پرسش هایی پیرامون اصحاب و یاران امام زمان علیه السلام

پرسش: یاران امام زمان چه کسانی هستند ؟

پاسخ:یاران حضرت را سه گروه تشکیل می دهند:

الف. 313 که یاران خاص هستند؛

ب. ده هزار نفر ؛

ج. عموم شیعیان و محبان.

در روایتی از امام جواد(ع) آمده است:

«پس هنگامی که این تعداد (313 نفر) از اهل اخلاص گرد او (در مکه و به اذن خدا) جمع شدند، خدا امر او را ظاهر کند. پس هنگامی که برای او عقد (ده هزار نفر مرد) کامل شد، به اذن خدای عزوجل خروج می کند».

(کمال الدین، ج2، ب36،خ2)

پرسش: یاران حضرت چند نفرند و از کجا هستند ؟

پاسخ:تعداد 313 نفر که در روایات آمده یاران اصلی آن حضرت می باشند که از هر جهت توانایی لازم را دارند.

آن حضرت پس از ظهور، حکومت جهانی تشکیل می دهند و امروزه با این امکانات و وسایل ارتباط جمعی که دنیا را به شکل یک دهکده کوچک در آورده است، همین تعداد 313 نفر کافی است. چگونه یک رئیس جمهور با چند وزیر یک کشور چند صد میلیونی را اداره می کند؟

مگر در کشور چین با اینکه بیش از یک میلیارد جمعیت دارد یک رئیس جمهور و چند وزیر آن کشور را اداره نمی کنند؟

علاوه بر این 313 نفر که از یاران اصلی آن حضرت می باشند؛ افراد زیادی از مؤمنین نیز (در سطح پایین تر از آنها جزء کار گزاران) حضرت هستند.

ب. بنابر نقل روایات اصحاب و یاران خاص آن حضرت حدود 313 نفر به تعداد یاران رسول خدا(ص) در غزوه بدر خواهد بود که تعداد آنان از شهرهاى مختلف مشخص است و ما بعضى از آنها را ذکر مى کنیم: 24 نفر از طالقان18 نفر از قم14 نفر از کوفه 12 نفر از هرات12 نفر از مرو3 نفر از سجستان 3 نفر از رقه (نزدیک مرز سوریه و ترکیه است)12 نفر از جرجان 9 نفر از بیروت8 نفر از مدائن8 نفر از نیشابور 3 نفر از بصره3 نفر از خابور (نزدیک مرز عراق و سوریه در استان حسکه و دیرزور)ء7 نفر از رى7 نفر از طبرستان (مازندران)6 نفر از یمن5 نفر از طوس (مشهد) 3 نفر از دمشق2 نفر از مدینه منوره5 نفر از تفلیس 4 نفر از همدان4 نفر از دیلم4 نفر از زنجار 4 نفر از فسطاط (در کشور عراق )2 نفر از سبزوار و بقیه از سایر شهرها و مناطق خواهند بود. در این مورد به کتاب «منتخب التواریخ » ص1119 مراجعه کنید. کتاب هاى دیگر؛ مانند «الزام الناصب» از سوى اهل سنت نیز مطالب فوق را توضیح داده است».

پرسش: یاران حضرت را چه گروه هایی تشکیل می دهند و نقش زنان چیست ؟

پاسخ:بنابر آنچه از روایات استفاده می‌شود، یاران حضرت را سه گروه تشکیل می‌دهند:

1. 313 نفر یاران خاص که در ابتدای ظهور خدمت حضرت اجتماع می‌کنند؛

2. لشکر و گروه ده هزار نفری که با اجتماع آنان خروج صورت می‌پذیرد؛

3. عموم شیعیان و ارادتمندان که در طول حرکت امام مهدی(ع) به ایشان ملحق می‌شوند.

اگر سخنی از پنجاه زن به میان آمده است، مربوط به گروه اول است. از امام باقر(ع) در روایتی بلند نقل شده است: «….قسم به خدا، 313 تن که در بین آنان، 50 زن هستند در مکه اجتماع می‌کنند ….»(بحار الانوار، ج52، ص223، ح87) و طبیعی است وقتی شمار زنان در گروه اول به این تعداد باشد در گروه‌های بعدی بیشتر خواهد بود.

علاوه بر اینکه پرسش از کم بودن تعداد زنان نسبت به مردان در میان یاوران حضرت، حرف صحیح و پسندیده‌ای نیست، چرا که یاوری، نه فقط به معنای جنگیدن و سلاح برکشیدن است، بلکه یار و یاور واقعی، کسی است که با همه‌ی وجود ، در خدمت امام و اهداف او باشد و آن چه را که حضرت از او می‌خواهد، انجام دهد. در زمان غیبت و انتظار، به وظیفه یک منتظر واقعی آگاه باشد و آنچه را در این مدت بایسته است، انجام دهد و در زمان ظهور، گوش به فرمان و مطیع دستورهای او باشد و امر او را امتثال کند. مگر فاطمه زهرا(س) و زینب کبرا(س) از یاوران پیامبر و امام زمان خود نبودند؛ در حالی که جنگ ظاهری با اسلحه نداشتند؟ هر کس به تاریخ بنگرد به خوبی به نقش بارز و بی بدیل آنان، در یاری رهبر خود پی می‌برد. یاری رهبر در رساندن پیام او و مکتبش بسیار ارزشمند است و اصولاً حرکت فرهنگی، پایه و اساس است و لذا در روایت، به علم و عالم و قلم او اشاره شده است: «مداد العلماء افضل من دماء شهداء»؛ چرا که اگر یاری امام در بعد فرهنگی و تبیین معارف دین او نباشد و مردم آگاه به اهداف و برنامه‌های امام نباشد، طبعاً، برای کمک به گسترش فرهنگ و مکتب او، سلاح به دست نمی‌گیرند. زنان در این عرصه مهم، به خوبی می‌توانند ایفای نقش نموده و یاری امام خود را در حد اعلا، اعلام و آشکار کنند.

در مواردی که یاری کردن مربوط به حالت جنگ و قیام و جهاد باشد، طبیعی است که مردان باید حضوری فعال‌تر داشته باشند؛ چرا که خداوند با توجه به ویژگی‌های جسمی و روحی زنان و مردان وظایف و تکالیف را قرار می‌دهد و ویژگی‌ها و مشکلات جنگ، به گونه‌ای است که نه با جسم زن سازگاری دارد و نه با روح او همخوان است. لذا وظیفه جهاد، از دوش آنان برداشته شده است(مگر در زمان ضرورت).

پرسش: 313 نفر بعد از ظهور چه می کنند و آیا الان هستند یا رجعت می کنند ؟

پاسخ:الف.یاران حضرت، بعد از ظهور، تحت امامت و راهنمایی ایشان به وظایف دینی خود همت میگمارند و آنچه را حضرت از آنان میخواهد به بهترین و کاملترین صورت انجام میدهند. و زمانی که پیمانه عمر آنان پایان یافت از دنیا میروند.

ب. هنگامی که بنیان گذار حکومت واحد جهانی، حضرت مهدی موعود(ع) بر اساس عدالت و آزادی واقعی مأمور به تشکیل حکومت می‌شود تعداد 313 نفر از یاران خاص آن حضرت در اطراف شمع وجود مقدسش جمع می‌شوند و آنها در واقع فرماندهان لشکری و کشوری دولت کریمه مهدی(ع) می‌باشند. در روایات ترکیب دولت امام مهدی(ع) از انسان‌های وارسته و متقی تشکیل می‌یابد که نام برخی از آنها بدین گونه است:

هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع وصی موسی(ع)، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، مالک اشتر، ابودجانه انصاری و قبیله همدان. امام صادق(ع) می‌فرماید: هنگامی که حضرت قائم آل محمد(ص) قیام کند هفده تن را از پشت کعبه زنده می‌گرداند که عبارتند از: پنج تن از قوم موسی(ع) که به حق قضاوت کرده و با عدالت رفتار می‌کنند، هفت تن از اصحاب کهف، یوشع وصی موسی، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، ابودجانه انصاری و مالک اشتر”(تفسیر عیاشی، ج2، ص32، اثبات الهداة، ج3، ص550).

بنابر این یاران حضرت هم از افرادی هستند که در زمان ظهور زنده‌اند و هم از افرادی هستند که قبل از ظهور از دنیا رفته‌اند و هنگام ظهور دوباره زنده می‌شوند.

البته باید توجه داشت رجعت مخصوص یاران خاص نیست زیرا در روایات به صورت مطلق از بازگشت گروهی از مؤمنان نیز سخن به میان آمده است. به عبارت دیگر ما این امید را داریم که زمان ظهور را درک کرده و در رکاب حضرت باشیم، ولی اگر عمر ما به زمان ظهور متصل نشد؛ بنابرآنچه از قرآن و روایات استفاده می‌شود، این است که گروهی از مؤمنان ـ که قبل از ظهور از دنیا رفته‌اند ـ به اذن خدا به دنیا برمی‌گردند و در رکاب حضرت و جزء یاران او خواهند بود. یاران آن بزرگوار هم از افرادی هستند که در زمان ظهور زنده‌اند و هم از کسانی‌اند که قبل از ظهور از دنیا رفته و دوباره زنده می‌شوند. لذا از ما خواسته شده که هر روز صبح دعای عهد بخوانیم(مفاتیح الجنان، بعد از دعای ندبه) امام صادق(ع) در روایتی فرمود: هر کس قبل از صبح این دعا را بخواند؛ از یاران قائم(عج) خواهد بود و اگر پیش از ظهور بمیرد، دوباره زنده شده و از قبر خارج می‌شود. در متن این دعا نیز ما از خدا می‌خواهیم اگر قبل از ظهور از دنیا رفتیم دوباره زنده شویم: “اللهم ان حال بینی و بینه الموت…”.

