نویسندگان کتاب «آفتاب مهر» در اینباره گفتهاند:
«قیام مقابل حکومت ظالم از سوی اهل بیت، بدون زمینه آن، موفقیتی در پی نخواهد داشت. یکی از زمینهها و شرایط لازم برای قیام مقابل دستگاه ظلم و ستم، اطاعت پذیری و ولایت مداری جامعه برابر امام خویش است؛ به گونهای که به انعطاف پذیری در مقابل امام میانجامد. بررسی تاریخ نشان میدهد جامعه قبل از ظهور، در انعطاف پذیری برابر خواسته امام خویش تعلل ورزیده، به بهانههای مختلف از آن سرباز زده است. از دیگر سو بررسی شرایط ظهور نشان میدهد، یارانی وفادار و همراه با امام تا آخرین لحظات به تعداد کافی نرسیدهاند. در منابع معتبر مهدویت آمده است: ” یکی از شیعیان امام صادق(ع) به نام سهل بن حسن خراسانی به آن حضرت میگوید: چه چیز شما را از باز پس گیری حق خویش بازداشته است؛ در حالی که صد هزار شیعه پا در رکاب و شمشیرزن در اختیار شماست؟ امام دستور میدهد تنور آتشی فراهم شود. چون شعلههای آتش بالا گرفت رو به سهل کرده، میفرماید: ای خراسانی! برخیز و در تنور بنشین. سهل که گمان کرده است امام از او خشمگین شده، شروع به عذر خواهی میکند و میگوید: آقا ! حرف خود را پس گرفتم. شما نیز از تصمیم خود منصرف شوید. امام میفرماید: از تو گذشتم. در این حال، هارون مکی از شیعیان راستین حضرت وارد شده، سلام میکند. امام صادق(ع) به او پاسخ میدهد و بدون هیچ مقدمهای به او دستور میدهد نعلین خود را رها کرده، در تنور بنشیند. هارون مکی بیدرنگ و بدون هیچ پرسشی، این کار را انجام میدهد. امام صادق(ع) در همان حال با مرد خراسانی گفت و گو میکند و درباره خراسان خبرهایی میدهد؛ چنانکه گویی خود شاهد آن بوده است. پس از مدتی به سهل میفرماید: برخیز ای خراسانی و داخل تنور را نگاه کن. سهل برخاسته، به داخل تنور مینگرد و با کمال تعجب میبیند هارون میان شعلههای آتش چهار زانو نشسته است. آن گاه امام(ع) از او میپرسد: در خراسان، چند نفر مثل هارون وجود دارد؟. خراسانی میگوید: به خدا قسم ! یک نفر هم این گونه سراغ ندارم. حضرت میفرماید: آگاه باش! زمانی که پنج نفر یاور و پشتیبان یافت نمیشود، اهل بیت قیام نمیکنند. ما بهتر میدانیم کدام زمان وقت قیام است”[۱]. وجود یاورانی شایسته و لایق برای پشتیبانی از قیام و انجام کارهای حکومت است. بدیهی است، وقتی انقلابی به وسیله رهبری آسمانی روی میدهد، یاورانی متناسب با آن میطلبد و درخشش در این میدان، بدون اطاعت پذیری و ولایت مداری ممکن نمیشود»[۲].
چرا امام حسن مجتبی(ع) صلح تحمیلی را قبول کردند؟ چون اطرافیان اورا تنها گذاشتند یا با خیانت یا با فرار .
پینوشت:
1. سفینه البحار، ج۸، ص۶۸۱؛ مناقب آل ابی طالب (ع)، ج۴، ص۲۳۷ .
2. آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۴۰ – ۱۴۲.
«قیام مقابل حکومت ظالم از سوی اهل بیت، بدون زمینه آن، موفقیتی در پی نخواهد داشت. یکی از زمینهها و شرایط لازم برای قیام مقابل دستگاه ظلم و ستم، اطاعت پذیری و ولایت مداری جامعه برابر امام خویش است؛ به گونهای که به انعطاف پذیری در مقابل امام میانجامد. بررسی تاریخ نشان میدهد جامعه قبل از ظهور، در انعطاف پذیری برابر خواسته امام خویش تعلل ورزیده، به بهانههای مختلف از آن سرباز زده است. از دیگر سو بررسی شرایط ظهور نشان میدهد، یارانی وفادار و همراه با امام تا آخرین لحظات به تعداد کافی نرسیدهاند. در منابع معتبر مهدویت آمده است: ” یکی از شیعیان امام صادق(ع) به نام سهل بن حسن خراسانی به آن حضرت میگوید: چه چیز شما را از باز پس گیری حق خویش بازداشته است؛ در حالی که صد هزار شیعه پا در رکاب و شمشیرزن در اختیار شماست؟ امام دستور میدهد تنور آتشی فراهم شود. چون شعلههای آتش بالا گرفت رو به سهل کرده، میفرماید: ای خراسانی! برخیز و در تنور بنشین. سهل که گمان کرده است امام از او خشمگین شده، شروع به عذر خواهی میکند و میگوید: آقا ! حرف خود را پس گرفتم. شما نیز از تصمیم خود منصرف شوید. امام میفرماید: از تو گذشتم. در این حال، هارون مکی از شیعیان راستین حضرت وارد شده، سلام میکند. امام صادق(ع) به او پاسخ میدهد و بدون هیچ مقدمهای به او دستور میدهد نعلین خود را رها کرده، در تنور بنشیند. هارون مکی بیدرنگ و بدون هیچ پرسشی، این کار را انجام میدهد. امام صادق(ع) در همان حال با مرد خراسانی گفت و گو میکند و درباره خراسان خبرهایی میدهد؛ چنانکه گویی خود شاهد آن بوده است. پس از مدتی به سهل میفرماید: برخیز ای خراسانی و داخل تنور را نگاه کن. سهل برخاسته، به داخل تنور مینگرد و با کمال تعجب میبیند هارون میان شعلههای آتش چهار زانو نشسته است. آن گاه امام(ع) از او میپرسد: در خراسان، چند نفر مثل هارون وجود دارد؟. خراسانی میگوید: به خدا قسم ! یک نفر هم این گونه سراغ ندارم. حضرت میفرماید: آگاه باش! زمانی که پنج نفر یاور و پشتیبان یافت نمیشود، اهل بیت قیام نمیکنند. ما بهتر میدانیم کدام زمان وقت قیام است”[۱]. وجود یاورانی شایسته و لایق برای پشتیبانی از قیام و انجام کارهای حکومت است. بدیهی است، وقتی انقلابی به وسیله رهبری آسمانی روی میدهد، یاورانی متناسب با آن میطلبد و درخشش در این میدان، بدون اطاعت پذیری و ولایت مداری ممکن نمیشود»[۲].
چرا امام حسن مجتبی(ع) صلح تحمیلی را قبول کردند؟ چون اطرافیان اورا تنها گذاشتند یا با خیانت یا با فرار .
پینوشت:
1. سفینه البحار، ج۸، ص۶۸۱؛ مناقب آل ابی طالب (ع)، ج۴، ص۲۳۷ .
2. آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۴۰ – ۱۴۲.