توجه

  1. توجه توجه : متاسفانه تا اطلاع ثانوی درگاه پرداخت زرین پال از دسترس خارج شده

توجه توجه : متاسفانه تا اطلاع ثانوی درگاه پرداخت زرین پال از دسترس خارج شده

خانه » همه » مذهبی » چرا در مذاكره ليّن و نرم موسي(ع) با فرعون، از عذاب سخن به ميان آمده؟

چرا در مذاكره ليّن و نرم موسي(ع) با فرعون، از عذاب سخن به ميان آمده؟

سوره طه، آيه 48: («إِنَّا قَدْ أُوحِيَ إِلَيْنا أَنَّ الْعَذابَ عَلى‏ مَنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى»)

 در آيات 42 تا 48 سوره طه، طرز برخورد مؤثر حضرت موسي و هارون (عليهما السلام) با فرعون تشريح شده است. محور كلام در آيات مذكور اين است كه براى نفوذ و اثرگذاري در فرعون «با زبان نرم با او سخن بگوئيد، شايد متذكر شود يا از خدا بترسد». اما با بررسي آيات متوجه مي شويم كه از تاكتيكهاي تحقير هيمنه پوشالي و ذكر عذاب براي فرعون نيز سخن به ميان آمده است. بدين ترتيب اين سوال در ذهن جَوَلان مي يابد كه آيا زبان لين با زبان تحقير و عذاب منافات ندارد؟! در همين راستا برخي از اين آيات مورد بررسي قرار مي گيرد:

 خداوند سبحان به دو پيامبر بزرگوار خود مى ‏فرمايد: (« فَأْتِياهُ فَقُولا إِنَّا رَسُولا رَبِّكَ…قَدْ جِئْناكَ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكَ وَ السَّلامُ عَلى‏ مَنِ اتَّبَعَ الْهُدى‏»)[1]

در اينجا از “فاتياه” استفاده نموده و نه “اذهبا اليه”؛ اگر اين دو تعبير را بخواهيم به فارسى ترجمه كنيم تقريبا ترجمه اولى «برويد پهلويش» و ترجمه دومى «برويد نزد وى» مى ‏شود و معلوم است كه دومى در جايى به كار مى ‏رود كه شخص مقابل، داراى مقامى منيع باشد و رسول خدمتش يا حضورش برود، به خلاف اولى كه رسول مى ‏تواند چسبيده به او بنشيند و تماس نزديك ترى پيدا كند. بدين ترتيب اگر قرار بود شأن و سلطنت فرعون مصر و معبود قبطيان – كه دسترسى به دربارش كار بسيار دشوارى بوده – مراعات شود، جا داشت بفرمايد “اذهبا اليه”؛ ولى اين چنين نفرمود.
ديگر اينكه فرمود: “فقولا” و نفرمود:” فقولا له” (به او بگوييد)؛ زيرا مقصود اين بوده كه اعتنايى به شان وى ننمايد. و نيز فرمود:” إِنَّا رَسُولا رَبِّكَ” و” بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكَ”؛ يعني دو بار به گوشش نواختند كه تو آن طور كه ادعا مى‏ كردى‏ ” أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلى‏” نيستى، بلكه بنده و مربوب ربى هستى.
همچنين فرموده است:” وَ السَّلامُ عَلى‏ مَنِ اتَّبَعَ الْهُدى‏” و نفرموده : «سلام بر تو اگر هدايت را دنبال كنى» همانطور كه در جمله مقابلش نيز اعتنايى به وى نكرده و به طور كلى فرمود: “أَنَّ الْعَذابَ عَلى‏ مَنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى‏”؛ عذاب سرنوشت هر كسى است كه تكذيب كند و اعراض نمايد.

هنگامي كه همه اين جملات و قرائن بررسي شود ملاحظه مي گردد كه در وراي آن عزت و اقتداري نهفته است كه با لحن آيه ‏”لا تَخافا إِنَّنِي مَعَكُما أَسْمَعُ وَ أَرى‏”[2] تناسب دارد؛ زيرا از آن كمال احاطه، عزت و قدرت بر مى ‏آيد كه هيچ نيرويى تاب مقاومت در برابرش را نداشته باشد. لذا در دعوت به عبوديت و ربوبيت چنين خدايى، مناسب‏ تر همان است كه فرعون ها بى ‏مقدار و به هيچ گرفته شوند.
بدين ترتيب اين توهم كه ذكر چنين جملاتي با گفتار ملايمى كه حضرات موسي و هارون بدان مامور بودند تناسب ندارد، دفع مي شود؛ زيرا هدف اين است كه سخن حق به گوش فرعون رسانده شود، بدون اينكه تملقي صورت گيرد يا مرعوب سلطنت باطل و عزت دروغين فرعون شوند؛ و همانطور كه لازم بود از چارچوب زبان نرم و ملايم و عاري از خشونت خارج نشد، لازم مي نمود بي ارزش بودن جايگاه پوشالي فرعون گوشزد شود؛ زيرا همه اين امور در بستر عزت و قدرت لايزال الهي در جريان است. در يك مثال عرفي چه مانعى دارد كه يك طبيب دلسوز با لحن ملايم به بيمارش بگويد، هر كس از اين دارو استفاده كند نجات مى‏ يابد و هر كس نكند مرگ دامانش را خواهد گرفت. اين بيان نتيجه برخورد نامناسب با يك واقعيت است و تهديد خاص و برخورد خصوصى و شدت عمل در آن وجود ندارد، و به تعبير ديگر اين واقعيتى است كه بايد بى‏ پرده به فرعون گفته مى ‏شد.

 

پي نوشت:

[1] سوره طه، آيه 47: شما به سراغ او برويد و بگوئيد: ما فرستاده ‏هاى پروردگار توايم، بنى اسرائيل را با ما بفرست، و آنها را شكنجه و آزار مكن، ما آيت روشنى از سوى پروردگارت براى تو آورده ‏ايم و سلام و درود بر آن كس باد كه از هدايت پيروى مى‏ كند.
[2] سوره طه، آيه 46: فرمود نترسيد، من با شما هستم (همه چيز را) مى‏ شنوم و مى ‏بينم!

ترجمه تفسير الميزان، ج‏14، ص 218.  

تفسير نمونه، ج‏13،ص 211.  

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد