چرا خداوند بندگان خود را بدون امام یا کسی که بتواند مستقیما آنان را راهنمایی کند رها کرده است با این که میداند که این امر موجب گمراهی بسیاری از مردم میشود؟

در ابتدا باید اشاره شود که بر خلاف آنچه در پرسش تصور شده خداوند هیچگاه بندگان خود را بی امام و راهنما و حجت رها نکرده است. لذا امیر مومنان در نهج البلاغه فرمود: «لا تخلو الارض من قائم لله بحجه اما ظاهرا مشهورا و اما خائفا معمورا، لئلا تبطل حجج الله و بیناته…؛ (1) زمین هیچ گاه از حجت خالی نیست که برای خدا با برهان روشن قیام کند یا آشکار و شناخته شده، یا بیمناک و پنهان تا حجت خدا باطل نشود و نشانه هایش از میان نرود».

اما این که چرا بشریت در مقاطعی توفیق درک محضر مستقیم امام معصوم را از دست می دهد سوالی است که باید از خود بپرسد؛ در این باره می توان به این کلام پر مغز دانـشـمـنـد بزرگ و فیلسوف عالیقدر اسلام مرحوم خواجه نصیر الدین طوسى در کتاب تجرید العقائد رسید که:

«وجوده لطف و تصرفه لطف آخر و عدمه منا؛ (2) وجود امام زمان لطف الهی است. حضور و تصرفات ظاهری او لطفی دیگر (که فعلا از آن محرومیم). نبودن و غیبتش هم ناشی از ( اعمال و رفتار) خود ماست».

طبق این نگاه گرچه خداوند لطف خود را نموده و ما را هدایت نموده و هادی برای ما قرار داده و به انداز نیاز و ضرورت نصاب تام هدایت در اختیار ماست؛ ولی عمل خود ما سبب محرومیت از فیض تشریعی امامت شده است و الا هیچ گاه اصل اولیه بر غیبت امام نیست؛ گرچه نباید فراموش کرد در همین مقطع نیز علمای عادل و جامع الشرایط عهده دار هدایت مردم اند.

این ها در عصر غیبت در ساحت تشریع به عنوان بیان شریعت و مبلغ احکام الهی حجت بر مردم اند، یعنی بر مردم واجب است که در آن چه که به نام تقلید یاد می شود، احکام دین خود را از علما و مراجع جامع الشرایط یاد بگیرند، چون در عصر غیبت امام زمان، آن ها به عنوان نائب عام حضرت ، حجت شرعی بر مردم اند. تفصیل این بحث را در منبع ذیل مطالعه نمایید. (3)

پی نوشت‌ها:

1. نهج البلاغه، نشر موسسه امیر المومنین، قم 1375 ش، حکمت 147.

2. علامه حلی، کشف المراد، نشر جامعه مدرسین قم، بی تا، ص363.

3. آیة الله جوادی آملی، ولایت فقیه، نشر مرکز اسرا، قم 1387 ش، ص 191.