چرا تاریخ شفاهی خانوادگی اهمیت دارد؟

همواره پرسش های مختلفی پیرامون خانواده و اجدادمان وجود دارد که نتوانسته ایم پاسخ مناسبی برای آنها بدست آوریم. به نظر می رسد مهمترین عامل بی توجهی به تاریخ خانوادگی  از خود اعضای خانواده نشات می گیرد، بخاطر در دسترس بودن آنها هیچ گاه به طور منظم تاریخ خانوادگی جمع آوری نشده است. هرچند عکس العمل اعضای خانواده نسبت به جمع آوری تصاویر و اسناد خاندانی بیشتر از روایت های شفاهی آن خانواده مورد توجه واقع شده است. 

گاهی به طور اتفاقی پدر بزرگ، مادربزرگ، عمو، عمه و… داستان هایی از اجدادشان در قالب خاطره یا داستان بیان می کنند که جذابیت های خاصی در اینگونه محاورات وجود دارد. هر آنچه از گذشته خانواده به صورت شفاهی در بین اعضای خانواده باقی مانده بعنوان مبحثی مهم جهت جمع آوری تاریخ خانوادگی محسوب می شود. پژوهشگر تاریخ شفاهی تلاش می کند تا در مورد مکان زندگی اجداد و فعالیت های آنها در طول تاریخ روایت هایی را جمع آوری و ثبت و ضبط نماید.

اگر تاریخ خاندانی را مجموعه ای منسجم از وقایع و اتفاقات مربوط به یک خانواده در نظربگیریم، پژوهش و مطالعه پیرامون آن موجب می شود تا به اهمیت تاریخ شفاهی خانوادگی پی ببریم. در این راستا هویت و اصالت مهمترین شاخصه در تاریخ خانوادگی محسوب می شود. ثبت داستان ها و روایت های خانوادگی موجب می شود تا گذشته تاریخی یک خانواده برای دیگر نسل ها حفظ و باقی بماند. و نسل های آینده در مقابل پرسش هایی چون اجدادم چگونه زندگی کردند؟ و یا در چه صنفی فعالیت داشتند؟ پاسخ مناسبی دریافت کنند.

هرچند تا کنون تاریخ خانوادگی مغفول باقی مانده و در گذر ایام سبک زندگی و تکنولوژی موجب می شود تا فرزندان از خانواده فاصله گرفته، بنابراین ثبت تاریخ خانوادگی موجب می شود تا آرشیوها و مراکز اسنادی منبع و مرجع مهمی برای نسل های آینده تلقی شوند. در واقع بررسی فراز و فرود یک خانواده در طی سال های متمادی موجب می شود تا تاریخ خانوادگی به طور منظم ثبت شود. همچنین بررسی های تاریخ خانوادگی موجب می شود تا به علل مرگ و میر در خانواده ها، بخصوص بیماری های وراثتی در خانواده ها آشنا شد. که این موضوع در معاینات بالینی موثر است.

علل مهاجرت خانواده ها و کوچ های اجباری موضوع مهمی در تاریخ های خانوادگی محسوب می شود که این مهاجرت ها زمینه ساز تغییر مشاغل و نوع  شغل هایی که در یک خانواده به طور مستمر وجود داشته را رقم می زند. 

همواره ازدواج، زاد و ولدها و وجهه تسمیه فامیل بعنوان برخی از سئوالات اصلی در مطالعات تاریخ شفاهی خانوادگی مطرح می شوند که این امر به مرور منتج به تهیه شجره خانوادگی می شود. در کنار تاریخ خانوادگی، آرشیو اسناد و عکس های خانواگی، سوابق خرید و فروش املاک، مبایعه نامه ها، عقدنامه ها و… هر کدام به تنهایی مرجع مهمی جهت ایجاد پرسش و یا زمینه ای برای دریافت پاسخ های مناسب در پژوهش های تاریخ خانوادگی محسوب می شوند.

آذری خاکستر