چرا ابراهیم رئیسی به عمان رفته است؟

بین الملل تابناک: رئیس جمهوری اسلامی ایران صبح امروز در صدر هیأتی عالی‌رتبه به عمان رفت؛ سفری یک روزه که با هدف ارتقای روابط در حوزه‌های تجارت، حمل و نقل، انرژی، گردشگری و به ویژه گردشگری سلامت بین تهران – مسقط صورت گرفته است.

سفر آقای رئیسی به مسقط، اولین سفر رئیس جمهور ایران به این کشور در دوره سلطان جدید عمان و پنجمین سفر خارجی رئیس جمهور در ۹ ماه فعالیت دولت سیزدهم است.

استقبال رسمی در کاخ العلم، دیدار دوجانبه با «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان، امضای چند سند همکاری، دیدار با ایرانیان مقیم و دیدار با تجار و فعالان اقتصادی عمانی از جمله برنامه‌های سفر یک روزه آیت‌الله رئیسی به این کشور است.

رئیس جمهور با بیان اینکه سطح فعلی روابط میان تهران و مسقط برای دو کشور مطلوب نیست، گفت: تصمیم و اراده هر دو کشور ارتقای سطح روابط در حوزه های تجارت، حمل و نقل، انرژی، گردشگری و به ویژه گردشگری سلامت است.

دکتر رئیسی با اشاره به اینکه در این سفر با مقدمات فراهم شده تفاهم‌نامه‌هایی بین دو کشور به امضا خواهد رسید، اظهار داشت: سفر بنده در راستای توسعه روابط همسایگی دولت مردمی با کشورهای همسایه و منطقه اهمیت زیادی دارد و در مذاکرات خود توسعه روابط دو جانبه و منطقه‌ای را پیگیری خواهیم کرد.

رئیس جمهور با بیان اینکه دو کشور در حال حاضر نیز در عرصه‌های مختلف همکاری‌های سازنده‌ای دارند، تصریح کرد: نکته محوری قابل توجه در منطقه آن است که گفتگو و همکاری بین کشورهای منطقه امنیت‌آفرین است. حضور نیروهای خارجی و بیگانه در منطقه به هیچ عنوان امنیت‌ساز نیست و حتی می‌تواند امنیت منطقه را مورد تهدید قرار دهد.

آیت الله رئیسی اظهار امیدواری کرد که این سفر گامی موثر در راستای تحقق سیاست‌ها و اهداف دولت مردمی برای تقویت و تعمیق روابط سازنده با همسایگان باشد.

در همین رابطه، تابناک در گفتگو با «آرش صفار» کارشناس مسائل عمان به اهداف و زمینه های سفر رئیس جمهور به عمان پرداخته است.

آرش صفار در گفتگو با تابناک اظهار داشت: در خصوص سفر رئیس جمهور به عمان اولا سفرهای دیپلماتیک در این سطح همواره حائز اهمیت بوده و بسترهای مناسبی را برای توسعه همکاری‌ها فراهم کرده است. به طور مشخص سفر ابراهیم رئیسی به عمان چند موضوع را در دستور کار دارد، از جمله امضای تفاهم‌نامه‌های مشترک. به نظر می‌رسد مهم‌ترین موضوع در این بین نهایی شدن توافقی است که پیش‌تر بین وزیر نفت ایران و وزیر انرژی و معادن عمان در خصوص احیای پروژه خط لوله گاز ایران به عمان انجام شده بود، باشد. چرا که از یک طرف در عمان تصمیماتی در این سطح فقط با تایید شخص سلطان ممکن است و از سوی دیگر، نشان‌دهنده اراده سیاسی برای تحقق آن است.

این کارشناس مسائل عمان افزود: نکته حائز اهمیت در اینجا هم مانند سایر توافقاتی از این دست، مثل توافقات همکاری اقتصادی که با قطر امضا شد، آینده مذاکرات وین، توافق هسته‌ای و تحریم‌ها است. چرا که ایران در 20 سال گذشته در پی اجرایی شدن خط لوله گاز به عمان بوده، اما تحریم‌های مکرر مانع اجرای آن شده است.

صفار افزود: در خصوص مسئله احیا برجام، خوب همانطور که می‌دانید، عمان نقش اساسی را در مذاکرات اولیه‌ای که به توافق 2015 منجر شد داشته است و به تعبیری می‌توان برجام را یکی از نکات درخشان کارنامه طولانی مدت عمان در میانجی گری، به ویژه بین ایران و آمریکا دانست. برای عمانی‌ها بسیار مهم است که نتایج مثبت میانجی‌گری میان ایران و امریکا باقی بماند و دو طرف دچار این برداشت نشوند که گفتگو و میانجی‌گری طرف سوم بی‌فایده است؛ چرا که برای عمان مدیریت شدن روابط ایران و آمریکا و بالاتر نرفتن تنش‌ها ضامن امنیت خلیج فارس و امنیت ملی این کشورها است. اخباری که منتشر می‌شود نشان می‌دهد که اکنون قطر بیش از عمان برای میانجی گری میان ایران و آمریکا بر سر مذاکرات وین فعال شده و عمانی‌ها نقش برجسته‌تری در یک سری از سازوکارهای لازم برای آزادسازی منابع مالی ایران دارند.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: همچنین عمان از جمله گزینه‌هایی است که اگر توافقی در وین صورت بگیرد، در خصوص خروج انباشته‌های لازم برای چرخه غنی سازی ایران از کشور، مد نظر است. در مجموع فکر می‌کنم این سفر در صورتی که توافقی در وین شکل بگیرد، نقش مهمی در توسعه روابط اقتصادی ایران با عمان خواهد داشت و در واقع بسترهای سیاسی و حقوقی آن را فراهم می‌کند. این گمانه هم مطرح شده است که ممکن است گفتگوهایی با میانجی گری عمان در خصوص سایر موضوعات بین ایران و آمریکا، مثل موضوعات بشردوستانه (همچون آزادی خانم زاغری و انوشه آشوری) در جریان باشد.

وی در نهایت گفت: به نظر من اکنون شاهد دوره‌ای هستیم که عمانی‌ها حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. بعد از یک دوره تنش در روابط ایران با امارات و عربستان و بالا گرفتن تنش‌ها در خلیج فارس و قطبی شدن شرایط که نقش کشورهایی مثل عمان یا کویت را به شدت محدود می‌کرد، اکنون بازیگران منطقه‌ای وارد گفتگوهایی برای تنش‌زدایی و آشتی شده‌اند. این همان چیزی است که نقش کشوری مانند عمان را سنتا حامی تنش‌زدایی و گفتگو برای حل و فصل اختلافات بوده است، تقویت می‌کند و از این نظر هم سفر رئیس جمهور به عمان و دیدار با سلطان هیثم حائز اهمیت است.