خانه » همه » مذهبی » چگونگی شکل گیری فرهنگ انقلابی

چگونگی شکل گیری فرهنگ انقلابی


چگونگی شکل گیری فرهنگ انقلابی

۱۳۹۲/۰۳/۲۳


۲۴۹ بازدید

می خواستم بدانم فرهنگ انقلابی و انقلابی بودن و شدن چگونه می تواند شکل گیرد.

راهکارهای شکل گیری و نهادینه شدن فرهنگ انقلابی:
1. نهادینه ساختن مبانی فکری فرهنگی انقلاب
انقلاب اسلامی، جنبشی با درون‌مایه اعتقادی و مذهبی فرهنگ اصیل اسلام بود، بنابراین ضروری است که مبانی فکری و نظری و ارزش‌های دینی و اخلاقی در ذهن و اندیشه مردم نهادینه شود و مهمترین بخش از نمادهای مبانی فکری و اعتقادی انقلاب جلوه‌های ارزش‌های اسلامی در جامعه است. بهینه‌سازی سطح اخلاق و فرهنگ عمومی کشور مؤثرترین راه برای پیشگیری از تباهی‌ها و هنجارشکنی‌هاست.
امام خمینی پایه‌گذار این نهضت و مروج ارزش‌های دینی، راهکار نهادینه شدن را تقویت معارف دینی می‌داند و می‌فرماید: «دنبال این بروید که معارف اسلامی را در بین مردم تقویت کنید که رأس امور، این معارف اسلامی است و اگر درست بشود، همه کارها درست می‌شود.»( صحیفه‌ نور، ج 20، ص 103) مقام معظم رهبری نیز می‌فرماید: «اولین و مهمترین کاری که پیش روی ما قرار دارد تحول معنوی و روحی انسان‌هاست ما متأثر از تربیت‌های طولانی غیراسلامی هستیم، آنچه که هیجان عظیم انقلاب و دوران جنگ انجام داد، البته معجزه بود، اما تا این پدیده عمق پیدا بکند و تا وقتی که اعماق و ضمائر را متحول نماید کار زیادی لازم است.»( حدیث ولایت، ج 9، ص 248) همچنین فرمودند : «ما باید گام چهارم انقلاب را که گام نوسازی و تحول معنوی و اخلاقی است، برداریم و در جامعه به یک معنا این حرکت از همه حرکت‌ها دشوارتر است و خیلی سخت است، برداریم… ما بدون یک تحول اخلاقی عمیق و گسترده نخواهیم توانست عدالت اجتماعی را آنطوری که موردنظر اسلام است انجام دهیم.»( پیام نوروزی، 1/1/76)
ترویج و گسترش مباحث اخلاقی همراه با ارائه راهکارهای عملی و الگوهای اخلاقی بیشتر راهگشا و کاربردی است و بزرگترین رسالت و مأموریت رسانه‌های جمعی و نهادهایی که کارهای تبلیغی و فرهنگی انجام می‌دهند، تربیت جامعه براساس اخلاق اسلامی است. امام خمینی می‌فرماید: «اگر چنانچه ادب اسلامی در بین ملت ما متحقق بشود، همه قشرها یک قشر اسلامی بشوند آسیب دیگر در این ملت نخواهد تحقق پیدا کرد.»( صحیفه نور، ج 12، ص 157) مقام معظم رهبری رسالت متولیان فرهنگی را در تعمیم مباحث اخلاقی جامعه یادآور می‌شود: «گویندگان و فرهنگیان و افرادی که رسانه‌ها در اختیارشان است و دیگران در جهت رشد اخلاقیات در میان مردم و تعلیم اخلاقیات به مردم قیام کنند.» (بیانات در جمع کارگزاران به مناسبت عید غدیر خم، 19/9/75)
2. الگودهی و ارایه الگوهای عملی وقابل قبول
