیک شدن مرگ، برای ادای حق مردم و خداوند تلاش کند.
و) واجبات متفرقه:
1- ترک تکبر و حسد و دروغ و غیبت و سایر صفات و خصوصیات پست واجب است.
2- امید به رحمت خداوند واجب است.
3- سخن راست گفتن ( درجایی که مفسده نداشته باشد) واجب است.
4- خوف از اعمال و رفتار واجب است.
5- گمان خوب و حسن ظن نسبت به خداوند واجب است.
6- اعتقاد به قضا و قدر واجب است.
7- حفظ حرمت و احترام اماکن مقدسه مانند: مسجد الحرام و مسجد نبی و سایر مساجد و حفظ حرمت مشاهد مشرفه و مقبر امامان و امام زاده ها، واجب است.
8- کمک به ستم دیده و مظلوم در صورت قدرت و هم چنین دستگیری درماندگان واجب است.
9- بیزاری و نفرت از ظالم و ستمگران واجب است (عملا یا زبانا یا قلبا).
10- نجات جان و مال مؤمنین در صورت امکان و توان واجب است.
11- جلو گیری از اشاعه فحشاء واجب است.
12- صداقت و راستی در کارها و در مشورت واجب است.
13- از بین بردن آلات لهو و قمار واجب است.
14- اجتناب از نجاسات واجب است.
15- ختنه کردن برای مردان واجب است.
16- جواب دادن به سلام دیگران واجب است.
ز) واجبات مربوط به ولایت و امت اسلامی:
1- تصدی و به عهده گرفتن مقام ولایت و رهبری امت اسلامی، در زمان غیبت بر فقهاء جامع الشرائط واجب است. اگر یک نفر فقیه باشد، واجب تعیینی است و اگر تعدادی از فقهاء جامع الشرائط باشند، واجب کفایی است. و بر متخصصان علوم اسلامی واجب است فقیه جامع الشرائط را از بین فقها به عنوان تصدی مقام ولایت تعیین نمایند و بر همه اطاعت از حکم مولوی ولی امر و حمایت از او لازم است.
2- اجرای حدود الهی واجب است.
3- حفظ اموال عمومی و حفظ بهداشت عمومی واجب است.
4- حفظ ماه های حرام (رجب، ذی قعده، ذی حجه، و محرم) واجب است.
5- قضاوت برحق برای قاضی واجب است. هم چنین رعایت عدالت بین طرفین دعوا در رفتار و گفتار برای قاضی واجب است.
6- دادن شهادت برای اثبات حق مؤمن و مظلوم واجب است.
**** محرمات مثل واجبات بر چند دسته تقسیم می شود:
الف) حرام هایی که مربوط به امور اعتقادی می باشند:
1- کفر به خدا (انکار خداوند) و دانستن شریک برای خداوند، همچنین باور کردن صفاتی که در خداوند راه ندارد (صفات سلبیه) مانند باور کردن جسم برای ذات خداوند و امثال آن حرام می باشد
2- انکار کردن پیامبران خداوند و پیامبر آخر الزمان حرام است
3- انکار کردن قیامت، عالم برزخ سؤال و جواب قبر و همچنین انکار بهشت و دوزخ، و نیز منکر شدن شفاعت پیامبر اسلام و ائمه معصومین در قیامت، حرام می باشد. —
ب) حرام هایی که مربوط به عمل و کردار انسان است:
1- نرفتن دنبال یاد گرفتن احکام مثل نماز، روزه، خمس زکات وضو و غسل و سایر فروعات دین حرام است 2- بدعت در دین حرام است. 3- فتوای بدون دانش حرام است 4- پنهان کردن دانش و آگاهی برای عالمان در صورت نیاز، حرام است
ج) حرام های که مربوط به امور عبادی می شود:
1- انجام ندادن واجبات، مانند: وضو و غسل و نماز و روزه و حج و خمس و زکات و جهاد و ترک امر به معروف (یعنی وادار کردن مردم در حد امکان به انجام فرایض و واجبات الهی) و نهی از منکر (یعنی بازداشتن مردم از ارتکاب چیزهایی که حرام است) و نیز سایر چیزهایی که عبادت حساب می شود و در شرع واجب شده باشد، حرام است. و نیز باطل کردن نماز های واجب بدون عذر و باطل کردن روزه و سایر عبادات حرام است. 2- اجرت گرفتن برای انجام کارهای که بر خود انسان واجب است؛ مانند: نماز خواندن بر میت و غسل و تجهیزات میّت، حرام است. 3- انجام کارهای که در مراسم عبادی حج و زیارت بیت الله منع شده است، حرام است.
