بارها زوایای عرفان کیهانی یا عرفان حلقه را کاویده‌ام و بدان از جهات گوناگون نگریسته‌ام اما هیچگاه نتوانسته‌ام با آن ارتباط برقرار کنم و آن را همواره نوعی عوام‌فریبی عمدی/سهوی دانسته‌ام. سعی خواهم کرد به شکلی مختصر آنچه مرا از این باور به دور می‌دارد شرح دهم:

“عرفان” همانگونه که از نامش پیداست علم گریز است. هیچ اثبات علمی ندارد و با بازیگوشی میان علم وشبه‌علم در نوسان است. عرفان‌های نوظهور، هرجا صحبت از علم می‌شود خود را به متافیزیک و خارج از دنیای علم متصل می‌دانند و هرجا به عوام برمی‌خورند مدعی پایه‌های مستحکم علمی می‌شوند. بیاید به شکل مشروح غیرعلمی بودن این ادعا را بنا به مقاله فوربس بررسی کنیم:

1.ادعای مدعیان هیچ منبعی غیر از خودشان ندارد. به بیان دیگر هیچ سیستم و ارگان دیگری توان اثبات آنچه آنان ادعا میکنند ندارد. علم همانگونه که گفته شده عرصه آزمایش‌های قابل تکرار است.(به عنوان مثال جاذبه زمین علم است و شما می‌تواند مطمئن باشید که وقتی یک کتاب را از ارتفاع رها کنید بر زمین خواهد افتاد. هرکس دیگری هم می‌تواند این آزمایش را تکرار کند و نتیجه مشابه بگیرد) اما ادعای آنها قابل تکرار نیست. حتی در مورد درمان نیز هیچ توفیق علمی نداشته‌اند و از دعا و دخیل جلوتر نرفته‌اند.(مثلاً اگر آنها توان درمان دارند باید ۵۰۰ بیمار را در حضور شاهدان علمی انتخاب و ۹۰درصد آنها را درمان کنند تا روش آنها قابل بررسی علمی باشد)

2.همه آنچه مدعیان و باورمندان به این روش می‌گویند ناشی از شهادت دوست و آشنا و فامیل یا خودشان است و منبع دیگری آن را تایید نمی‌کند. درمان شدن با این روش‌ها چون هیچگاه در عرصه علم تایید نشده، می‌تواند فقط اثرات تلقینی یا درمان توسط عوامل دیگر باشد.

3.در باورهای این افراد همیشه ذکری از توطئه و مخالفت های مخوف سیستماتیک به میان می‌آید. اینکه سیستم دینی کشور جلوی باور بسیار خوب آنها را گرفته و یا گروهی مخوف از غول‌های درمانی و دارویی برای سود بیشتر جلوی آنها را سد کرده‌اند. این ادعا بیشتر در توهم توطئه طبقه بندی می‌شود.

4.پشت این ادعا و عرفان همیشه به شکل غریبی اهداف مالی یا سودای قدرت و شهرت دیده می‌شود. کلاس‌های این عرفان بسیار هزینه‌بر و موفقیت در آن بدون ضمانت است. افراد فراوانی از این دکان به سود سرشار و قدرت و شهرت رسیده‌اند. همیشه می‌توان به کسی که پول فراوان داده و از عرفان به جایی نرسیده گفت که حضور قلب کافی نداشته، قسمتش این بوده، خواسته شعور جمعی کیهان چیز دیگری بوده، مشیت او بر این قرار نگرفته یا مجموعه شعور منفی و مضر پیروز شده.

5.در مدعیان آنها از کلمات پیچیده و نامانوس و گاه من‌درآوردی استفاده شده تا عوام را تحت تاثیر آن قرار دهند. هیچکدام از مدعیات در برابر علم روز قابل دفاع نیست.

6.نوعی سفسطه و مغالطه در ارائه اطلاعات: در این عرفان سعی شده که برخی واقعیات علمی با شبه علم و دروغ به شکلی ظریف مخلوط و به مخاطب دیکته شود. به بیان دیگر با استفاده از اصولی که مخاطب غیرمتخصص به شکل بدیهی پذیرفته (نیکی و بدی در جهان و اندکی از اصول ابتدایی فیزیک و ریاضی) ملقمه‌ای نامربوط به او خورانده می‌شود و برای اثبات درستی به همان واقعیات علمی اشاره می‌شود. (مثال با فرض اطلاع اندک مخاطب از ریاضی: دودوتا برابر با چهار است، پس بیست ضرب در بیست برابر است با چهل) نوع دیگر سفسطه و عوامفریبی استفاده از واژه‌ها و علومی‌ست که برای مخاطب معمول ناشناخته و دشوار است. کلماتی از جمله انرژی و کیهان و کوانتوم و غیره که عموم با تعریف درست و دقیق آن آشنایی ندارند، گاه بازیچه عوامفریبان می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در این زمینه:

با این ۱۰ پرسش ادعاهای دروغین علمی را تشخیص دهید

طاهری به عنوان سرشاخه این عرفان برای ایجاد وجهه علمی از آنچه مدعی شده است، بارها تلاش کرده تا نام خود را با علم پیوند بزند اما هیچگاه موفق نبوده. بیایید به تفصیل ادعاهای اورا بررسی کنیم:

1. دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه طب سنتی ارمنستان و اکوانرژی آذربایجان: دانشگاه‌های فوق به لحاظ ارزش مدرک و رتبه علمی عملاً هیچ جایگاه و ارزشی در مجامع آکادمیک دنیا ندارند. مدارک افتخاری دیگر مراکز نیز ارزش علمی نداشته و گاه به پاس تلاش فردی در زمینه خاص به او اهدا می‌شود و نشان از تحصیل یا سواد معادل دکترا ندارد. همچنین به استناد وبسایت تابناک این مدارک نیز تقلبی و به جهت کلاه‌برداری داده شده که پس از مدتی نیز منقضی شده است.|180339_679

2. مدال طلای اداره ثبت اختراعات و نوآوری های پژوهشی فدراسیون روسیه در نمایشگاه بین اللملی INNOVA بروکسل: نماشگاه فوق با ثبت نام و ارائه مدارک و پرداخت هزینه به هرکس غرفه ای ارائه می‌دهد تا اختراعش را به نمایش بگذارد. در پایان از مخترعین تجلیل شده و به هرکدام نشانی اهدا می‌گردد. این نمایشگاه نیز به لحاظ علمی و ارزش فنی جایگاهی ندارد و مدرک آن نیز قابل ارائه به هیچ ارگان علمی نیست. شما هم می‌توانید با پر کردن این فرم و پرداخت هزینه در این نمایشگاه شرکت کرده و مدرک بگیرید! ostadd

3.نشان لیاقت علمی و پژوهشی و درجه آفیسر OFFICERاز کاخ سلطنتی پایتخت اروپا (بروکسل، بلژیک): منبع این ادعا معلوم نیست. ارگان/سازمان/مقری بنام “کاخ سلطنتی پایتخت اروپا” وجود ندارد. این ادعا هم در راستای شرکت در نمایشگاه بلژیک است که در مورد قبل(۲) به آن اشاره شد. نشان آفیسر از نشان‌های فرانسوی است که تنها از جانب رئیس جمهور فرانسه اهدا می‍شود نه هیچ شخص دیگری. شایان ذکر است که برعکس ادعای وبسایت عرفان حلقه نشان شوالیه بالاتر از آفیسر است. این نشان قابل پیگرد قانونی از طرف دولت فرانسه است.

4.مدرک تائیدیه رسمی “International Medical Forum” مسکو: مشخص نیست این مکان نامعلوم چه چیزی و چه مدرکی را تایید کرده است. اما این مرکز کجاست؟ این مرکز طبق وبسایت خودش تنها یک گروه ساده است که نمایشگاه‌هایی در زمینه های مختلف (سیمان/زنان باردار/سفر و ..) برگزار میکند و حضور شما را در نمایشگاه تایید می‌نماید.

شما هم با ثبت نام و پرداخت مبلغ مورد نیاز می‌توانید چند مدرک از این شرکت گمنام روسی بگیرید.

5. محقق برتر نمایشگاه نوآوری های اروپا به نقل از وبسایت عرفان حلقه: این ادعا هم از ضعف بنیادین رنج می‌برد. مدرک اهدایی را اینجا می توانید ببینید (پی دی اف). نمایشگاهی با این همه ادعا از ایمیل یاهو استفاده می‌کند؟؟؟ چگونه ممکن است یک نمایشگاه تخصصی در همه زمینه‌ها شامل “طبیعت و کنترل آلودگی های زیست محیطی، انرژی، کشاورزی و محصولات غذایی، پزشکی، مراقبت های درمانی، مهندسی مکانیک و غیره” فعالیت کند؟؟؟ وبسایت این نمایشگاه تنها به زبان لهستانی است و امکان بررسی بیشتری موجود نیست. این نمایشگاه‌های بی‌ارزش تنها در ایران توسط بازاریاب‌ها به افراد گمنام معرفی می‌شود تا با دریافت مدرک آنها، مدعیان فردا باشند.