گرایش به اسوه و اسطوره‌ها و توجه زیاد به نخبگان و قهرمانان تاریخی یک از خصلت‌های روحی دوران جوانی است. نسل سوم که فقط از شخصیت‌هایی چون امام خمینی سرداران شهید دفاع مقدس، شهدای محراب، و متفکرانی همانند استاد مطهری، شهید بهشتی، مفتح و باهنر، تصویر و یادبودی دیده است بیشتر تشنه آشنایی کامل با سیره‌ی عملی و اندیشه ناب این بزرگواران هستند تا بتوانند با پیروی از افکار و اندیشه‌ی این بزرگان و با تطبیق رفتارها و عملکردهای خویش با الگوهای ایده‌آل خود، کاستی‌های معنوی و رفتاری خود را جبران کنند و خلاهای روحشان را پر کنند. از این رو تبلیغ و معرفی سیره‌ی اخلاقی و تربیتی پیامبراکرم(ص) که قرآن کریم او را به عنوان یک سرمشق نیکو به مومنان تاریخ انسانیت معرفی می‌کند و نیز سایر ائمه معصومین باید در اولویت تبلیغات دینی باشد و سپس معرفی کامل بزرگان دین و اندیشمندان و فرهیختگانی که عمر خود را در خدمت به مردم، دین و دنیای علم و تمدن گذرانده‌اند می‌تواند برای جوانان منشأ رشد و کمال صفات ارزشمند انسانی باشد. اصحاب رسانه و نویسندگان و مبلغان دینی به خوبی واقفند که اگر نتوانند نسل جوان را به شیوه عقلانی و منطقی به الگوهای جامع و راستین و هدایت‌گر رهنمون شوند اسطوره‌های دروغین و فاسد که تباهی جوانان را خواستارند توسط ابزارهای فرهنگی دشمن جایگزین اسوه‌های حقیقی خواهند شد. نسل جدید هم بدانند که الگوگیری از حماسه‌سازان عاشورا و یاران باوفای حسینی بود که روح شهادت‌طلبی و استقامت و مبارزه را در جوانان دیروز دمید و توانستند دلاورانه و شجاعانه با سلطه‌طلبی و تجاوزگری‌های دشمنان انقلاب مبارزه کنند و میهن عزیز را از لوث و جود اشغالگران پاک نمایند و خواب عمیق دشمنان را برای تصرف و تجزیه ایران و شکست انقلاب اسلامی آشفته سازند. اکنون نیز با تأسی به این بزرگواران می‌توان هویت حقیقی دینی و انسانی خود را بازیافت و دام‌های گسترده اهریمنان فرهنگی را از هم گسست.
3. کارآمدی مراکز تربیتی
ارتباط ارگانیک و مستمر و برنامه‌ریزی شده کانون خانواده، مساجد، حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها که پایگا‌ه‌های اصلی انقلاب بودند در دستیابی به آرمان‌های فرهنگی و تربیتی؛ بسیاری از مشکلات انتقال ارزش‌ها را به نسل جدید را حل می‌کند. مسائل تربیتی برجسته‌ترین بخش تئوری‌های انقلاب اسلامی را تشکیل می‌دهد. و این جنبه انقلاب کاملاً متأثر از راهبردها و رهیافت‌های فرهنگ جامع و انسان‌ساز اسلامی است. برهمین اساس امام خمینی بر نقش تربیتی خانواده، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه و مراکز تربیتی و تبلیغی و وحدت آنها در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی تأکید فراوان داشت و کارآمدی آنها در تربیت انسان‌های صحیح و مؤمن ارزیابی کرد و فرمود: «ایران حفظ انقلاب را با افراد مؤمن کرد و الان هم به دست افراد مؤمن این انقلاب پیش می‌رود.»