پرسش: آیا یاران حضرت مهدی (عج) در شهر یا مکان خاصی زندگی می کنند ؟

پاسخ:آنچه از روایات استفاده می‌شود، آن است که یاران و پیروان حضرت ضمن آنکه به تقوا و تهذیب نفس و رعایت دستورات الهی توجه دارند، به وظایف یک منتظر واقعی نیز همت می‌گمارند و در این راستا برای زمینه سازی برای ظهور امام زمان(ع) تلاش و کوشش می‌کنند و مردم را برای تحقیق این آینده سبز و پذیرش عدل مهدوی آماده سازند. اینکه در منطقه‌ای از ایران شهری باشد که قابل رؤیت نباشد، دلیل و مدرک قابل قبول ندارد. علاوه اینکه نپذیرفتن و انکار آن بیشتر قابل قبول است.

وقتی بر اساس روایات، خود آن حضرت در میان مردم حاضر می‌شود؛ بر چه مبنایی یاران او در جای مخفی و غیر قابل رؤیت باشند؟ آیا این همه از شیفتگان حضرت چه از علما و چه از رزمندگان و شهدای ما از پیروان حضرت نبوده و نیستند؟

پرسش: آیا یاران حضرت همه از زنده ها هستند یا کسانی که قبل از ظهور هم از دنیا رفته اند می توانند جزء یاران حضرت باشند ؟

پاسخ:هنگامی که بنیان گذار حکومت واحد جهانی، حضرت مهدی موعود(ع) بر اساس عدالت و آزادی واقعی مأمور به تشکیل حکومت می‌شود تعداد 313 نفر از یاران خاص آن حضرت در اطراف شمع وجود مقدسش جمع می‌شوند و آنها در واقع فرماندهان لشکری و کشوری دولت کریمه مهدی(ع) می‌باشند.

در روایات ترکیب دولت امام مهدی(ع) از انسان‌های وارسته و متقی تشکیل می‌یابد که نام برخی از آنها بدین گونه است:

هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع وصی موسی(ع)، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، مالک اشتر، ابودجانه انصاری و قبیله همدان.

امام صادق(ع) می‌فرماید:

«هنگامی که حضرت قائم آل محمد(ص) قیام کند هفده تن را از پشت کعبه زنده می‌گرداند که عبارتند از: پنج تن از قوم موسی(ع) که به حق قضاوت کرده و با عدالت رفتار می‌کنند، هفت تن از اصحاب کهف، یوشع وصی موسی، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، ابودجانه انصاری و مالک اشتر»

(تفسیر عیاشی، ج2، ص32، اثبات الهداة، ج3، ص550).

بنابر این یاران حضرت هم از افرادی هستند که در زمان ظهور زنده‌اند و هم از افرادی هستند که قبل از ظهور از دنیا رفته‌اند و هنگام ظهور دوباره زنده می‌شوند.

پرسش: آیا یاران حضرت همه جوان هستند ؟

پاسخ:آنچه در روایت مطرح شده این است که یاران حضرت همه جوان هستند و افراد کهنسال و پیر، مانند سرمه در چشم و نمک در غذا هستند.

بنابراین افراد کهنسال نیز در بین یاران هستند؛ ولی نفرات آنها کمتر است. اما اینکه چرا همه جوان هستند، در متون و روایات، علت و دلیلی برای آن ذکر نشده است. البته جوان بودن یاران، مخصوص سپاهیان امام مهدی(ع) نیست.

ما وقتی با پیروان و یاران انبیاء و پیشوایان گذشته(ع) نیز آشنا باشیم، به روشنی می‌بینیم که اکثر آنها جوان بودند. در جوان شور و خروش بیشتر است، جوان از حالت محافظه کاری و احتیاط کمتری برخوردار بوده و برای حرکت و تلاش آمادگی بیشتری دارد. دل کندن و جدا شدن از زندگی و دنیا، در جوان راحت تر و بیشتر است.

امام صادق(ع) فرمود:

جوانان را دریاب، آنان زودتر از دیگران به کار خیر روی می‌آورند.

تاریخ صدر اسلام نیز گواه بر این مطلب است. پیامبر(ص) در کلامی فرمود:

«خداوند مرا به پیامبری بر انگیخت، پس جوانان با من پیمان بستند و بزرگسالان به مخالفتم برخاستند.»

شرح فداکاری‌های امام علی(ع) صفات متعدد تاریخ را به خود اختصاص داده است.

اولین مبلغ پیامبر در مدینه جوانی بود به نام مصعب بن عمیر.

فرمانده سپاه اسلام در اواخر عمر پیامبر جوانی هیجده ساله به نام اسامة بن زید بود.

پرسش: آیا روایاتی که در خصوص یاران امام زمان (عج) که اظهار داشته اند : اصحاب کهف نیز جزء یاران ایشانند ، صحیح اند ؟

پاسخ:در روایتی مفضل بن عمر از امام صادق(ع) نقل می‌کند: هنگام ظهور خداوند 27 نفر را زنده می‌کند که هفت تن آنها اصحاب کهف هستند. (بحار الانوار، ج52، ص346، ح92).

از پیامبر(ص) نیز نقل شده است خداوند اصحاب کهف را برای حضرت مهدی(ع) زنده می‌کند.(بحار الانوار، ج51، ص105، ذیل حدیث 40).

با توجه به این روایات و احادیث مشابه می‌توان گفت از کسانی که در هنگام ظهور رجعت کرده و به دنیا باز می‌گردند، اصحاب کهف هستند.

پرسش: آیا زنان هم جزء یاران حضرت مهدی (عج) هستند ؟

پاسخ:از روایات استفاده می‌شود که زنان نیز جزء یاران امام زمان(ع) می‌باشند.

از امام باقر(ع) نقل شده است:

در میان یاران گروه اول(313 نفر) پنجاه زن وجود دارد. از این روایت به خوبی می‌توان دریافت که وقتی در گروه اول(یاران ویژه)، پنجاه زن وجود دارند، تعداد زنان در میان یاران گروه‌های بعدی بسیار بیشتر خواهد بود.

حضور زنان در جمع یاران، امری طبیعی و عادی است، چرا که آنان نیز همانند مردان در صورت عمل به وظایف دینی، این لیاقت را خواهند یافت که همراه و همگام با امام زمان خود باشند. البته وظیفه‌ای که بر عهده آنان خواهد بود متناسب با ویژگی‌های جسمی و روحی ایشان است.

پرسش: آیا 313 نفر تکمیل شده اند و آیا ظهور منوط به تکمیل تعداد آنها است ؟

پاسخ:به نظر می‌آید مراد شما این است که آیا در میان این همه افراد، تعداد 313 نفر یار وجود ندارد؟ باید گفت: همان‌گونه که یک رشته علل و عوامل باعث غیبت شد و مردم از نعمت وجود امام ظاهر محروم شدند، همچنین ظهور امام نیز مشروط به تحقق زمینه‌ها و شرایط آن است و تا این شرایط فراهم نشود، ظهوری نخواهد بود. یکی از شرایط عمده، وجود یاورانی است که به همراه امام بار قیام را بر دوش بکشند و تا آخر از همراهی و یاری رهبر خود دست برندارند و او را تنها نگذارند. سدیر صیرفی در گفت و گویی با امام صادق(ع) درباره عدم قیام می‌گوید: حضرت مرا به خارج مدینه برد تا آن که وقت نماز، در محلی پیاده شدم. امام صادق(ع) به جوانی که در آن نزدیکی بز می‌چراند نگاهی کرد و فرمود: “ای سدیر! به خدا قسم! اگر پیروان من به تعداد این بزها بودند، بر جای نمی‌نشستم(و قیام می‌کردم). سدیر گوید: بعد از تمام شدن نماز، حیوانات آن گله را شمردم و یافتم که عدد آنها از هفده تجاوز نمی‌کند.(کافی، ج2، ص190، ح4).

تحقق این شرط، لازم است ، ولی کافی نیست، بلکه باید زمینه‌های دیگر نیز فراهم شود که از مهم‌ترین انها، قابلیت مردم برای پذیرش دولت حق است. به این معنا که عموم مردم و جامعه بشری(نه گروهی خاص و در منطقه‌ای خاص) باید به درجه‌ای از معرفت برسند که دریابند حکومت‌ها و مکاتب ساخته‌ی بشر، جوابگوی نیاز مردم نیست و به وسیله‌ی این‌ها، سعادت و عدالت واقعی به بشر هدیه نمی‌شود.

خلاصه آنکه مردم، خود باید ظهور عدالت را بخواهند و جهانیان را با زیبایی‌های دوران ظهور آشنا کنند و روحیه‌ی عدالت طلبی و ظلم ستیزی را در همه جا گسترش دهند.

مرحوم خواجه طوسی، در کتاب تجرید الاعتقاد، علت غیبت امام را کوتاهی مردم می‌داند؛ چرا که اعمال و کردار مردم، باعث شد امام از میان مردم برود. بنابراین باید مردم از راه غلطی که رفته‌اند برگردند و امام را بخواهند تا ظهور صورت گیرد.

و از همین رو، شیخ صدوق در مقدمه‌ی کتاب کمال الدین می‌گوید: ظهور حجت‌های الهی در مقامات پیشوایی خود، بر سبیل امکان و تدبیر، نسبت به مردم زمان خودشان است. اگر حال(مردم) طوری باشد که امام بتواند تدبیر و رهبری اولیایش را بر عهده بگیرد ـ یعنی مردم حاضر باشند حرف او را بپذیرند و او بتواند اراده‌ی خدا را پیاده کند ـ ظهور آن حجت، لازم خواهد بود و اگر وضع به گونه‌ای باشد که امام نتواند تدبیر در رهبری اولیایش را بر عهده بگیرد و حکمت الهی، موجب پنهانی او گردد و تدبیر نیز آن را اقتضا کند، خداوند او را در پشت پرده غیبت، نهان می‌سازد تا زمانی که وقت مناسب فرا رسد”.

پرسش: آیا از ادیان دیگر هم جزء یاران حضرت هستند ؟

پاسخ:هر کس لیاقت یاری امام زمان(ع) را در خود ایجاد کند میتواند در گروه یاران امام قرار گیرد. غیر شیعیان، اگر با دین شیعه آشنا نشوند ولی در دین خود واقعا مسائل دینی را رعایت کرده و به فطرت پاک توحیدی و قواعد انسانی توجه داشته باشند امکان دارد با درک زمان ظهور و پذیرش حضرت در رکاب آن حضرت قرار گیرند.

پرسش: آیا اصحاب کهف از یاران امام زمان هستند؟

پاسخ:در روایتی مفضل بن عمر از امام صادق(ع) نقل می‌کند: هنگام ظهور خداوند 27 نفر را زنده می‌کند که هفت تن آنها اصحاب کهف هستند. (بحار الانوار، ج52، ص346، ح92).

از پیامبر(ص) نیز نقل شده است خداوند اصحاب کهف را برای حضرت مهدی(ع) زنده می‌کند.(بحار الانوار، ج51، ص105، ذیل حدیث 40).

با توجه به این روایات و احادیث مشابه می‌توان گفت از کسانی که در هنگام ظهور رجعت کرده و به دنیا باز می‌گردند، اصحاب کهف هستند.

پرسش: آیا ایران کشور امام زمان است و لشکر امام زمان (ع) از ایران حرکت می کند ؟

پاسخ:این کشور متعلق به امام زمان(ع) است؛ یعنی، عموم مردم آن شیعه و از محبان اهل بیت(ع) هستند. ایران مرکز صدور معارف و آموزههای شیعه است. به همین جهت مناسب است در اینجا سیمای ایران را در آخر الزمان و هنگام ظهور بررسی کنیم.

با توجه به روایات می‌توان شرایط ایران را تا حدودی این گونه ترسیم کرد: “دانش و معارف دین اسلام و مکتب تشیع، از ایران و قم، به جهانیان صادر می‌شود. لذا موقعیت علمی ایران ممتاز است و اصلی ترین مرکز دین اهل بیت(ع) خواهد بود. در روایتی از وجود مقدس امام صادق(ع) نقل شده است: “به زودی، کوفه، از مؤمنان خالی می‌گردد و دانش مانند ماری که در سوراخش پنهان می‌شود، از آن شهر رخت برمی‌بندد؛ سپس علم ظاهر می‌شود در شهری به نام قم؛ آن شهر معدن علم و فضل می‌گردد(و از آنجا به سایر شهر‌ها پخش می‌شود) به گونه‌ای که باقی نمی‌ماند در زمین جاهلی نسبت به دین، حتی زنان در خانه‌ها. این قضیه نزدیک ظهور قائم(ع) واقع می‌شود … علم، از قم به سایر شهر‌ها در شرق و غرب پخش می‌شود و حجت بر جهانیان تمام می‌شود به گونه‌ای که در تمام زمین، فردی پیدا نمی‌شود که دین و علم به او نرسیده باشد. بعد از آن قائم، قیام می‌کند و سبب انتقام خدا و غضب او بر بندگان(ظالم و معاند) می‌شود؛ زیرا، خداوند انتقام (و عذاب) بر بندگان روا نمی‌دارد، مگر وقتی که حجت را انکار کنند”(بحار الانوار، ج 57و60، ص213).

خیزش و جنبشی بزرگ برای دعوت مردم به طرف دین، در ایران روی می‌دهد. از امام کاظم(ع) نقل شده است: “مردی از اهل قم، مردم را به سوی حق دعوت می‌کند. گروهی، دور او اجتماع می‌کنند که مانند پاره‌های آهن‌اند و باد‌های تند(حوادث) نمی‌تواند آنها را از جای برکند. از جنگ خسته نمی‌شوند و کناره‌گیری نمی‌کنند و بر خدا توکل می‌کنند. سر انجام، پیروزی برای متقین و پرهیزکاران است”.(بحار، ج60، ص216، ح37).

گویا این حرکت، همان حرکتی است که از امام باقر نقل شده است: “گویا می‌بینم گروهی از مشرق زمین خروج می‌کنند و طالب حق هستند، اما به آنان پاسخ داده نمی‌شود. مجدداً برخواسته‌ی خود تاکید می‌کنند ولی جواب نمی‌شنوند. پس چون چنین دیدند، شمشیر‌ها را به دوش می‌کشند، در مقابل دشمن می‌ایستند تا حق به آنها داده می‌شود، اما این بار قبول نمی‌کنند بلکه قیام می‌کنند و نمی‌دهند آن را (پرچم قیام را) مگر به صاحب شما(اما زمان(ع))”.(بحار الانوار، ج52، ص243، ح116).

خروج سید حسنی و خراسانی را که در روایات به آنها اشاره شده، می‌توان در این باره دانست. بنابراین، موقعیت اجتماعی آن روز ایران حرکت به سوی حق طلبی و دعوت به آمادگی برای ظهور است.

در بستر این جامعه نیز یاران حضرت شکل می‌گیرند. در حدیثی از امام صادق(ع) نقل شده است: “قم را قم نامیدند، چون اهل او، اجتماع می‌کنند با قائم آل محمد(ص) و با او قیام می‌کنند و او را یاری می‌کنند”.(بحار الانوار، ج 57و 60، ص216، ح38).

در روایاتی که به نام یاران و شهر‌ها اشاره دارد، شهر‌های متعددی از ایران ذکر شده است. خلاصه آن که ایران، مرکز صدور دین و معارف اهل بیت است و زمینه‌سازی برای ظهور می‌کند.

در برخی از روایات اهل بیت(ع) به حضور فعال عجم در سپاه و ارتش مخصوص امام مهدی(ع) اشاره شده است. البته مقصود از عجم ملت‌های غیر عرب است، ولی به احتمال زیاد بیشترین مصداق آن در عصر ظهور، ایرانیان خواهند بود به ویژه که مرکز ثقل شیعه در ایران است.

مجموعه روایات وارده در مورد ایرانیان نشان می‌دهد که این گروه زمینه‌سازان حکومت حضرت مهدی(ع) در جهان هستند و بیشترین تأثیر را در روند استقرار حکومت آن خورشید عالم‌تاب دارند و در حقیقت حضرت مهدی(ع) به همراه یاران از جمله ایرانیان با دشمنان به مبارزه برمی‌خیزد.

اما سیمای قیام حضرت به صورت خلاصه چنین است:

با توجه به روایات به صورت خلاصه می‌توان چنین گفت:

وقتی مردم جهان آماده پذیرش حضرت شدند، با دیدن علایم ظهور نگاه‌ها متوجه مکه می‌شود. حضرت مهدی(عج) با اذن و امر خدا همراه با 313نفر از یاران در مسجد الحرام ظاهر می‌شوند و با معرفی خود ظهور را اعلام کرده و مردم را به سوی خدا و پیروی از خود دعوت می‌کند. با اعلام ظهور، یاران دیگر حضرت نیز به طرف مکه حرکت می‌کنند تا اینکه جمعیت یاران به ده هزار نفر می‌رسد و حضرت خروج می‌کند. مکه را به تصرف در می‌آورد و پس از اصلاح امور به طرف مدینه حرکت می‌کند. با تصرف این شهر و اصلاح امور آن به سمت عراق به راه می‌افتد. البته در طول حرکت یاران دیگری نیز به سپاه حضرت افزوده می‌شود. در عراق پس از ارشاد و راهنمایی، به جنگ با معاندان و لشکر ظالم سفیانی می‌پردازد که در نهایت به پیروزی حضرت و کشته شدن سفیانی و سپاه او می‌انجامد. سپس حضرت برای فتح بیت المقدس اقدام می‌کند. نزول حضرت عیسی(ع) و نماز خواندن ایشان پشت سر امام مهدی(ع) باعث می‌شود افراد زیادی از اهل کتاب به اسلام گرایش پیدا کنند و سر انجام با فرستادن یاران به نقاط مختلف عالم و فتح آن ، پیروزی نهایی برای اسلام رقم می‌خورد.

پرسش: آیا با 40 بار دعای عهد یار حضرت می شویم ؟

پاسخ:در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است هر کس دعای عهد را چهل صبح بخواند از یاران قائم(ع) خواهد بود. البته باید دانست که خواندن دعا به تنهایی کافی نیست بلکه انسان باید قابلیت یاوری از امام را در خود ایجاد کند.

به بیان دیگر یکی از راه‌های ارتباطی میان انسان و خدا و حجت او “دعا” است. دعا راز و نیاز با محبوب و مناجات با مطلوب است. دعا اظهار ذلت و محبت با معشوق و عرض حاجت به معبود است و … پس اصل دعا بسیار ارزشمند است. البته هر دعا تأثیر و خاصیت مناسب با خود را نیز دارد. یکی در بخشیده شدن گناه و پذیرش توبه مؤثر است و دیگری در وسعت رزق و روزی و دیگری در کسب علم و معرفت و …

در این میان، دعاهایی که از ائمه(ع) صادر شده و به دست ما رسیده، ارزش والا و برتر دارد. دعای عهد از امام صادق(ع) برای ما نقل شده و مضمون بسیار بلند دارد. ما عاجزانه از پروردگار خود می‌خواهیم به ما قابلیتی عنایت کند که بتوانیم خود را برای یاوری امام آماده کنیم و واقعاً دست بیعت و وفاداری به او بدهیم. ما از خداوند ظهور او را می‌طلبیم و از او می‌خواهیم ما را در امر زمینه سازی و ظهور کمک کند. پس یکی از بهترین راه‌های ارتباط، دعا است که به دنبال آن مشی صحیح زندگی را نیز به همراه دارد.

پرسش: آیا با خواندن دعای عهد یار حضرت می شویم ؟

پاسخ:اگر کسی بخواهد در گروه یاران امام زمان(ع) قرار بگیرد باید صفات و شرایط یار بودن را در خود ایجاد کند.

برای یاران امام زمان(ع) ویژگی‌هایی گفته شده است؛ از جمله:

الف. معرفت: آنان معرفت و شناخت عمیقی از خداوند و امام دارند. امام علی(ع) درباره‌ آنان فرموده است: مردانی که خدا را چنان که شایسته است شناخته‌اند”. (منتخ الاثرع فصل 8، ب1، ح2). چنین معرفت همچنان امکان پذیر است که انسان، امام زمان خود را بشناسد. امام صادق(ع) به نقل از امام حسین(ع) فرمود ای مردم! خدادوند خلق نکرد بندگان را مگر اینکه او را بشناسند. پس وقتی او را شناخته، عبادتش کنند. پس هنگامی که او را عبادت کردند از عبادت(ذلت در برابر) غیر او بی نیاز می‌شوند. مردی پرسید: ای پسر رسول خدا، پدر و مادر فدایت باد معرفت خدا چیست؟ فرمود: اینکه مردم هر زمانی امام خود را که اطاعتش بر آنان واجب است بشناسند”.(بحار الانوار، ج 23، ص83، ح22).