6.ثبت اختراع (PATENT) و تئوری علمی استاد محمدعلی طاهری در زمینۀ مهندسی نرم افزاری مولکول در جوامع علمی بین المللی: برای این ادعا هیچ مدرکی ارائه نشده، تنها به آدرس چند وبسایت ثبت اختراع اشاره شده که فاقد وجاهت قانونی و ارزش است. اما اگر مدرکی هم ارائه شده بود فاقد ارزش بود. ثبت ایده یا اختراع کار دشواری نیست و ثبت شدن آن نشان از ارزشمند بودن آن نخواهد بود. روزانه هزاران اختراع بی ارزش در جهان ثبت می‌شود و شما هم می‌توانید با یک ایده چرند اما تازه را با پرداخت هزینه و ارسال مدارک ثبت کنید.

این ادعا و دیگر ادعاهای ایشان تنها نشان از شرکت کردن او در چند نمایشگاه بی‌ارزش و گمنام است و هیچ کدام ارزش علمی و آکادمیک ندارد.

اما چرا عرفان حلقه همچنان می‌تازد و بر طرفدارانش افزوده می‌شود؟

ادعاهای واهی مدعیان شامل مدارک جعلی وبی‌ارزش و استفاده از اصطلاحات خودساخته که به این ماجرا وجهه علمی می‌بخشد.

دین نوین: این یکی هم مثل خیلی از اعتقادات نوین تنها اعتقادات قبلی را با کمی دستمالی و زیباتر کردن به مشتری ارائه میکند. وقتی بشر به چیزی برای باور نیاز دارد می‌توان به او چیزی داد که به نظرش زیباتر و جذاب‌تر باشد. اعتقادی که شاید هیچ ارزشی نداشته باشد اما در نگاه عوام جذاب باشد. سایمنتولوژی نیز کپی‌برداری مضحکی از عرفان‌های هندی یا ادعاهای واهی گروهی از راهبان ساینتولوژی است.

امید: آنها با قرار دادن دو نیروی خیر و شر در برابر یکدیگر به مردم امید می‌دهند. امید اینکه شعور کیهان به آنها کمک خواهد کرد وشکست‌ها را می‌توان به گردن شر یا غیرارگانیک‌ها (موجودات شرور در باور این عرفان) انداخت. همچنین باورمند کردن فرد به این مقوله که برای بهبود یا پیروزی نیازمند کمک دیگر باورندان است؛ این روحیه را ایجاد میکند تا به تحمیق جمعی بپردازند. در واقع آنها با تلقین و باد کردن یکدیگر به باور گروهی کمک میکنند.

فرار از واقعیات علمی: وقتی فردی در برابر واقعیات علمی شکست می‌خورد یا راه تجربی و علمی را سخت می‌یابد نیازمند راهی دیگر است. یک بیمار ام‌اس یا سرطانی گاه چاره‌ای جز پذیرش این ادعاها نمی‌بیند. او یا بایستی خود را به علم پزشکی بسپارد (که تاکنون نتوانسته جواب مشخصی به او بدهد) و یا به دامن عرفان و دین و عقیده‌های نوظهور پناه ببرد که پر از امید (هرچند واهی) است؛ مسلماً انسان ضعیف یا غیرعلمی راه دوم را انتخاب خواهد کرد.

عده‌ای از باورمندان این روش در ضمن مناظره مدعی شدند که به علت بیخبری و کوردلی ما نمی‌توانند عقیده درستشان را به کرسی بنشانند. جالب است بدانید که یک استاد دانشگاه هارواد در تحقیقی جالب از مدعیانی خواست تا برای درمان یک بیمار که تحت مداوای قلب بود دعا کنند و ثابت کرد که این دعا هیچ تاثیری نداشته است.

روش‌های عوامفریبی پیچیده که گاه شبیه معجزه به نظر می‌رسد. در اینباره میتوانید فیلم و مقاله “معجزه برای فروش” را ببینید

طبق منشور جهانی حقوق بشر هر فردی حق دارد به دین یا عقیده شحصی پایبند باشد و این مقاله نیز قصد مقابله با باور فردی اشخاص را نداشته و تنها تلاش شده که جنبه علمی آن به چالش کشیده شود و ادعای علمی و فنی بودن آن زدوده و زوایای تاریک آن روشن گردد. می‌توان این نوشته را بسط و گسترش داده و از ابعاد دیگری به این ادعا پرداخت. کمک خوانندگان می‌تواند بسیار مفید و در بهبود این نوشتار موثر باشد.