عصراسلام: اما معیار محاسبه دیه چند مورد است که ولیدَم یا مجروح انتخاب میکند کدام معیار باشد:
صد شتر که پنج سال را تمام کرده باشند
دویست گاو سالم و متعارف
هزار گوسفند سالم و متعارف
دویست حُلّه که عبارت از دو قطعه لباس از بُرد یمانی است
هزار دینار (هزار مثقال طلای سکهدار)
دههزار درهم (ده هزار مثقال نقره سکهدار)
از ابتدای انقلاباسلامی یکی از چالشهای سیستم قضایی نظامدهی به این وضعیت بود چون:
اولاً اختلاف قیمت موارد بالا بعضا خیلی زیاد بود.
ثانیاً قیمت نسبت به نقاط مختلف کشور و ایام سال متغیر است.
ثالثاً دیه عین موارد بالاست نه قیمت این موارد.
لذا برای نظاممندی نیاز به مداخله ولایی بود در دوره ریاست آیت الله آملی لاریجانی مسأله به دلیل ورود تورمهایی جدیتر، شوکهای متعدد به بازار دام و تأکید ایشان به رعایت معیار شرعی، نگرانیهایی برای قوهقضائیه ایجاد شد؛ مساله قوهقضائیه این بود که مبلغ محاسبه دیه بعضاً کمتر از یکچهارم قیمت واقعی و مشروع هست اما در مقابل افزایش چهار برابری دیه نیازمند افزایش چهار برابری حقبیمه و بالتبع افزایش هزینه ترابری در کشور و از طرف دیگه افزایش فرار از بیمه و نتیجتاً بروز مشکلات عدیده قضایی در کشور و جامعه بود!
آقای آملی برای حل مشکل با اجازه حاکمیتی از طرف رهبرانقلاب نرخ میانگین و حداقلی مشخص میکردند؛ یعنی با کسب قیمت شتر پنجسالهی متوسطالوزن چیزی حدود ۴۰۰ کیلویی از کل کشور نرخ دیه تعدیل شده رو تا ۱۰ اسفند هرسال (به درخواست سازمان بیمه جهت تعدیل قیمت سال بعد) اعلام میکردند. امسال هم یحتمل تعیین نرخ اگر چه خیلی دیر ولی با مجوز حکم رهبری تعدیل شده است.
حسین جعفرزاده