پس معرفت امام راه شناخت خداست و یاران امام مهدای(عج) شناخت عمیقی از امام دارند. این شناخت فراتر از دانستن نام و نشان و نسبت امام است؛ بلکه معرفت به حق ولایت امام و جایگاه بلند او در عالم هستی است.

ب. اطاعت: نتیجه معرفت درست اطالعت از امام است؛ چرا که اطاعت از او، اطاعت از خداست. پیامبر(ص) در توصیف یاران حضرت مهدی(ع) فرمود: “آنان در اطاعت از امام خود کوشا هستند”(بحار الانوار، ج 52، ص309، ح4).

ج. عبادت و صلابت: امام صادق(ع) در بیانی فرمود: شب‌ها را با عبادت به صبح می‌رسانند و روزها را با روزه به پایان می‌رسانند. و در فراز دیگر فرمود: آنان مردانی هستند که گویا دل‌هایشان پاره‌های آهن است(بحار الانوار، ج52، ص308).

د. شهادت طلبی: امام صادق(ع) فرمود: “آنان آرزو می‌کنند در راه خدا شهید شوند”.(همان)

ه. اتحاد و همدلی: امام علی(ع) فرمود: “ایشان یکدل و هماهنگ هستند” (یوم‌الخلاص، 224).

و. بصیرت و نورانیت: آنان کسانی اند که دله‌های نورانی داشه و چشم حقیقت بین قلببی آنان باز شده است و دیگران را نیز به راه راست هدایت می‌کنند. امام صادق(ع) فرمود: “آنان مانند چراغند گویا قلب‌هایشان مانند قندیل می‌درخشد”.(بحار الانوار، ج52، ص308).

دعای عهد یکی از ابزار و وسایلی است که انسان با خواندن آن سعی می‌کند نام و یاد حضرت را هر روز در زندگی خود جاری کند و بیعتش را با امام تجدید نماید. انسان با خواندن دعای عهد از خداوند مدد می‌جوید تا لیاقت سربازی در رکاب امام مهدی(ع) را پیدا کند، و از خداوند می‌خواهد اگر چنین لیاقتی پیدا کرد ولی قبل از ظهور از دنیا رفت امکان بازگشت مجدد به دنیا(رجعت) را برای او فراهم کند.

بنابراین دعای عهد مانند هر دعای دیگر زمانی اثر خود را خواهد داشت که انسان با گناه و آلودگی قابلیت عنایت‌های الهی را از دست ندهد.

پرسش: آیا می توان دوران ظهور حضرت مهدی را درک کرد؟ آیا تنها زندگان یاور حضرت هستند؟

پاسخ:ما این امید را داریم که زمان ظهور را درک کرده و در رکاب حضرت باشیم، ولی اگر عمر ما به زمان ظهور متصل نشد؛ بنابرآنچه از قرآن و روایات استفاده می‌شود، این است که گروهی از مؤمنان ـ که قبل از ظهور از دنیا رفته‌اند ـ به اذن خدا به دنیا برمی‌گردند و در رکاب حضرت و جزء یاران او خواهند بود. یاران آن بزرگوار هم از افرادی هستند که در زمان ظهور زنده‌اند و هم از کسانی‌اند که قبل از ظهور از دنیا رفته و دوباره زنده می‌شوند. لذا از ما خواسته شده که هر روز صبح دعای عهد بخوانیم(مفاتیح الجنان، بعد از دعای ندبه) امام صادق(ع) در روایتی فرمود: هر کس قبل از صبح این دعا را بخواند؛ از یاران قائم(عج) خواهد بود و اگر پیش از ظهور بمیرد، دوباره زنده شده و از قبر خارج می‌شود. در متن این دعا نیز ما از خدا می‌خواهیم اگر قبل از ظهور از دنیا رفتیم دوباره زنده شویم: “اللهم ان حال بینی و بینه الموت…”.

پرسش: آیا خود یاران حضرت مهدی می دانندن که یاور حضرت خواهند بود؟

پاسخ:تا قبل از ظهور سرباز بودن برای کسی چندان روشن و مشخص نیست و لذا هر کس در کسب ایمان و تقوا، تلاش بیشتری کند، می‌تواند در گروه یاران قرار گیرد. به علاوه یاران آن حضرت، محدود به گروه خاصی نیستند، بلکه هر کس تلاش کند می‌تواند جزء یاران باشد. بله یاران گروه اول 313 نفرند؛ ولی حضرت در جریان ظهور نیاز به یاران فراوان دارد. ولذا امکان سرباز امام زمان(عج) شدن برای همه وجود دارد.

پرسش: آیا یاران همه شیعه و مردم همه باید شیعه شوند ؟ چگو نه ؟

پاسخ:در ابتدا باید توجه داشت:

یاران حضرت را سه گروه تشکیل می دهند:

الف. 313 که یاران خاص هستند؛

ب. ده هزار نفر ؛

ج. عموم شیعیان و محبان.

در روایتی از امام جواد(ع) آمده است: “پس هنگامی که این تعداد (313 نفر) از اهل اخلاص گرد او (در مکه و به اذن خدا) جمع شدند، خدا امر او را ظاهر کند. پس هنگامی که برای او عقد (ده هزار نفر مرد) کامل شد، به اذن خدای عزوجل خروج می کند”.(کمال الدین، ج2، ب36، خ2)

یاران گروه اول و دوم کسانی هستند که ولایت و امامت امام مهدی(ع) را پذیرفته و لیاقت سربازی را در خود ایجاد کردهاند. اما گروه سوم(شاید برخی از افراد گروه دوم) هم میتوانند از افرادی باشند که قبل از ظهور شیعه بوده و لیاقت یاری امام را پیدا کردهاند و هم میتوانند از افراد غیر شیعه باشند که با درک ظهور و شنیدن پیام دعوت امام با توجه به فطرت الهی و عدالت خواه و حق طلب خود حضرت را بپذیرند و با همه وجود سر به اطاعت او بگذارند.

ب. برای ظهور شرایطی ذکر شده است که در صورت فراهم آمدن آنها ظهور تحقق پیدا میکند.

مراد از شرایط انقلاب که ظهور و قیام حضرت مهدی(ع) نمونه‌ی کامل و بارز آن است، اموری است که پدیده‌ی انقلاب به آنها وابستگی وجودی دارد و تحقق آن، متوقف و مشروط به وجود این امور است. برای انقلاب جهانی و بزرگ امام مهدی(ع) مانند هر انقلاب دیگر، چهار شرط متصور است:

الف. قانون جامع:

یک انقلاب برای در هم شکستن وضع موجود و برقراری وضع مطلوب، به دو برنامه نیاز دارد: 1. برنامه برای نابودی وضع موجود؛ 2. قانون مناسب برای حرکت جامعه به طرف وضعیت مطلوب و رسیدن به حالت آرمانی.

قیام جهانی حضرت مهدی(ع) نیز این شرط را لازم دارد. برنامه‌ی حرکت، در قسمت اول، بر اساس روایات، حرکت مسلحانه است تا نابودی کامل شرک و کفر. به عبارت دقیق‌تر، حضرت هنگام ظهور ابتدا مردم را دعوت به دین و امامت می‌کند و اگر کسی مخالفت کرد و خواست به راه شرک و ر ادامه دهد، حضرت با وی مقابله می‌کند. این روش بر گرفته از قرآن است: “وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ لِلَّهِ”(بقره، 193).

برنامه حضرت در بخش دوم نیز، بر اساس عمل به کتاب خدا و سنت پیابر است. پیامبر فرمود: “سیره و سنت او سنت من است. مردم را بر دین و آیین من به پا خواهد داشت و آنان را به کتاب پروردگارم دعوت می‌کند”.(کمال الدین، ج 2، ب39، ح6).

ب. رهبری:

شرط دیگر برای پیدایش یک انقلاب، وجود رهبر و پیشوایی آگاه و توان‌مند و دلسوز است تا با آشنایی کامل از اهداف و برنامه‌ها و زمینه‌ها و موانع، با مدیریتی صحیح و قاطع، حرکت انقلاب را رهبری کند و تا آخرین نفس ادامه دهد.

انقلاب عظیم امام مهدی(ع) نیز دارای این شرط است. رهبر این انقلاب، بزرگ مردی از سلسله امامت است که در دامان امام پرورش یافته و وارث علوم پیامبر و آگاه به قرآن و معارف دین است. پیامبر فرمود: “منا مهدی هذ الامة الذی یملأ الارض قسطاً و عدلاً کما ملئت جوراً و ظلما؛ مهدی این امت از ما است، کسی که زمین را از قسط و عدل پر می‌کند همانگونه که از جور و ظلم پر شده است”.(کمال الدین، ج1، ب24، ح10).

ج. یاران:

شرط دیگر یک انقلاب، وجود یارانی فداکار است که با آشنایی نسبت به برنامه‌ها و اهداف و اعتقاد به انها، تا آخرین لحظه، از رهبر و انقلاب دست برندارند و آماده‌ی هر گونه فداکاری باشند. قیام جهانی امام مهدی(ع) نیز نیاز به یارانی دارد که ضمن آشنایی و اعتقاد به امام و دین تا آخرین لحظه فداکاری کنند.

از امام جواد(ع) در ضمن حدیثی نقل شده است که اصحابش به سوی او اجتماع می‌کنند که سیصد و سیزده نفرند، به تعداد اهل بدر، از نقاط مختلف زمین … وقتی این عده جمع شدند خدا امر او را ظاهر می‌کند و چون عقد کامل شد، که ده‌هزار نفرند، خروج می‌کند به اذن خدا. (کمال الدین، ج2، ب37، ح2).

