چه عواملی موجب ابتلا به رتینوبلاستوما می شود؟

با رشد نوزادان در رحم، فرایند شکل گیری چشم ها به سرعت  صورت می گیرد.

چشم ها سلول هایی به نام رتینوبلاست دارند که به سلول های جدید تقسیم می شوند و شبکیه را پر می کنند.

سرانجام، این سلول ها روند تقسیم را متوقف کرده و به سلول های رشد یافته شبکیه تبدیل می شوند.

بعضی اوقات، این روند اشتباه پیش می رود و به جای کامل شدن در سلول های ویژه ای که نور را تشخیص می دهد، برخی از رتینوبلاست ها همچنان خارج  تقسیم می شوند و خارج  از کنترل رشد می یابند و سرطانی را ایجاد می کنند که به عنوان رتینوبلاستوما شناخته می شود.
 

علائم بیماری رتینوبلاستوما

علائم بیماری شامل موارد زیر است:
 

بازتاب سفید

بازتاب سفید در عکسی که با فلش گرفته شده، دیده می شود. اغلب یک چشم “چشم قرمز” دارد که طبیعی است اما چشم دیگر ممکن است سفید، زرد یا نارنجی به نظر برسد. این ممکن است فقط در یک یا بسیاری از عکس های کودک دیده شود.
 

لوچی

لوچی می تواند نشانه ای از رتینوبلاستوما باشد، اگرچه لوچی نیز می تواند چیزی بیش از لوچی هم نباشد.

همیشه ارزش آن را دارد که چشم فرد را معاینه کرد تا اطمینان حاصل شود. بعضی از افراد لوچی را “چشم تنبل” می نامند.

در این حالت یک یا هر دو چشم به داخل یا بیرون نگاه می کنند.
 

چشم قرمز، یا متورم بدون عفونت

چشم کودک بدون هیچ دلیل ممکن است بسیار قرمز و ملتهب باشد. این علامت معمولاً به علائم دیگر نیز مرتبط است.
 

تغییر رنگ عنبیه

عنبیه، قسمت رنگی چشم، بعضی اوقات می تواند رنگ را در یک چشم تغییر دهد، گاهی اوقات فقط در یک ناحیه این تغییر رنگ اتفاق می افتد.
 

عدم وجود “چشم قرمز” در عکس های با فلش

در عکسی که یک چشم “چشم قرمز” دارد (طبیعی است) چشم دیگر ممکن است سیاه به نظر برسد یا به نظر می رسد “اشتباه” است.

این مورد همچنین می تواند نشانه این باشد که همه چیز درست نیست.
 

بدتر شدن دید کودک

ممکن است بینایی کودک وخیم تر شود یا از بدو تولد، ضعف بینایی داشته باشد.

ممکن است متوجه شوید که کودک شما مانند سایر کودکان یا نوزادان در همان سن، تمرکز یا خیره  نمی شود و یا با چشم شما را دنبال نمی کند.

سالانه 250 تا 500 مورد جدید رتینوبلاستوما در ایالات متحده رخ می دهد، بنابراین این بیماری نادر است.

بسیاری از علائم ذکر شده در بالا ممکن است نشانه هایی از شروع بیماری باشد، بنابراین اگر متوجه هر یک از علائم فوق شدید، کودک را سریع بررسی کنید. 1

تشخیص رتینوبلاستوما

معاینه بدنی و معاینه چشم

معاینه بدن برای بررسی علائم عمومی سلامتی، از جمله بررسی علائم بیماری مانند برآمدگی و معاینه شبکیه چشم است.
 

آنژیوگرافی فلورسانسین

روشی برای بررسی رگ های خونی و جریان خون داخل چشم. یک رنگ فلورسنت نارنجی به نام فلورسئین به رگ خونی در بازوی تزریق می شود و وارد جریان خون می شود. از آنجا که رنگ از طریق رگهای خونی چشم عبور می کند ، یک دوربین ویژه از شبکیه و کوروئید عکس می گیرد تا رگ های خونی مسدود شده را پیدا کند.
 

آزمایش ژنتیک RB1

آزمایش آزمایشگاهی که در آن نمونه ای از خون یا بافت برای تغییر در ژن RB1 آزمایش می شود.
 

معاینه سونوگرافی چشم

روشی که در آن امواج صوتی با انرژی بالا (سونوگرافی) از بافتهای داخلی چشم گشوده می شوند تا پژواک کنند.

از قطره های چشم برای بی حس کردن چشم استفاده می شود و یک پروب کوچک که امواج صوتی را ارسال و دریافت می کند به آرامی روی سطح چشم قرار می گیرد. پروب ها از قسمت داخلی چشم تصویر می کنند و فاصله آن از قرنیه تا شبکیه اندازه گیری می شود.

این تصویر با نام سونوگرام روی صفحه نمایش مانیتور سونوگرافی نشان داده شده است. تصویر را می توان چاپ کرد که بعدا به آن نگاه شود.
 

MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی)

روشی که با استفاده از آهنربا، امواج رادیویی و رایانه ای برای تهیه یک سری از تصاویر تفصیلی از نواحی داخل بدن مانند چشم مورد استفاده قرار می گیرد.

این روش همچنین تصویربرداری رزونانس مغناطیسی هسته ای (NMRI) نامیده می شود.

رتینوبلاستوما معمولاً بدون بیوپسی قابل تشخیص است. 2

درمان

درمان رتینوبلاستوما سه هدف اصلی را دنبال می کند:

– نجات جان کودک مبتلا به این بیماری

– محافظت از کره چشم تحت تاثیر قرار گرفته

– دستیابی به دید بهینه

در بیشتر موارد، درمان برای هر بیمار شخصی سازی می شود. همچنین، پیچیدگی وضعیت در نظر گرفته می شود.

از شایع‌ترین روش های درمان رتینوبلاستوما می توان به موارد زیر اشاره کرد:
 

پرتو درمانی خارجی

در این روش درمان، پزشکان معمولا تومور را به صورت موضعی کنترل می کنند و معمولا آثاری ماندگار بر شبکیه چشم ندارد.

با این وجود، موارد مرگ و میر با استفاده از این روش درمان به طور قابل توجهی بالا است.

همچنین، این روش درمان ممکن است رشد استخوان های صورت را متوقف کند.
 

پلاک های ایزوتوپ رادیواکتیو

در این روش، پزشک پلاک های ایزوتوپ رادیواکتیو را روی چشم قرار می دهد. این نوع درمان در به حداقل رساندن مواجهه بافت سالم با پرتوافشانی کمک می کند. با این وجود، آنها می توانند از این روش تنها در برخی بخش های خاص از تومور استفاده کنند.
 

شیمی درمانی

این روش درمان به طور کلی برای پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین موارد رتینوبلاستوما استفاده می شود.

همچنین، پزشکان می توانند از شیمی درمانی همراه با پرتو درمانی خارجی برای کوچک‌تر شدن تومور استفاده کنند. 3
 

عوارض بعد از درمان رتینوبلاستوما

اگر هر دو چشم تحت تأثیر قرار بگیرند ، احتمالاً کودک شما بینایی را از دست می دهد.

این ممکن است به معنای آن باشد که آنها باید در یک مدرسه اصلی یا در یک آموزشگاه خاص ، از حمایت از اختلال بینایی برخوردار باشند.
 

آب مروارید

پس از رادیوتراپی با یک چشم کامل ، کودکان ممکن است دچار آب مروارید شوند. این بستگی به نوع رادیوتراپی آنها دارد.

آب مروارید عبارت است از پوشانده شدن لنز چشم، که منجر به از بین رفتن بینایی می شود.

به تازگی، روش جدیدی از رادیوتراپی ساخته شده است که لنزها آسیب ندبده و آب مروارید اتفاق نمی افتد.
 

چشمهای خشک

خشکی چشم یکی دیگر از عوارض احتمالی رادیوتراپی است. این امر به این دلیل است که رادیوتراپی می تواند به مجاری اشک آسیب برساند.

برای مرطوب نگه داشتن چشم باید از قطرات چشم یا اشک مصنوعی استفاده کند و احتمال ابتلا به عفونت را کاهش دهد.
 

عوارض جانبی طولانی مدت

مشکلات طولانی مدت دیگر نادر است. رادیوتراپی می تواند باعث تغییر در شکل صورت شود.

این امر به این دلیل است که استخوانهای ناحیه رادیوتراپی ممکن است به همان اندازه طبیعی رشد نکنند.

اما یادآوری این نکته حائز اهمیت است که بیشتر کودکان با معالجه درمان می شوند. 2

پی نوشت:
1.www.mocoptic.com
2.www.vostrogene.com
3.www.eghtesadonline.com