همانگونه كه در سوال هم آمده است فراهم آوردن زمينههاي ظهور، از جمله شرايط ظهور به حساب ميآيد، و تا زمينه ظهور فراهم نشود، حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ ظهور نخواهد كرد. حال بايد توجه داشت كه برخي از شرايط ظهور، با گذشت تاريخ و ظلم و جورانسانها، پيشرفت علم و دانش بشري و در نتيجه آگاهي مردم دنيا و نااميد شدن مردم از نحلهها و مذهبهاي بشري وحكومتهاي مختلف فراهم ميشود؛ ولي بايسته است برخي ديگر از آنها به دست ما انسان ها و دوست داران آن حضرت فراهم آيد.
حال سؤال اين است كه چگونه ميتوان زمينةظهور را فراهم آورد؟
براي فراهم آوردن زمينههاي ظهور حضرت ميتوان موارد متعددي را ذكر كرد؛
1. تحوّل فكري جامعه بشري.
ايجاد آگاهي و آمادگي جامعه بشري براي حقّ و حقيقت و مخالفت جدّي با ظلم و جور يكي از زمينههاي مهم براي ظهور آن حضرت است. و اين مهمّ بر عهده همة ما مسلمانان و شيعيان است.
ما بايد با استفاده از علم و تكنولوژي، حقايق اسلام را به گوش جهانيان برسانيم، آنها را با زيباييهاي مكتب اهل بيت پيامبر ـ عليهم السّلام ـ كه هماهنگ با فطرت انساني است آشنا سازيم؛ تا همان گونه كه در احاديث آمده است، با شناخت زيباييهاي مكتب اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ و مقايسه آن با ساير مكاتب و فرهنگها، حق را از باطل تشخيص داده، از آن ها دل كنده و به حقيقت بي پيوندند و آن زمان كه مردم جهان با دروغگوييهاي حكّام هواپرست و جاه طلب آشنا و بر ناتواني آن ها ازفراهم كردن شرايط سعادت مندي جامعه بشري آگاه شدند، قهراً مأيوس شده و به دنبال يك منجي مصلح بوده و خود به خود براي پذيرش حق و حقيقت آمادگي پيدا ميكنند و قدر آن منجي را ارج مينهند.
اصولاً بايد توجّه داشت كه يكي از علل غيبت امام عصر ـ عليه السّلام ـ نيز، عدم آمادگي مردم براي پذيرش حق و حقيقت بوده است. چرا كه بر اثر جهل مردم و ظلم حكّام زمان، همة ائمّه قبلي يكي پس از ديگري به شهادت رسيدند، لذا براي حفظ حجّت الهي و خالي نماندن زمين از وجود آن، دوران غيبت شروع و تا فراهم شدن زمينة ظهور ادامه خواهد داشت.
اگر بدون حصول اين آمادگيها و آگاهيها براي جامعه بشري حضرت ظهور نمايند، آن حضرت نيز مانند امامان معصوم سابق به شهادت خواهد رسيد. بنابراين رشد و آگاهي عموم مردم محروم و مستضعف، ميبايست به درجهاي برسد كه نور وجود امام را لمس كرده، مثل پروانه گرد شمع وجود او گرد آيند. بايد درجة رشد و آگاهي آنان به حدّي برسد كه از مدّعيان حقوق بشر و دموكراسي، نااميد شده و همه منتظر ظهور منجي بزرگ الهي باشند.
2. انقلاب و تحوّل روحي افراد.
تغيير و تحوّل روحي و خودسازي و تهذيب نفوس،نقش مهمي در ايجاد انقلاب جهاني و به پيروزي رساندن آن دارد و با تحولات بيشتر در روحيه انسان ها و ساخته شدن نيروهاي با صلابت ميتوان اذعان داشت كه يكي ديگر از زمينههاي
ظهور فراهم آمده است. بايد بدانيم كه امام زمان ـ عليه السّلام ـ هم به انتظار لحظهاي است كه اين تحوّلات دروني در قلب و روح انسان ها به وجود آمده و به حدّ كمال خود برسد تا ظهور براي حضرت ميسر شود.
چنان چه افرادي كه شايستگي همراهي با حضرت را داشته باشند فراهم آيند، يكي ديگر از مقدمات ظهور مهيّا ميگردد. و با خودسازي اين افراد نيروي انساني انقلاب بزرگ مهدي ـ عليه السّلام ـ تشكيل ميگردد و حضرت با آن نيروها منويّات خود را به پيش ميبرد.
پيداست، انقلابي با آن عظمت و وسعت و رسالت سترگ، انسانها و عوامل بزرگي را ميطلبد تا قادر به پياده كردن رسالت عظيم خود باشد؛ انسانهايي خود ساخته و از جان گذشته، فقيه، سياست مدار، مدير و مدبّر، مبارز ، شجاع و… .
بنابراين ما با خودسازي و تهذيب و اصلاح خود ميتوانيم در تحول جامعه مؤثر بوده و در نتيجه زمينه براي ظهور حضرت بيش از پيش فراهم آيد.