د. آماگی و پذیرش عمومی:

یکی دیگر از شرایط یک انقلاب و تحقق آن، پذیرش مردمی است. اگر مردم آن را نخواهند، حتماً به سرانجام نمی‌رسد. نمونه‌ی آن، قیام خونین کربلا است که مردم نخواستند و به شهادت امام حسین(ع) منتهی شد. (البته وظیفه امام حسین(ع) بر اساس دستور خدا، حرکت و قیام بود).

انقلاب امام مهدی(ع) نیز این شرط را لازم دارد. مردم باید به حدی از رشد و آگاهی رسیده باشند که پذیرای حرکت اصلاحی و قیام بزرگ منجی عالم بشریت باشند.

از میان چهار شرط یاد شده دو شرط فراهم است و آن، طرح و برنامه و وجود رهبر است، اما آیا شرط سوم و چهارم نیز فراهم شده است؟ آیا یاران فداکاری که معرفت مناسبی داشته باشند، به مقدار کافی فراهم است؟ آیا مردم آمادگی پذیرش انقلاب او را پیدا کرده‌اند؟

بنابراین، آنچه باید اتفاق بیافتد آن است که عموم مردم خواستار آمدن منجی آسمانی و رهایی از وضعیت موجود باشند.

پرسش: برای سربازی امام زمان (عج) چه باید بکنیم ؟

پاسخ:برای سربازی امام زمان(عج) توجه به چند اصل لازم است:

الف. معرفت نسبت به امام و اهداف و برنامه های او؛ یک سرباز امام باید بداند معنای صحیح امامت چیست و امام در نظام هستی در چه جایگاهی قرار دارد و نیز بداند که هدف از قیام چیست.

ب. اعقتاد و باورها؛ سرباز و یاور حضرت علاوه بر ایمان قوی نسبت به خداوند و معارف دین باید دارای اعتقاد محکم به امام و اهداف او باشد و با همه وجود باور کند.

ج. عمل کردن به وظایف دینی و رعایت امور شرعی؛ کسی که بخواهد از یاران امام زمان(عج) باشد، باید نسبت به وظایف شرعی اهتمام جدی داشته باشد. واجبات را انجام دهد به خصوص نماز را در اول وقت اقامه کند. محرمات را ترک کند، حدود دینی و حلال و حرام‌ها را به صورت دقیق رعایت کند.

د. دعا کردن و عهد بستن؛ کسی که بخواهد در گروه یاران قرار گیرد، باید با دعا و توسل از خداوند بخواهد که در او قابلیت سربازی امام زمان(عج) را با انجام وظایف دینی ایجاد کند. باید بکوشد با خواندن دعای عهد(که بعد از دعای ندبه در کتاب مفاتیح الجنان آمده) هر روز با امام، عهد و پیمان خود را تجدید کند.

هـ. تخلق به اخلاق نیکو؛ کسی که یاوری امام را خواستار است، باید صفات نیک را در خود زنده وصفات نا پسند را از خود دور کند. خوش اخلاق و خدمتگزار مردم باشد. طمع در دنیا نداشته باشد و دنبال جمع مال دنیوی نباشد. بکوشد اهل عبادت و زهد باشد. رضایت الهی را بخواهد و صبر در امور را پیشه کند.

پرسش: آیا در میان این همه افراد، تعداد 313 نفر یار وجود ندارد تا امام زمان (عج) ظهور نمایند ؟

پاسخ:باید گفت: همان‌گونه که یک رشته علل و عوامل باعث غیبت شد و مردم از نعمت وجود امام ظاهر محروم شدند، همچنین ظهور امام نیز مشروط به تحقق زمینه‌ها و شرایط آن است و تا این شرایط فراهم نشود، ظهوری نخواهد بود.

یکی از شرایط عمده، وجود یاورانی است که به همراه امام بار قیام را بر دوش بکشند و تا آخر از همراهی و یاری رهبر خود دست برندارند و او را تنها نگذارند.

سدیر صیرفی در گفت و گویی با امام صادق(ع) درباره عدم قیام می‌گوید:

حضرت مرا به خارج مدینه برد تا آن که وقت نماز، در محلی پیاده شدم،

امام صادق(ع) به جوانی که در آن نزدیکی بز می‌چراند نگاهی کرد و فرمود:

«ای سدیر! به خدا قسم! اگر پیروان من به تعداد این بزها بودند، بر جای نمی‌نشستم(و قیام می‌کردم).»

سدیر گوید: بعد از تمام شدن نماز، حیوانات آن گله را شمردم و یافتم که عدد آنها از هفده تجاوز نمی‌کند.

(کافی، ج2، ص190، ح4).

تحقق این شرط، لازم است ، ولی کافی نیست، بلکه باید زمینه‌های دیگر نیز فراهم شود که از مهم‌ترین آنها، قابلیت مردم برای پذیرش دولت حق است. به این معنا که عموم مردم و جامعه بشری(نه گروهی خاص و در منطقه‌ای خاص) باید به درجه‌ای از معرفت برسند که دریابند حکومت‌ها و مکاتب ساخته‌ی بشر، جوابگوی نیاز مردم نیست و به وسیله‌ی این‌ها، سعادت و عدالت واقعی به بشر هدیه نمی‌شود.

خلاصه آنکه مردم، خود باید ظهور عدالت را بخواهند و جهانیان را با زیبایی‌های دوران ظهور آشنا کنند و روحیه‌ی عدالت طلبی و ظلم ستیزی را در همه جا گسترش دهند.

مرحوم خواجه طوسی، در کتاب تجرید الاعتقاد، علت غیبت امام را کوتاهی مردم می‌داند؛ چرا که اعمال و کردار مردم، باعث شد امام از میان مردم برود. بنابراین باید مردم از راه غلطی که رفته‌اند برگردند و امام را بخواهند تا ظهور صورت گیرد.

و از همین رو، شیخ صدوق در مقدمه‌ی کتاب کمال الدین می‌گوید: ظهور حجت‌های الهی در مقامات پیشوایی خود، بر سبیل امکان و تدبیر، نسبت به مردم زمان خودشان است. اگر حال(مردم) طوری باشد که امام بتواند تدبیر و رهبری اولیایش را بر عهده بگیرد ـ یعنی مردم حاضر باشند حرف او را بپذیرند و او بتواند اراده‌ی خدا را پیاده کند ـ ظهور آن حجت، لازم خواهد بود و اگر وضع به گونه‌ای باشد که امام نتواند تدبیر در رهبری اولیایش را بر عهده بگیرد و حکمت الهی، موجب پنهانی او گردد و تدبیر نیز آن را اقتضا کند، خداوند او را در پشت پرده غیبت، نهان می‌سازد تا زمانی که وقت مناسب فرا رسد».

پرسش: برخورداری حضرت (ع) و اصحاب از امداد های غیبی ؟

پاسخ:از روایات استفاده میشود در عصر ظهور که حاکمیت حق و عدل و نابودی شرک و کفر در آن رقم میخورد، منادیان راستی از الطاف و امدادهای خاص خداوند برخوردار هستند.

* آنان از لحاظ جسمی قوی بنیه هستند، ریان پسر صلت میگوید: به امام رضا (ع) عرض کردم: آیا شما صاحب این امر هستید؟ حضرت فرمود: من امام و صاحب امر هستم، ولی نه آن صاحب امری که زمین را از عدل و داد پر میکند آنگاه که از ظلم و ستم پر شده باشد، چگونه میتوانم صاحب آن امر باشم در حالی که ناتوانی جسمی مرا میبینی؟ قائم کسی است که وقتی ظهور کند در سن پیران است ولی به نظر جوان میآید، اندامی قوی و تنومند دارد به طوری که اگر دست را به سوی بزرگترین درخت دراز کند آن را از ریشه بیرون میآرود.(بحار الانوار، ج52، ص322).

در وصف یاران امام مهدی(ع) از امام سجاد(ع) نقل شده است: آنگاه که قائم ما قیام کند، خداوند سستی و ضعف را از شیعیان ما دور میکند و دلهایشان را چون پارههای آهن محکم و استوار مینماید و به هر کدام از آنان قدرت چهل مرد میبخشد و آنان فرمانروایان و بزرگان زمین میشوند(بحار الانوار، ج52، ص317). و امام صادق(ع) فرمود: به هنگام فرا رسیدن امر ما(حکومت امام مهدی(ع)) خداوند ترس را از دل شیعیان ما برمیدارد و در دل دشمنان ما جای میدهد، در آن هنگام هر یک از شیعیان ما از نیزه برندهتر و از شیر شجاعتر میشوند.(بحار الانوار، ج52، ص326).

* لشکر رعب، امام صادق(ع) نقل شده است: قائم ما اهل بیت با ترس و رعب یاری میشود.(مستدرک الوسایل، ج12، ص335).

* فرشتگان و جنیان، امام علی(ع) میفرماید: خداوند، حضرت مهدی(ع) را با فرشتگان، جن و شیعیان مخلص یاری میکند(ارشاد القلوب/ص286) . ابان بن تغلب از امام صادق(ع) نقل میکند: آنگاه که او پرچم پیامبر را به اهتزاز درآورد، سیزده هزار و سیزده فرشته به زیر پرچمش گرد میآیند که با نوح پیامبر در کشتی، با ابراهیم خلیل در آتش، و با عیسی هنگام عروج به آسمان همراه بودند. همچنین چهار هزار فرشته به یاری حضرت میشتابند. آن فرشتگانی هستند که بر سرزمین کربلا فرود آمده بودند تا در رکاب امام حسین(ع) بجنگند ولی اذن این کار را نیافتند و به آسمان رفتند و چون با اذن جهاد بازگشتند امام حسین(ع) را شهید یافتند و در اندوه از دست دادن این فیض بزرگ، همواره ناراحت و اندوهگینند و تا روز رستاخیز، گرداگرد صریح امام حسین(ع) میچرخند و اشک میریزند. (کامل الزیارات، ص120). و نیز از امام باقر(ع) نقل شده است: فرشتگانی که در جنگ بدر به پیامبر(ص) یاری دادند هنوز به آسمان باز نگشتهاند تا این که حضرت صاحب الامر را یاری رسانند و تعدادشان پنج هزار فرشته میباشد.(مستدرک الوسایل، ج2، ص448).