د) حرام هایی مربوط به ازدواج و نکاح و نسب:
1- ازدواج با محارم حرام است. 2- از دواج بازن شوهر دار و زنی که در عدّه ای دیگری باشد حرام است. 3- زنا با نامحرم؛ هم چنین نگاه به بدن نامحرم و نگاه به صورت و دست های نامحرم با قصد لذت و بوسیدن نامحرم و هر نوع ارتباط غیر متعارف و یا با قصد لذت با نامحرم حرام است؛ هم چنین استمناء حرام است. و نیز نگاه به داخل خانه دیگران و نگاه به ناموس خانواده ها در داخل خانه آن ها حرام است. 4- لواط (هم جنس بازی دو مرد) حرام است؛ هم چنین خوابیدن دو مرد برهنه در زیر یک پوشش حرام است. 5- مساحقه (هم جنس بازی زن ها با هم) حرام است. 6- ندادن مهریه همسر و نفقه زن و اولاد و ندادن خرجی و نفقه تمام کسانی که خرج و مصرف آن ها بر انسان واجب است، حرام است. هم چنین اذیت و آزار زن و فرزند و بدرفتاری با آن ها و ترک هم خوابی با همسران، حرام است. 7- اذیت پدر و مادر (عقوق والدین) حرام است. 8- کشتن اولاد، هم چنین سقط جنین – در غیر موارد مجاز مانند: خطر جانی داشتن برای مادر – حرام است. 9- قطع صله رحم و ترک ارتباط با خویشاوندان حرام است. 10- ازدواج نکردن، برای کسی که به خاطر آن (ترک ازدواج) به حرام و گناه گرفتار می شود، حرام است. 11- نزدیکی با همسر در حال حیض حرام است. 12- ماندن جنب و حائض در مسجد و حرم پیامبر و امامان حرام است و نیز رفتن این ها در مسجد الحرام ، حرام است، هم چنین دست زدن جنب و حائض به اسامی متبرکه و نوشته های قرآن حرام است. 13- اطاعت نکردن از شوهر در اموری که تمکین و اطاعت واجب است، حرام است. 14- نزدیکی با همسر در صورتی که طواف نساء را انجام نداده باشد – چه مرد باشد چه زن باشد – حرام است. 15- ازدواج دائم مرد با زن کافره غیر اهل کتاب حرام است. 16- ازدواج زن مسلمان با مرد کافر – چه موقت چه دائم – حرام و باطل است . 17- سه طلاق دادن زن در یک مجلس حرام است. 18- ازدواج با زنی که سه مرتبه طلاق داده و رجوع کرده است، حرام است. (مگر بعد از محلل) و نیز بعد از نه مرتبه طلاق، برای همیشه، ازدواج با آن زن حرام است. 19- تهمت زدن مرد به همسر حرام است. 20- آرایش زن برای مرد نامحرم حرام است. 21- نپوشاندن مو و بدن در برابر نامحرم برای زن حرام است. 22- نپوشاندن عورت در برابر هم جنس هم برای مرد و هم برای زن حرام است. 23- نگاه به عورت دیگری حرام است.
هـ) حرام های مربوط به کسب و کار و اتلاف مال و دیگر موارد:
1- نرفتن دنبال کسب و کار برای تأمین مخارج خود و خانواده و تنبلی کردن، حرام است. 2- استفاده از زمین های موات و آب ها و چیزهای که در اصل مباح است، بیش از مقدار ضرورت در صورتی که سبب محروم شدن دیگران شود، حرام است. 3- اسراف در مال حرام است. 4- تبذیر (یعنی مصرف کردن مال در راه حرام)، حرام است. 5- تهیه نکردن آب و علف برای حیوانات (در صورت امکان تهیه) حرام است. 6- دزدی کردن حرام است و همچنین هر نوع تصرف و تسلط در مال دیگران بدون اذن صاحب مال و غصب مال مردم حرام است. و نیز داخل شدن در ملک دیگران بدون اذن صاحب آن ها حرام است. 7- ندادن قرض و بدهی دیگران و یا تأخیر در دادن آن (در صورت امکان پرداخت) حرام است. 8- اعلان نکردن اموالی که پیدا می کند و از دیگران گم شده است، ( با شرایط آن) حرام است. 9- ربا حرام است. 10- غش در معامله حرام است. خرید و فروش چیزهایی که مالیت ندارد (مانند: خوک و نجاسات) حرام است (مگر ان که در بعضی از موارد مالیت عرفیه پیدا کند. 11- تصرف در مال مجهول المالک حرام است.
و) حرام های مربوط به خوردنی، پوشیدنی و وسایل حفظ نفس:
1- ضرر زدن بر جان خود حرام است. 2- دفاع نکردن از جان و ناموس (درصورتی که توان دفاع داشته باشد) حرام است. 3- خوردن گوشت و تخم حیوانات و پرندگان حرام گوشت (که در رساله های عملیه بیان شده است) حرام است. 4- خوردن گوشت میته و حیوان حلال گوشت که به دستور شرع ذبح نشده باشد، حرام است. 5- خوردن اجزاء حرام از حیوان حلال گوشت حرام است. 6- خوردن نجس و هم چنین خوردن شراب و فقاع و سایر چیزهای مست کننده، حرام است. 7- حاضر شدن در مجلس شراب و گناه حرام است. 8- خوردن هر چیزی که بر انسان ضرر داشته باشد، حرام است.