3. انتظار سازنده: «افضل اعمال امّتي انتظار الفرج»[1]؛ برترين اعمال امّت من اميد و انتظار گشايش (كارها و گرفتاريها به دست با كفايت حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ ) است.
انتظار سازنده و صحيح، مكتب انسان سازي و انقلاب است. انتظاري كه براساس اين حديث برترين اعمال امّت پيامبر شمرده شده است، ريشه و اساس دو نكتة مذكور (خودسازي افراد و ساختن جامعه) است. تا اميد و انتظار و در نتيجه صبر و تحمّل مشكلات نباشد، انسان قادر به خودسازي و ديگر سازي نيست. انتظار به انسان اميد و عشق ميبخشد، توان وحوصله و حركت و تلاش ميدهد؛ در نتيجه، افراد را اميدوار، شاداب، پرتلاش و هدفمند بار ميآورد؛ يعني همان چيزي كه لازمة فراهم آوردن مقدمات انقلاب بزرگ و جهاني حضرت مهدي (عج) است.
«مكتب تشيّع، همواره يك آرزوي مقدّسي را در قلب پيروان خود ميپروراند؛ و آن، آرزوي ظهور حضرت حجّت ـ عليه السّلام ـ و ريشه كن كردن ظلم و ستم و سيطرة عدل و داد بر اين جهان است.و آرزو اساسيترين محرّك يك انسان در فعّاليّتهاي روزمره اوست. انساني كه آرزو و طلب و خواستهاي نداشته باشد، يك مردة متحرك است. افراد آرزوهاي مختلفي دارند. مكتب تشيّع به پيروان خود تعليم ميدهد كه آرزوي اصلي و اساسي آنان ظهور حضرت حجّت ـ عليه السّلام ـ باشد؛ چرا كه اگر او ظهور كند، همة مشكلات رفع ميگردد؛ تمام مشكلات وقتي حلّ ميشود كه مدينه فاضلة آن حضرت به دست مبارك او پياده شود.»[2]4. برپايي قيامها و انقلابهاي ظلم ستيز و عدالت خواه.
از اموري كه باعث تسريع در انقلاب جهاني حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ شده و موجب بيداري، آگاهي و… جامعة جهاني و در نتيجه فراهم آمدن زمينة ظهور ميگردد قيامها و انقلابهاي اسلامي و بيدارگر است. يكي از اين انقلابها كه تأثير به سزايي در اين رابطه داشته و موجب مطرح شدن اسلام و فرهنگ تشيّع در بين مردم جهان گرديده، انقلاب بزرگ ملّت ايران به رهبري بزرگ مردي از سلالة پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ ميباشد.
با مطالعة روايات، چنين به نظر ميآيد كه اين انقلاب، همان حركت آگاهي بخش و زمينه ساز قيام حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ است؛ چنان كه روايات گوناگوني كه بعضي از آنها در توصيف رهبر اين قيام، و بعضي در وصف مردم و قيامگران، و اينكه از چه منطقهاي و… هستند، وارد شده است.[3]بنابراين از وظايف و مسؤوليّتهاي ما است كه از اين انقلاب پاسداري نموده و در ترويج و پربارتر كردن آن بكوشيم، اهداف آن را زنده و در راه تحقّق آن ها تلاش كنيم. تا ان شاء الله، با آگاه ساختن مردم جهان، از ظلم و ستم مستكبران، آشنايي هر چه بيشتر آنان با فرهنگ اسلام و اهل بيت و…، زمينة ظهور حضرت قائم (عج) را فراهم آوريم.
پيداست، كه اين امور مهمّ و سنگين، بدون داشتن قدرت و مكنت، تحت لواي يك دولت قدرتمند، امكان پذير نيست. بنابراين ميبايست، در حفظ نظام مقدس جمهوري اسلامي و به ثمر رسيدن اهداف آن، به عنوان زمينه ساز قيام حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ ، تلاش همه جانبه كرد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. مجلة موعود، شمارة 12 و 13.
2. كتاب اَلْمُمَهِّدُون لِلْمَهدي ـ عليه السّلام ـ ، علي كوراني .
3. تاريخ عصر الغيبةِ الكبري، اثر شهيد سيد محمد صدر.
4. زمينه سازان انقلاب جهاني حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ از ديدگاه روايات، سيد اسدالله هاشمي شهيدي.
پي نوشت ها:
[1] . آيت الله صافي گلپايگاني، منتخب الاثر، ص 629؛ و ر.ك: كمال الدين و تمام النعمة، ج 2، ص 357 ـ 361، انتشارات اسلاميه.
[2] . سخنراني شهيد چمران، سال 58، (به نقل از مجلّه موعود، شماره 12 و 13، اسفند 77 و فروردين 78).
[3] . براي اطلاع به اين روايات مي توانيد به كتاب كوراني، علي، «الممهدون للمهدي – عليه السلام– مكتب الاعلام الاسلامي، چاپ اول، محرم 1405ه ق، الفصل الثالث، ص95 مراجعه كنيد.