بنابراین امدادهای الهی به صورتهای مختلفی شامل حال حضرت و یارانش میشود.

پرسش: جمله زیبای امام صادق (ع) که فرموده اند : اگر من زمان او (حضرت مهدی ) را درک می کردم همه عمرم را با خدمتگزاری او سپری می کردم . لطفا بیشتر توضیح دهید و تفسیر نمایید.

پاسخ:ما معتقدیم که امامان بزرگوار(ع) نور واحد هستند که هر کدام در زمان خود به وظیفه‌ای که خداوند بر عهده آنان گذاشته بود، عمل کردند. آنان افرادی بودند که در قله کمالات و انسانیت قرار داشتند. بر این اساس نمی‌توان از این روایت استفاده کرد که امام زمان(ع) مقام و منزلت بالاتری از امام صادق(ع) دارد. شاید مراد و محتوای روایت چنین باشد: “از آنجا که امام زمان(ع) پس از رحلت امام یازدهم، حجت خدا در زمین بوده و امام و رهبری مردم از طرف خدا بر عهده او قرار دارد و همه وظیفه اطاعت و امتثال از او را دارند و باید در راستای اهداف او حرکت کنند و او را یاری دهند، امام صادق(ع) چنین تعبیری کرده است. بدین معنا که اگر من هم در زمان او باشمع تحت رهبری او خواهم بود. چنانچه وجود مقدس امام حسین(ع) در زمان حیات امام حسن(ع) تحت امامت و رهبری آن بزرگوار بود.

پرسش: چرا یاران حضرت در موقع ظهور 313 نفرند و وجود این تعداد چه تاثیری در ظهور امام زمان (عج) دارد ؟

پاسخ:همانگونه که می‌دانید هر پدیده و اتفاقی برای نتیجه دادن احتیاج به شرایط خاصی دارد؛ یعنی، از یک عمل در شرایط خاص می‌توان نتیجه مطلوب را گرفت و انجام کاری در هر شرایط ثمر بخش نیست.

ظهور و قیام امام زمان(ع) نیز برای به ثمر رسیدن و نتیجه دادن، احتیاج به شرایطی دارد که به آن «شرایط ظهور» گویند و در صورتی که این شرایط فراهم شود، ظهور اتفاق می‌افتد.

یکی از آن شرایط وجود یاران لایق و کارآمد است. معلوم است که بدون یاران مفید، یک رهبر نمی‌تواند اهداف خود را عملی سازد.

بنابراین برای ظهور نیاز به اصحابی با کفایت است و در رأس آنان 313 نفر هستند. اینان بهترین و بالیاقت ترین افراد هستند و فرمانده و کارگزاران امام زمان(ع) در دوران ظهور خواهند بود و همه آنها نیز اهل زمان ظهور نخواهند بود، بلکه تعدادی در گذشته بودند؛ اما زنده شده و به دنیا برمی‌گردند(مانند اصحاب کهف، مالک اشتر، مقداد، سلمان و …).

اینکه چرا 313 نفرند؟

باید گفت: دلیل خاصی لازم ندارد بالاخره باید تعدادی یاران اصلی حضرت باشند. البته شاید به جهت یادآوری جنگ بدر است که اولین جنگ پیامبر اسلام بود و تعداد یاران آن حضرت 313 نفر بودند.

درباره اینکه آیا 313 نفر پیدا شده‌اند؛ گفتنی است: ظهور شرایط متعددی دارد که یکی وجود یاران است و به غیر آن، پذیرش عمومی مردم و آماده بودن کل جامعه نیز شرط است. پس تنها وجود یاران نیست که باعث ظهور می‌شود. علاوه بر اینکه یاران حضرت تنها 313 نفر نیستند، بلکه آغاز قیام و حرکت امام با حدود ده تا پانزده هزار نفر شروع خواهد شد. بنابراین امام یاران زیادی لازم دارد که باید آماده جانفشانی در راه ایمان و عدالت شوند و علاوه بر یاران، مردم نیز آماده گردند تا ان شاء الله ظهور هر چه سریع‌تر اتفاق افتد.

پرسش: چرا تعداد زنانی که از یاران حضرت مهدی خواهند بود کم است؟

پاسخ:بنابر آنچه از روایات استفاده می‌شود، یاران حضرت را سه گروه تشکیل می‌دهند:

1. 313 نفر یاران خاص که در ابتدای ظهور خدمت حضرت اجتماع می‌کنند؛

2. لشکر و گروه ده هزار نفری که با اجتماع آنان خروج صورت می‌پذیرد؛

3. عموم شیعیان و ارادتمندان که در طول حرکت امام مهدی(ع) به ایشان ملحق می‌شوند.

اگر سخنی از پنجاه زن به میان آمده است، مربوط به گروه اول است. از امام باقر(ع) در روایتی بلند نقل شده است: “….قسم به خدا، 313 تن که در بین آنان، 50 زن هستند در مکه اجتماع می‌کنند ….”(بحار الانوار، ج52، ص223، ح87) و طبیعی است وقتی شمار زنان در گروه اول به این تعداد باشد در گروه‌های بعدی بیشتر خواهد بود.

علاوه بر اینکه پرسش از کم بودن تعداد زنان نسبت به مردان در میان یاوران حضرت، حرف صحیح و پسندیده‌ای نیست، چرا که یاوری، نه فقط به معنای جنگیدن و سلاح برکشیدن است، بلکه یار و یاور واقعی، کسی است که با همه‌ی وجود ، در خدمت امام و اهداف او باشد و آن چه را که حضرت از او می‌خواهد، انجام دهد. در زمان غیبت و انتظار، به وظیفه یک منتظر واقعی آگاه باشد و آنچه را در این مدت بایسته است، انجام دهد و در زمان ظهور، گوش به فرمان و مطیع دستورهای او باشد و امر او را امتثال کند. مگر فاطمه زهرا(س) و زینب کبرا(س) از یاوران پیامبر و امام زمان خود نبودند؛ در حالی که جنگ ظاهری با اسلحه نداشتند؟ هر کس به تاریخ بنگرد به خوبی به نقش بارز و بی بدیل آنان، در یاری رهبر خود پی می‌برد. یاری رهبر در رساندن پیام او و مکتبش بسیار ارزشمند است و اصولاً حرکت فرهنگی، پایه و اساس است و لذا در روایت، به علم و عالم و قلم او اشاره شده است: “مداد العلماء افضل من دماء شهداء”؛ چرا که اگر یاری امام در بعد فرهنگی و تبیین معارف دین او نباشد و مردم آگاه به اهداف و برنامه‌های امام نباشد، طبعاً، برای کمک به گسترش فرهنگ و مکتب او، سلاح به دست نمی‌گیرند. زنان در این عرصه مهم، به خوبی می‌توانند ایفای نقش نموده و یاری امام خود را در حد اعلا، اعلام و آشکار کنند.

در مواردی که یاری کردن مربوط به حالت جنگ و قیام و جهاد باشد، طبیعی است که مردان باید حضوری فعال‌تر داشته باشند؛ چرا که خداوند با توجه به ویژگی‌های جسمی و روحی زنان و مردان وظایف و تکالیف را قرار می‌دهد و ویژگی‌ها و مشکلات جنگ، به گونه‌ای است که نه با جسم زن سازگاری دارد و نه با روح او همخوان است. لذا وظیفه جهاد، از دوش آنان برداشته شده است(مگر در زمان ضرورت).

پرسش: چرا زنان نیز جزء یاوران حضرت هستند ؟

پاسخ:باید توجه داشت که زنان نیمی از پیکره جامعه انسانی را تشکیل می‌دهند. بنابراین بسیار طبیعی است که در زمان ظهور، اینان نیز در نقش یاوران امام عصر(عج) وظیفه یاوری خود را به انجام برسانند. گفتنی است که یاوری فقط شمشیر وسلاح برکشیدن نیست، مگر حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) از یاران امام زمان(ع) خود نبودند؟ یاور کسی است که وظیفه‌ای که بر دوش او نهاده می‌شود عمل کند. لذا زنان نیز می‌توانند در عرصه‌هایی که توانایی دارند (مانند تبلیغ و تبیین دین) وارد شوند و به یاری امام خود بشتابند.

پرسش: چرا وجود 313 نفر یار جزء شرایط ظهور است و چرا 313 وآیا اینها هنوز پیدا نشده اند؟

پاسخ:معلوم است که بدون یاران مفید، یک رهبر نمی‌تواند اهداف خود را عملی سازد. بنابراین برای ظهور نیاز به اصحابی با کفایت است و در رأس آنان 313 نفر هستند. اینان بهترین و بالیاقت ترین افراد هستند و فرمانده و کارگزاران امام زمان(ع) در دوران ظهور خواهند بود و همه آنها نیز اهل زمان ظهور نخواهند بود، بلکه تعدادی در گذشته بودند؛ اما زنده شده و به دنیا برمی‌گردند(مانند اصحاب کهف، مالک اشتر، مقداد، سلمان و …).

اینکه چرا 313 نفرند؟ باید گفت: دلیل خاصی لازم ندارد بالاخره باید تعدادی یاران اصلی حضرت باشند. البته شاید به جهت یادآوری جنگ بدر است که اولین جنگ پیامبر اسلام بود و تعداد یاران آن حضرت 313 نفر بودند.

درباره اینکه آیا 313 نفر پیدا شده‌اند؛ گفتنی است: ظهور شرایط متعددی دارد که یکی وجود یاران است و به غیر آن، پذیرش عمومی مردم و آماده بودن کل جامعه نیز شرط است. پس تنها وجود یاران نیست که باعث ظهور می‌شود. علاوه بر اینکه یاران حضرت تنها 313 نفر نیستند، بلکه آغاز قیام و حرکت امام با حدود ده تا پانزده هزار نفر شروع خواهد شد. بنابراین امام یاران زیادی لازم دارد که باید آماده جانفشانی در راه ایمان و عدالت شوند و علاوه بر یاران، مردم نیز آماده گردند تا ان شاء الله ظهور هر چه سریع‌تر اتفاق افتد.