ز) حرام های که در ارتباط با قرار داد ها می باشد:
1- پیمان شکنی و عمل نکردن به قراردادهای لازم، حرام است. 2- شرط بندی و سایر اقسام قمار حرام است. هم چنین بازی با آلات قمار مانند شطرنج و پاسور حرام است. 3- قسم خوردن دروغ حرام است. 4- عمل نکردن به قسم و نذر حرام است. 5- ندادن بدهی خود به طلب کاران حرام است. 6- تصرف اموال ورشکسته (کسی که حاکم شرع او را ممنوع از تصرف در اموال خودش نموده است) در مال خودش حرام است. 7- خیانت در امانت حرام است. 8- تصرف در اموال شراکتی بدون اذن دیگر شریکان حرام است.
ح) حرام های متفرقه قلبی و بدنی:
1- تکبر، حسد، سؤ ظن به دیگران حرام است. 2- یأس و نا امیدی از رحمت خداوند حرام است. 3- غیبت، تهمت، ناسزا گفتن به دیگران، مسخره کردن دیگران، سخن چینی و فتنه انگیزی، و افشاء سر دیگران و دیگر گناهان زبان حرام است. 4- عمل کردن بر طبق گمان جز در مواردی که شرع اجازه داده است، در جاهای دیگر حرام است. 5- پوشیدن لباس زن توسط مرد و بر عکس و به شکل زن در آمدن مرد، هم چنین به شکل مرد در آمدن زن حرام است. 6- استفاده از زینت طلا برای مرد حرام است. 7- پوشیدن لباس ابریشم خالص بر مرد حرام است. 8- بی احترام به قرآن و مساجد و حرم های ائمه و پیامبر و امامزادگان حرام است. 8- اهانت به علماء و بزرگان و اهانت به دیگران و به مکان های مذهبی حرام است. 9- استعمال هر نوع ظرف طلا و نقره حرام است. 10- ساختن مجسمه های تمام نمای انسان یا حیوانات حرام است. 11- اعتقاد به علم نجوم و تأثیر مستقل اجرام آسمانی (بدون اراده خدا) در حوادث کره زمین حرام است. 12- غنا حرام است. 13- نواخت آلات لهوی، و خرید و فروش و نگهداری آنها حرام است. 14- نست دروغ عمدا به خدا و پیامبر حرام است. 15- کاری که مقدمه حرام باشد و به قصد رسیدن به حرام انجام شود، حرام است. 16- تراشیدن ریش حرام است. 17- تسخیر اجنه مؤمن (به اعتقادی بعضی از مراجع) حرام است. 18- خودکشی حرام است. 19- اقامت در کشورهایی که خوف انحراف در اعتقاد خود انسان و یا فرزندان آن ها باشد، حرام است. 20- بازی با شطرنج و پاسور حرام است. 21- ظلم و ستم به دیگران حرام است. 22- تکیه و اعتماد قلبی به ظالمان و دوست داشتن ظالم و تقویت ظالم حرام است. 23- جاسوسی برای کفار و همکاری با آنها برعلیه اسلام و خیانت به مسلمانان حرام است. 24- تجسس از عقاید قلبی دیگران و اسرار داخلی مؤمن به منظور ایذاء حرام است. 25- اشاعه فحشا حرام است. 26- پناه دادن به قاتل محارب حرام است. 27- اذیت مسلمانان و اذیت انسان های بی گناه حرام است . 28- جواب ندادن سلام دیگران حرام است. 29- احتکار و جمع آوری و نگه داری طعام و سایر لوزم زندگی مردم به قصد گران فروشی حرام است. 30- رعایت نکردن پاکی و نجاست حرام است. 31- ختنه نکردن اولاد حرام است. 32- مخالفت با فتوای مراجع و ولایت فقیه حرام است. 33- رشوه دادن حرام است. 34- حکم ناحق و رشوه گرفتن حرام است. 35- کشتن دیگران حرام است. 36- ضرر رساندن به مال و جان دیگران حرام است. هم چنین تجاوز بیش از مقدار حق در مورد قصاص و سایر موارد حق، حرام است. 37- روا نکردن حاجت مؤمن حرام است. 38- تصدی و گرفتن منصب قضاوت برای کسی که شایسته آن نباشد، حرام است. 39- گرفتن هر منصب اداری بدون شایستگی و لیاقت و با بودن افراد شایسته حرام است. 40- تصرف در بیت المال حرام است. 41- شهادت دروغ دادن حرام است. 42- انجام تمام گناهان و مخالفت با دستور خداوند، حرام است. 43- کوچک دانستن گناه و اهمیت ندادن به آن حرام است.