چطور در عالم برزخ با اينكه هنوز حكمي صادر نشده انسان را عذاب يا پاداش مي دهند؟

عالم برزخ نقطه آغاز عالمي است که پس از دنيا مقرر شده است. گرچه محل توقف دائمي نيست اما نقطه شروع پاسخگوئي نسبت به اعمال و رفتار است و هر کسي متناسب با ايمان واعتقاد دروني و پاسخگوئي به سئوالات نکير و منکر مي تواند فضاي موقت امن و آرام و يا محيطي پر اضطراب را براي خود فراهم آورد که در حقيقت هر جايگاهي براي خوذ فراهم آورد، محصولات کشت او در دنيا بوده است.   
مرحوم علامه طباطبائي(ره) در اين باره مي فرمايد: حال انسان در زندگي برزخي همچون حال كسي است كه براي رسيدگي اعمالي كه از او سر زده به يك سازمان قضائي احضار شده و مورد بازجوئي و بازپرسي قرار گرفته است و پرونده اش تكميل شده و در انتظار محاكمه در بازداشت به سر مي برد.[1]امام زين العابدين ـ عليه السلام ـ در هر جمعه كه در مسجد پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ در مدينه، مردم را موعظه مي فرمود، ضمن بياناتشان مواردي را كه انسان در قبر مورد سؤال قرار مي گيرد بر شمرده كه از خداپرستي و از پيامبر و مكتب و كتاب و از رهبري و ولايت و از عمر انسان و از مال سؤال مي شود.
سپس امام مي فرمايد: خودتان را براي پاسخگوئي شب اول قبر آماده نمائيد.[2]با توجه به اين مطالب روشن مي شود كه پاداش و عذاب در عالم برزخ بدون جهت نيست، بلكه ابتدا از عقايد و اعمال انسان سؤال مي شود و به نوعي از وي اقرار گرفته مي شود و سپس بر اساس پرونده اعمالش در راحتي و آسايش، و يا در عذاب و رنج خواهد بود.
البته آسايش و عذاب، متناسب عالم برزخ است و با جزاي اعمال در آخرت فرق مي کند چون حساب رسي کامل در آخرت و بعد از قيامت صورت مي پذيرد در آن جا هر عمل ريز و درشتي به حساب مي آيد و هر ظلمي که نسبت به ديگران صورت گرفته به حساب مي آيد و طبق محاکمه پروردگار هر کسي يا اهل بهشت مي شود يا اهل جهنم و پاداش و عذاب کامل اعمال در آخرت صورت مي گيرد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1- قرائتي، محسن، معاد، دفتر انتشارات اسلامي.
2- استاد مكارم، ناصر، معاد و جهان پس از مرگ، انتشارات هدف.
3- حسيني طهراني، سيدمحمدحسين، معادشناسي.
4- شهيد مطهري، مرتضي، معاد.

پي نوشت ها:
[1]. طباطبائي، سيدمحمدحسين، شيعه در اسلام، ص 101.
[2]. مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج 6، ص 223.