پرسش: چرا یاران حضرت 313 نفر است ؟

پاسخ:ب. بنابر روایات، یاران حضرت را سه گروه تشکیل می‌دهند:

1. سیصد و سیزده نفر؛

2. ده هزار نفر؛

3. عموم شیعیان و مؤمنان هستند.

اینان از مکان‌های مختلف هستند. در روایتی از وجود مقدس امام جواد(ع) نقل شده است: “اجتماع می‌کنند به سوی او اصحاب‌اش به تعداد اهل بدر، سیصد و سیزده نفر از نقاط مختلف زمین.”(کمال الدین، ج2، ب37، ح2). البته در برخی از روایات نام برخی افراد از بعضی شهر‌ها ذکر شده است که هم نام این اشخاص مبهم است، مثلاً محمد از طالقان که می‌تواند نام عده‌ی زیادی باشد و هم نام شهر‌ها فرق کرده و هم برخی از نام‌ها مربوط به شهر‌های متعدد در کشور‌های گوناگون است. بعلاوه سند این روایات، قابل اعتماد نیست، لذا نمی‌توان گفت، از کدام شهر، چه افرادی از گروه یاران هستند، ولی آن چه مسلم است، این است که یاران حضرت، از مناطق مختلف‌اند.

هنگامی که بنیان گذار حکومت واحد جهانی، حضرت مهدی موعود(ع) بر اساس عدالت و آزادی واقعی مأمور به تشکیل حکومت می‌شود تعداد 313 نفر از یاران خاص آن حضرت در اطراف شمع وجود مقدسش جمع می‌شوند و آنها در واقع فرماندهان لشکری و کشوری دولت کریمه مهدی(ع) می‌باشند. در روایات ترکیب دولت امام مهدی(ع) از انسان‌های وارسته و متقی تشکیل می‌یابد که نام برخی از آنها بدین گونه است:

هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع وصی موسی(ع)، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، مالک اشتر، ابودجانه انصاری و قبیله همدان. امام صادق(ع) می‌فرماید: هنگامی که حضرت قائم آل محمد(ص) قیام کند هفده تن را از پشت کعبه زنده می‌گرداند که عبارتند از: پنج تن از قوم موسی(ع) که به حق قضاوت کرده و با عدالت رفتار می‌کنند، هفت تن از اصحاب کهف، یوشع وصی موسی، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، ابودجانه انصاری و مالک اشتر”(تفسیر عیاشی، ج2، ص32، اثبات الهداة، ج3، ص550).

بنابر این یاران حضرت هم از افرادی هستند که در زمان ظهور زنده‌اند و هم از افرادی هستند که قبل از ظهور از دنیا رفته‌اند و هنگام ظهور دوباره زنده می‌شوند.

ج. دلیل خاصی در این که چرا یاران گروه اول 313 نفر هستند وارد نشده است. بالآخره باید گروه اول تعدادی باشند.

شاید بتوان گفت: این که تعداد یاران امام مهدی(ع) همچون یاران پیامبر اکرم(ص) در جنگ بدر 313 نفر است برای آن است که یاد و خاطره جنگ زیبای بدر زنده شود. جنگی که مسلمانان عده کمی بودند با تجهیزات نامناسب، و فقط تکیه بر خدا داشته و با ایمان وارد معرکه جنگ شدند. هدف حفظ اسلام و دین بود. امداد‌های خاص و ویژه الهی نازل شد، چنانچه در ابتدای سوره انفال به آن اشاره شده است. جنگی که همه گروه‌های مسلمان آن زمان، در آن حضور داشتند. افراد سپاه از همه اقشار و سنین مختلف تشکیل شده بود و پیروزی قاطع مسلمانان در آن رقم خورد. بسیاری از سران مشرک و کافر سپاه مکه کشته شدند، این جنگ سرآغاز بسیار زیبایی برای شروع حرکت اسلام بود که سر انجام نیز به فتح منطقه عربستان تمام شد.

د. ما به آیه‌ای در این زمینه بر خورد نکرده‌ایم.

پرسش: چگونه حضرت مهدی با عده قلیلی بر جهان حاکم می شوند ؟

پاسخ:یاران حضرت را سه گروه تشکیل می دهند:

الف. 313 که یاران خاص حضرت هستند؛

ب. ده هزار نفر که در آغاز ظهور کنار حضرت گرد می آیند؛

ج. عموم شیعیان و محبان که بعد از اعلام ظهور به یاری حضرت میشتابند .

در روایتی از امام جواد(ع) آمده است: «پس هنگامی که این تعداد (313 نفر) از اهل اخلاص گرد او (در مکه و به اذن خدا) جمع شدند، خدا امر او را ظاهر کند. پس هنگامی که برای او عقد (ده هزار نفر مرد) کامل شد، به اذن خدای عزوجل خروج می کند».(کمال الدین، ج2، ب36، خ2)

ناگفته نماند که در طول تاریخ جنگها و انقلابها ثابت کرده است که زیادی لشکر خیلی تعیین کننده جنگ نیست بلکه صبرو استقامت مبارزین است که سرنوشت جنگ را رقم میزند . و خوشبختانه این صبوریت و استقامت از ویژه گی های یاران مهدی است .

علاوه بر یاران که یکی از عوامل پیروزی امام مهدی(ع) می‌باشد ـ باید به امور دیگری که در این حرکت الهی و نصرت امام دخالت دارند، توجه داشت. از جمله این امور: ایجاد رعب و هراس (خداوند در دل دشمن هراس می‌اندازد به گونه‌ای که در جنگ دچار تزلزل روحی و فکری و جسمی می‌شوند و نمی‌توانند به درستی از امکانات خود استفاده کنند)، مدیریت جامع امام، برنامه‌ریزی صحیح دعوت مردم به شناخت امام و حق طلبی، امداد‌ها و عنایت‌های غیبی الهی، حضور ملائکه در گروه لشکریان امام عصر(ع) واز جمله حمایت توده مردم از قیام مهدی در این نبرد خیلی کار ساز و تعیین کننده است . با فراگیری ظلم واستبداد‎ مستضعفین عالم و توده مردم تشنه ظهور فرد مصلح گشته تا به این ظلم و اجحاف خاتمه دهد. وقتی حضرت ندای عدالت خواهی را بلند میکند همه با تمام وجود خواستار او میشوند و… به این صورت است که افکار عمومی جهان از نهضت حضرت حمایت می کند . با این توضیح طرفداران حضرت خیلی هم کم نیستند .

پرسش: چه کسانی در هنگام ظهور حضرت مهدی (عج) به یاری او می شتابند ؟

پاسخ:هنگام ظهور، وقت عمل است، فقط کسانی می‌توانند این توفیق را به نحو احسن داشته باشند که در زندگی خود قبل از ظهور، دارای ایمان کامل و اعمال نیک، اخلاق حسنه، تقوای الهی و آگاهی بوده و توان خدمت به حضرت و جامعه را در خود مهیا کرده باشند یعنی در تمام جهات، کمالات انسانی و الهی شوند و منتظر واقعی و پیرو استوار امام در ظاهر و پنهان باشند.

پرسش: دائمی بودن 313 نفر تا آخر حکومت حضرت مهدی (ع) با دلیل ؟

پاسخ:برای طول عمر یاران ویژه امام عصر(ع) تا پایان عمر حکومت آن بزرگوار، دلیل خاصی نیست. اصولا خداوند برای افراد عمری طبیعی قرار میدهد تا در طول آن به کسب خوبی همت گمارند و سرنوشت خوبی برای خود رقم زنند. حال اگر بنابر مصالحی فرد عمر طولانی پیدا کرد لزومی ندارد که منتسبین به او نیز عمر طولانی غیر عادی داشته باشند. مگر آنکه مصلحت بر آن باشد. عمر طولانی حضرت دلیل عقلی و روایی دارد که باید تا پایان حکومت باقی باشد، ولی داشتن عمر طولانی برای یاران دلیل خاصی ندارد. البته ممکن است خداوند به یاران حضرت نیز عمر طولانی عنایت کند، ولی ما از آن خبر نداریم.

پرسش: نقش زنان در ارتباط با امام زمان (عج) و ظهور ایشان چیست ؟

پاسخ:نقش زنان در دو بعد قابل بررسی است:

الف. دوران قیام و انقلاب: آنچه از روایات استفاده می‌شود زنان در رکاب حضرت و در جریان جنگ، همراه ایشان هستند و آنچه را که ایشان امر می‌کند، انجام می‌دهند.

در بعضی از روایات آمده است:

«50 زن در گروه 313 نفری (گروه اول از یاران) حضور دارند.»

(بحار الانوار، ج52، ص223)

طبق بعضی از روایات، گروهی از یاران حضرت زنانی اند که قبل از ظهور از دنیا رفته و هنگام ظهور رجعت کرده و به دنیا باز می‌گردند.

(دلایل الانامه، ص260).

ب. دوران پیروزی و حاکمیت عدل مهدوی: در این دوران ـ که دوران رشد و شکوفایی علم و حکمت است ـ زنان حرکت و رشد چشمگیری خواهند داشت. آنان چنان از علم و معارف اسلامی بهره می‌برند که حرکات و رفتارشان، بر اساس قانون خدا است. بر این پایه به بهترین وجه ممکن به تربیت فرزندان با ایمان ـ در کنار حرکت فرهنگی خود ـ اقدام می‌کنند.

امام باقر(ع) فرمود:

«در زمان امام مهدی(عج) به شما حکمت داده می‌شود، تا آنجا که زن در درون خانه‌اش مطابق کتاب خدا و سنت پیامبر(ص) قضاوت می‌کند».

(بحار الانوار، ج52، ص352).

پرسش: نقش زنان در انقلاب امام مهدی چیست؟

پاسخ:نقش زنان در دو بعد قابل بررسی است:

الف. دوران قیام و انقلاب: آنچه از روایات استفاده می‌شود زنان در رکاب حضرت و در جریان جنگ، همراه ایشان هستند و آنچه را که ایشان امر می‌کند، انجام می‌دهند. در بعضی از روایات آمده است: “50 زن در گروه 313 نفری (گروه اول از یاران) حضور دارند. (بحار الانوار، ج52، ص223) طبق بعضی از روایات، گروهی از یاران حضرت زنانی اند که قبل از ظهور از دنیا رفته و هنگام ظهور رجعت کرده و به دنیا باز می‌گردند.(دلایل الانامه، ص260).

