چین و روسیه در قطب جنوب و اقیانوس جنوبی: پیامدهایش برای فایوآیز (پنج چشم)

به گزارش خبرآنلاین، متئو بولِگ در مقاله ای برای سی‌پاور سنتر نوشت: نویسنده معتقد بود که نظام پیمان قطب جنوب باید برای حفظ منافع خود در برابر چین و روسیه مقاومت کند و از فروپاشی این پیمان جلوگیری کند چرا که پیمان قاره جنوب قارهای برای صلح و اکتشاف است اما به اعتقاد وی فعالیتهای روسیه و چین میتواند تنش زا باشد. همچنین مسائل ارضی در این منطقه اهمیت دارد و خیلی سخت خواهد بود که طرفین نشست مشورتی پیمان جنوب با یکدیگر مذاکره کنند در حالی که در اوکراین با یکدیگر در حال جنگ هستند.

روسیه و چین هر دو به دنبال تحمیل دیدگاه‌های خود در مورد سهمیه‌های ماهیگیری و آینده بهره‌برداری از منابع در قطب جنوب هستند – هر دو دیدگاه در تضاد با توازن ایجاد شده فعلی هستند.

وضعیت روسیه در قطب جنوب

دکترین دریایی روسیه در سال ۲۰۲۲ اولویت های استراتژیک برای قطب جنوب را ذکر می کند. این دکترین خواستار افزایش تحقیقات علمی، اقلیمی و همچنین سرمایه‌گذاری بیشتر برای گسترش حضور منطقه‌ای روسیه در دریا و قاره از طریق «تجهیزات نسل جدید، ماشین‌آلات و ابزارهای فناوری» و ایستگاه‌های دائمی و پایگاه‌های میدانی است. در نهایت، استراتژی امنیت ملی ۲۰۲۱ قطب جنوب برای اولین بار در یک سند فدرال سطح بالا با هدفی مشابه برای گسترش حضور در این قاره ذکر میشود. با این حال، کمبود بودجه طولانی مدت سیاست قطب جنوب روسیه، تحقق اهداف استراتژیک آن را محدود می کند.

روسیه حضور محدودی در این قاره دارد و تنها پنج پایگاه از ده پایگاه تحقیقاتی آن در تمام طول سال فعال هستند. بیشتر آنها از مشکلات زیرساختی رنج می برند و برای بهره برداری مناسب نیستند. چرا که تحت تاثیر بودجه محدود روسیه در این قاره قرار دارند.

وضعیت چین در قطب جنوب

پکن معاهده قطب جنوب را در سال ۱۹۸۳ تصویب کرد و در سال ۱۹۸۵ به یک طرف مشورتی ATCM تبدیل شد. عضو مشورتی به چین قدرت وتو و حق ادعای ارضی می دهد. سیاست قطب جنوب چین برای اولین بار در می ۲۰۱۷ در “کاغذ سفید قطب جنوب”معرفی شد، جایی که رسما متعهد به “حفاظت از ثبات ATS” است. فعالیت‌های منطقه‌ای نیز در ابتکار کمربند و جاده (BRI) و به‌عنوان بخشی از «جاده ابریشم قطبی» قرار دارند.

به عنوان یک طرف مشورتی، منافع چین در قطب جنوب مانند روسیه است. پکن به دنبال دسترسی به منابع منطقه ای (به ویژه ذخایر ماهی و منابع هیدروکربنی و معدنی)، اکتشاف زیستی، و مسیرهای حمل و نقل برای تحقق جاه طلبی های ملی در منطقه است. مانند مسکو، پکن می‌خواهد اطمینان حاصل کند که از مدیریت آینده قطب جنوب و بهره‌برداری از منابع بالقوه کنار نخواهد رفت. بازار گردشگری همچنین بخش مهمی از گسترش راهبرد قطب جنوب چین است.

روابط روسیه و چین در قطب جنوب:

• مخالفتهای هماهنگ شده در نشستهای نظام پیمان قطب جنوب دارند.
• روسیه و چین به طور کلی دیدگاه مشابهی در مورد ماهیگیری و بهره برداری از ذخایر پروتئین دارند.
• هر دو کشور تا حد زیادی موافق هستند که توسط سایر اعضای ATCPها، به ویژه کشورهای غربی، از امور قطب جنوب کنار گذاشته شده اند.
• مسکو و پکن در زمینه علوم قطبی همکاری می کنند: موسسات تحقیقاتی آنها از سال ۲۰۱۷ به طور مشترک کار می کنند. اما بعید است، اطلاعاتی نظیر منابع هیدروکربنی و معدنی، ذخایر ماهیگیری و اکتشاف زیستی را به اشتراک بگذارند.
• مسکو و پکن از طریق تعامل با کشورهای آمریکای جنوبی و آفریقایی علاقه مند به قطب جنوب، به دنبال تحمیل منافع ملی خود در داخل ATS از طریق کشورهای سوم هستند.
• اهداف روسیه و چین گاهی همسو است، اما استراتژی و رویکرد بلندمدت آنها نسبت به ATS متفاوت است، بنابراین عمق تعامل آنها را محدود می‌کند. روسیه به دنبال تغییر وضعیت درATS است اما چین به نوعی به دنبال محافظت از آن است.

توصیه های سیاستی برای فایو آیز

• نظارت بر تحرکات چین و روسیه به صورت دوگان و انفرادی در حوزه های ماهیگیری، منابع معدنی و علمی. همچنین نظارت بیشتر بر فعالیت‌های منطقه‌ای روسیه و چین باید همراه با توسعه فناوری‌های متناسب با محیط و فواصل در قطب جنوب باشد.
• حضور و گشت در منطقه برای جلوگیری از صید و کشف غیر قانونی به عبارت دیگر گسترش دامنه کشتیرانی و گشت زنی در منطقه.
• فایو آیز باید منابع بیشتری را برای ردیابی و نظارت بر نفوذ روسیه و چین در خارج از قطب جنوب و اینکه چگونه لابی فعال آنها بر آیندهATS تأثیر می گذارد، سرمایه گذاری کند.
• تشکیل گروههایی برای بازرسی از پایگاههای تحت فعالیت چین و روسیه. نقض قوانین نیز باید عواقب فوری داشته باشد، از افزایش نظارت بین المللی گرفته تا اقدامات متقابل دیپلماتیکی اقتصادی.
• تحت فشار گذاشتن و کنار گذاشتن چین و روسیه باعث نزدیکی آنها به یکدیگر میشود بنابراین، حفظ وحدت و انسجام در داخل ATS بهترین راه برای مهار جاه طلبی های منطقه ای روسیه و چین است – مشروط بر اینکه اقدامات لازم برای پیگیری فعالیت های آنها وجود داشته باشد.

*منبع: سی‌پاور سنتر (Sea Power Center) / ترجمه: امیرمحمد مغانی

۳۱۱۳۱۱