( صحیفه امام، ج 14، ص 319) در بیانی دیگر خطاب به مراکز تعلیم و تربیت می‌فرماید: «اگر ما و شما دست به هم بدهیم و جوان‌ها را مؤمن و متقی بار بیاوریم، مملکتمان تا آخر احیا می‌شود.»( همان، ج 7، ص 472) استاد مطهری در تبیین جنبه‌های تربیتی و معنوی انقلاب اسلامی و نقش مراکز تربیتی انسان‌ها چنین ایده‌ای داشت که: معنویت از ارکان این انقلاب است و مایه حیات انسان می‌باشد. لذا تحقق یک جامعه‌ی اسلامی که در آن ارزش‌های الهی نمود تام دارند به پرورش انسان‌هایی منوسط است که به آداب و ارزش‌های اسلامی مزین باشند.(مطهری , مرتضی , پیرامون جمهوری اسلامی،‌ تهران , صدرا ، ص 60، 172، 174) رسالت دانشگاه و حوزه در ترسیم سیاست‌های فرهنگی و تربیت جوانان امروز از حساسیت و ظرافت‌هایی برخوردار است که غفلت از آنها انحراف ارزش‌ها و استحاله معنوی را پدید می‌آورد. از سوی دیگر همسویی و وحدت رویه در سیاست‌های کلان فرهنگی کشور و ارزیابی مستمر کارکردهای سازمان‌ها و نهادهای تبلیغی و دینی و بهره‌گیری از هنر اصلی اسلامی در قالب نثرهای نو و متقن، شعر، داستان و درک مقتضیات زمان و روحیه فرهنگی و نیازهای فکری نسل نو، مؤلفه‌هایی است که در روزآمد بودن و کارآی مراکز و نهادهای تربیتی و آموزش تأثیرگذار هستند. آموزش‌های صحیح، جامع و کاربردی نوجوانان و جوانان از مقطع ابتدایی تا سطوح عالی دانشگاه و حوزه بهترین و تأثیرگذارترین راهکار انتقال و تبلور مفاهیم و ارزش‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در فردای ایران اسلامی است.
4. شناخت آسیب‌ها و تهدیدها
هوشیاری در برابر پیدایش و شکل‌گیری آسیب‌ها و تهدیدها اولین گام مؤثر در انتقال و ترویج و نهادینه ساختن ارزش‌ها و فرهنگ انقلابی در جامعه است. شناخت علمی آسیب‌ها کمک زیادی در برنامه‌ریزی و تدوین چشم‌انداز آینده نظام اسلامی دارد. امام خمینی درباره‌ی اهمیت شناسایی آسیب‌ها می‌فرماید: «یک کشوری وقتی آسیب می‌بیند که ملتش بی‌تفاوت باشد راجع به آسیب‌ها»( صحیفه امام، ج 13، ص 16) طوفان سهمگین امواج گسترده ماهواره‌ها و سایت‌های اینترنتی، سیل ویرانگر شبهات سیاسی، دینی، ترویج اباحه‌گری و رشد قارچ‌گونه عرفان‌های ساختگی و صوفیگری؛ شعارهای بی‌محتوا در عرصه فرهنگ و اقتصاد و اجتماع، تجمل‌گرایی و تخطئه ارزش‌های دینی گوشه‌هایی از آسیب‌ها و تهدیدهایی است که نسل امروز از ترکش‌های سوزاننده‌ی آنها در امان نیست. از این رو در طراحی نظام مهندسی فرهنگی کشور باید اینگونه موانع و نیز آفت‌های جدیدتری که در راه هستند محاسبه شوند و ضمن آشنا کردن جوانان با زیان‌های جبران‌ناپذیر آسیب‌ها نسخه‌های درمانی مناسب همراه با داروهای شفابخش تجویز شود تا بذر ارزش‌های دینی در جان و روح این نسل جوانه زند و رشد یابد.
5 . احیای امر به معروف و نهی از منکر