ب. دوران پیروزی و حاکمیت عدل مهدوی: در این دوران ـ که دوران رشد و شکوفایی علم و حکمت است ـ زنان حرکت و رشد چشمگیری خواهند داشت. آنان چنان از علم و معارف اسلامی بهره می‌برند که حرکات و رفتارشان، بر اساس قانون خدا است. بر این پایه به بهترین وجه ممکن به تربیت فرزندان با ایمان ـ در کنار حرکت فرهنگی خود ـ اقدام می‌کنند. امام باقر(ع) فرمود: در زمان امام مهدی(عج) به شما حکمت داده می‌شود، تا آنجا که زن در درون خانه‌اش مطابق کتاب خدا و سنت پیامبر(ص) قضاوت می‌کند”.(بحار الانوار، ج52، ص352).

پرسش: هنگام قیام حضرت چه کسانی و از چه مکانهایی هستند ؟ و چطور علم به ظهور دارند ؟

پاسخ:الف. در مورد یاران امام زمان(ع) هنگام ظهور آنچه از مجموعه احادیث معصومین به دست میآید، این است که یاران آن حضرت دو گروه میباشد:

1. یاران عمومی؛

2. یاران ویژه.

در هنگام ظهور، حضرت از مکه قیام نموده، به فراخوان عمومی میپردازد. در ابتدا یاران مخصوص ـ که به عنوان فرماندهان سپاه حضرت به شمار میروند به سوی مکه میآیند و در آنجا سپاهی با حلقهی ده هزار نفری از یاران را تشکیل میدهند و سپس به لشکر حضرت افزوده شده و مومنان گروه گروه به ایشان میپیوندند و آنان در رکاب امام زمان(ع) به طرف مدینه حرکت میکنند و از آنجا به طرف کوفه رهسپار میشوند و سپس به فتح عالم و نابودی سنگرهای کفر همت میگمارند.

امام باقر(ع) فرمودهاست: “هنگام ظهور، وقتی مهدی(ع) به طرف کعبه میآید، تا در کنار کعبه ندای جهانی خود را سر دهد، در مکانی به نام “ذی طوی”، به انتظار 313 نفر یار مخصوص خود توقف میکند تا آنان بیایند و همراه آن حضرت به طرف کعبه رهسپار شوند”.(بحار الانوار، ج52، ص306).

همچنین در حدیث دیگری میفرماید:

“یجمع الله من آقاصی البلاد علی عدة اهل بدر ثلاثماة وثلاث عشر رجلا”؛”خداوند از اطراف جهان و اقصی نقاط عالم به تعداد جنگ جویان بدر (313 نفر) به دور او جمع میکند.(بحار الانوار، ج52، ص310).

در روایات معصومین(ع) خصوصیاتی مانند محل و زمان زندگی و نام و مشخصات فردی یاران به هنگام ظهور، مطلبی نیامده است. در بعض از روایات اهل سنت، نام ها و شهرهایی ذکر شده است؛ اما به علت اینکه از ناحیه امامان معصوم تایید نشده است. نمیتوان به آنها تکیه کرد. به هر حال میتوان به بعضی از خصوصیات کلی برای یاران آن حضرت اشاره نمود. این خصوصیات توسط امام معصوم(ع) بیان شده است:

1. ایمان به هدف و اراده استوار و پیروی کامل از ولایت و رهبری امام زمان(ع)؛

2. قدرت نظامی برتر و دفاع از امام زمان(ع) در مقابل توطئه دشمنان؛

3. دارای قدرت مدیریت و حکومت بر اساس عدالت اسلامی؛

4. قرار گرفتن در اوج فداکاری و شهدات طلبی در رکاب امام زمان(ع)؛

5. آماده مبارزه و مطیع کامل هستند؛

6. از صالحان روی زمین که وعده حکومت آنان در قرآن آمده است؛

7. بیعت و پیمان آنان با امام زمان(ع)؛

8. بعضی از این یاران جزو رجعت کنندگان هستند، یعنی، در زمانهای قبل از دنیا رفتهاند و در زمان ظهور دوباره زنده شده در رکاب امام زمان(ع) به خدمت میپردازند مانند برخی از انبیاء و اولیا و اصحاب پیامبر و ائمه(ع)).

نتیجه آنکه از مجموعه احادث امامان معصوم معلوم میشود که یاران امام زمان(ع) منحصر در افراد مشخص و یا شهرهای خاص نمیباشند، بلکه افراد از هر مکان و هر زمان (به وجود آمدن خصوصیات کلی مورد نظر برای یاران آن حضرت) میتوانند جزو حامیان و یاران آن امام عزیزقرار گیرند.

برای مطالعه بیشتر ر.ک:

1. سیمای آفتاب ـ دکتر حبیب الله طاهری؛

2. چشم اندازی به حکومت مهدی(ع) ـ نجم الدین طبسی؛

3. منتخب الاثر ـ صافی کلپایگانی؛

4. بحار الانوار ج52 ـ علامه مجلسی(ره).

ب. اطلاع یافتن افراد و یاران از قیام بزرگ امام مهدی(ع) با توجه به بروز علایم و آشکار شدن نشانهها است. تحقق علایم حتمی ظهور باعث آگاه شدن افراد از نزدیکی ظهور آن بزرگوار است. اعلام ظهور توسط امام مهدی(ع) در مسجد الحرام که همراه با قراین و نشانههای آشکار خواهد بود، باعث آگاهی مردم و یاران میشود.

البته در مورد یاران خاص و ویژه علاوه بر علایم ظهور، شاید بتوان از الهامات الهی بر قلبهای آنان و حضور معجزه گونه ایشان در مکه هنگام ظهور نیز استفاده کرد. در برخی روایات آمده که آنان از بسترهای خود ناپدید شده و صبح در مکه جمع میشوند. (بحار الانوار، ج52، ص323، ح34) و در برخی دیگر از وجود صحیفهای در زیر سر آنان صبح هنگام خبر میدهد. (همان، ص324، ح35) و در بعضی دیگر اجتماع سریع آنان به جمع شدن ابرهای پاییزی و تراکم آنان تشبیه شده است.(همان، ص334، ج65).

پرسش: یاران امام مهدی چه ویژگی هایی دارند؟

پاسخ:برای یاران امام زمان(ع) ویژگی‌هایی گفته شده است؛ از جمله:

الف. معرفت: آنان معرفت و شناخت عمیقی از خداوند و امام دارند. امام علی(ع) درباره‌ آنان فرموده است: مردانی که خدا را چنان که شایسته است شناخته‌اند”. (منتخ الاثرع فصل 8، ب1، ح2). چنین معرفت همچنان امکان پذیر است که انسان، امام زمان خود را بشناسد. امام صادق(ع) به نقل از امام حسین(ع) فرمود ای مردم! خدادوند خلق نکرد بندگان را مگر اینکه او را بشناسند. پس وقتی او را شناخته، عبادتش کنند. پس هنگامی که او را عبادت کردند از عبادت(ذلت در برابر) غیر او بی نیاز می‌شوند. مردی پرسید: ای پسر رسول خدا، پدر و مادر فدایت باد معرفت خدا چیست؟ فرمود: اینکه مردم هر زمانی امام خود را که اطاعتش بر آنان واجب است بشناسند”.(بحار الانوار، ج 23، ص83، ح22).

پس معرفت امام راه شناخت خداست و یاران امام مهدای(عج) شناخت عمیقی از امام دارند. این شناخت فراتر از دانستن نام و نشان و نسبت امام است؛ بلکه معرفت به حق ولایت امام و جایگاه بلند او در عالم هستی است.

ب. اطاعت: نتیجه معرفت درست اطالعت از امام است؛ چرا که اطاعت از او، اطاعت از خداست. پیامبر(ص) در توصیف یاران حضرت مهدی(ع) فرمود: “آنان در اطاعت از امام خود کوشا هستند”(بحار الانوار، ج 52، ص309، ح4).

ج. عبادت و صلابت: امام صادق(ع) در بیانی فرمود: شب‌ها را با عبادت به صبح می‌رسانند و روزها را با روزه به پایان می‌رسانند. و در فراز دیگر فرمود: آنان مردانی هستند که گویا دل‌هایشان پاره‌های آهن است(بحار الانوار، ج52، ص308).

د. شهادت طلبی: امام صادق(ع) فرمود: “آنان آرزو می‌کنند در راه خدا شهید شوند”.(همان)

ه. اتحاد و همدلی: امام علی(ع) فرمود: “ایشان یکدل و هماهنگ هستند” (یوم‌الخلاص، 224).

و. بصیرت و نورانیت: آنان کسانی اند که دله‌های نورانی داشه و چشم حقیقت بین قلببی آنان باز شده است و دیگران را نیز به راه راست هدایت می‌کنند. امام صادق(ع) فرمود: “آنان مانند چراغند گویا قلب‌هایشان مانند قندیل می‌درخشد”.(بحار الانوار، ج52، ص308).

پرسش: یاوران حضرت مهدی هنگام ظهور چه کسانی هستند؟

پاسخ:کسانی که همراه با امام زمان(ع) ظهور می‌کنند، دو گروه‌اند:

الف. مؤمنان خالصی که قبل از ظهور از دنیا رفته‌اند و هنگام ظهور به اذن خدا دوباره زنده می‌شوند.

ب. مؤمنانی که در زمان ظهور زنده‌اند.

از گروه دوم در روایات به افراد خاصی اشاره نشده است. اما از گروه اول به برخی افراد اشاره شده است؛ مانند برخی پیامبران، اصحاب کهف، سلمان، مقداد و مالک اشتر.

البته حضرت عیسی(ع) و حضرت خضر(ع) نیز امام زمان (عج) را همراهی و یاری می‌کنند.

پیامبر(ص) و ائمه(ع) نیز هنگام ظهور و بعد از آن دوباره به دنیا باز می‌گردند؛ ولی کیفیت آن به درستی روشن نیست.