قوی‌ترین ابزار فرهنگی تضمین‌کننده حیات توام با پویایی و شادابی ارزش‌ها و یکی از اصول کلی سیاست داخلی فرهنگ اخلاقی نظام اسلامی احیاء و استمرار اجرای اصل امر به معروف و نهی از منکر است. امام محمدباقر(علیه السلام) می‌فرماید: « اِنَّ الاَمّرَ بِالمعروفِ وَ النهی عَن المُنکرِ سَبیلُ الاَنبیا وَ منهاجُ الصُلَحاءِ فَریضَهُ عَظیمهٌ بِها تُقامُ الفَرائضُ وَ تأمَنُ الْمَذاهبَ و تُحلُّ الْمَکاسبُ و تُرَدُ الْمَظالمُ و تُعْمرُ الارضُ و یَنتصَفُ مِن الاعْداءِ و یَستَقیمِ الامرُ» « امر به معروف و نهی از منکر، راه پیامبران و روش صالحان است، ‌فریضه‌ بزرگی است که به سبب آن فرائض برپا، راه‌ها امن،‌ کسب‌ها حلال، مظالم(به صاحبانش بازگردانده) زمین آباد، حق از دشمنان گرفته می‌شود و امر(حکومت) تحکیم می‌یابد. («وسائل الشیعه» شیخ حر عاملی، ج 11، ص 395) قدر مسلم یکی از دلایل برتری این فریضه دینی بر سایر اعمال این است که با احیاء و همگانی شدن این اصل تمام ارزش‌ها و نیکی‌ها در جامعه تجلی می‌یابد و کارهای ناپسند رخت برمی‌بندد و احساس مسئولیت همگانی نسبت به احیاء و حفظ ارزش‌ها و طرد رفتار منفی در برابر ضدارزش‌ها پدید می‌آورد و سلامت جهت‌گیری کلی نظام بر محور ارزشمداری و اصلاحات دینی و اسلامی را تأمین می‌کند. البته امر به معروف و نهی از منکر دارای ابعاد و مصادیق مختلفی است و از جهات گوناگون قابل بحث است: شرایط، مراتب، شیوه‌ها، منافع، ضررهای ترک آن که همه باید برای نسل جدید به خوبی تشریح و تبیین شود و این اصل بنیادین و قوام‌بخش نظام اسلامی در صورتی مؤثر خواهد بود که براساس معیارهای مشخص نسل به نسل به صورت یک فرهنگ عمومی و دائم در جامعه رواج یابد.
6 . ولایت‌مداری
کارنامه درخشان و موفق انقلاب و رویش ارزش‌های اسلامی مرهون اطاعت از امام و رهبری و نهادینه شدن فرامین و راهبردهای این بزرگوار است. رهبری یکی از ارکان اصلی نظام اسلامی و رهبر همانند طبیب توانمند و دردآشنایی است که همواره نبض امور سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نظام اسلام را در کنترل خود دارد و هوشیارانه راهبردهای فرهنگی و راه‌های علاج مشکلات فرهنگی و جوانان را ترسیم می‌کند. عمل به نسخه‌های شفابخش ولایت فقیه همواره باید نصب‌العین مدیران و مسئولان و ملت قهرمان قرار گیرد. آشنایی با اندیشه‌های امام و رهبری و اطاعت‌پذیری در نسل جدید به گونه‌ای نهادینه شود که اندیشه امام و رهبری در امور فرهنگی و دینی در تار و پود جان جوانان تنیده و به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود. هرچند حاکمیت ولایت فقیه فی‌نفسه یکی از ارزش‌های والای دینی و انقلاب اسلامی محسوب می‌شود.اما تبلور سایر ارزش‌های اخلاقی در پرتو رهبری‌های حکیمانه ولایت فقیه و اطاعت‌پذیری مردم و نهادینه شدن و قانونمند ساختن راهبردها و راهکارهای فرهنگی این مقام منیع در سطوح مختلف جامعه امکان‌پذیر است.
(farsi.khamenei.ir/others-article?id=18193)

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد