کارهايي مانند پيشگوئي و خبر دادن از آينده که توسط طالع بين ها صورت مي گيرد چقدر حقيقت داشته و تا چه حد مي توان به آن ها اعتماد کرد؟

قبل از هر چيز بايد معلوم شود كه طالع و طالع بيني چيست، و طالع گير چه مي كند؟ طالع در لغت به معناي بخت، اقبال، شانس، پيشاني و اختر است. و در اصطلاح كساني كه در علم احكام نجوم مسايلي را مطرح مي كنند، طالع جزوي از منطقة البروج است كه بر افق شرقي قرار دارد كه كساني كه براساس احكام نجوم حرفهايي را مطرح مي كنند طالع هر كسي را برابر بروج دوازده گانه به هنگام ولادت او بررسي مي نمايد و بر اساس آن برج طالع نحسي يا سعادت افراد را بازگو مي كنند.[1]طالع بين و طالع گير به كسي گفته مي شود كه از طريق فال گيري ادعاي پيشگويي و خبر دادن از آينده مردم را دارد.[2]2. نكته دوم آن است كه در روايات فراواني آمده كه سخن افرادي را كه از طريق طالع بيني و تعيين مسير ستاره ها درباره حوادث و پيش آمدهاي آينده خبر مي دهند و از نحسي و يا سعادت كارها و اعمال از اين طريق پيش گويي مي كنند، نبايد مورد تأييد قرار گيرد، چون سخن آنها حقيقت ندارد. از جمله در نهج البلاغه آمده كسي به حضرت عرض كرد: در اين هنگام روانه سفر و جنگ با خوارج مشو، كه مي ترسم به پيروزي دست نيابي و اين مطلب را من از طريق علم نجوم و طالع بيني به دست آورده ام. امير المؤمنان ـ عليه السلام ـ در پاسخ فرمود: آيا گمان داري كه تو ساعتي را نشان ميدهي كه هر كسي در آن سفر كند بلا و بدي از او دور گردد، و بر حذر مي داري از ساعتي كه هر كسي در آن روانه شود زيان و سختي او را فرا گيرد؟ كسي كه اين سخنان تو را باور نمايد، قرآن را تكذيب كرده است. اي مردم از آموختن نجوم و طالع بيني بپرهيزيد و آن را فرا نگيريد مگر به اندازه اي كه در بيابان يا در دريا براي دانستن راه ها و شناختن اوقات عبادت و تعيين قبله و مسير راه كشتي و مانند آن از آن استفاده نماييد، نتيجه آموختن نجوم كهانت و غيب گويي است و افراد طالع بيني كه از طريق نجوم غيب مي گويند مثل كاهن است و كاهن مثل ساحر است و ساحر مثل كافر است و كافر در آتش است، سفر كنيد به كمك و همراهي اسم خدا.[3] همچنين برخي از شارحان نهج البلاغه اين حديث را از امام صادق ـ عليه السلام ـ ذيل اين كلام امام آورده اند كه شخصي به امام صادق ـ عليه السلام ـ عرض كرد: من مبتلا شده ام به اينكه هنگامي كه مي خواهم براي كاري حركت و سفر نمايم وقتي به طالع نظر مي كنم تا ببينم شر است يا خير اگر شر بود از آن سفر دست بر مي دارم و اگر طالع را خير ديدم آن حاجت و كار خود را پي گيري مي كنم. آيا اين صحيح است؟ حضرت امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمودند: آيا حكم مي كني؟ عرض كرد: آري، حضرت فرمود: كتاب هايت را بسوزان.[4]از اين گونه روايات كه تعدادشان نيز فراوان است به خوبي بدست مي آيد كه گذشته از آن كه طالع بيني كاري حرام است،[5] هيچ گونه حقيقتي ندارد، لذا يكي از بزرگان در ضمن تحليل مبسوطي از ‌اين مسئله مي گويد: (خلاصه حكم به حرمت تنجيم و طالع بيني بدين معنا كه اعتقاد و حكم به ارتباط نفع و ضرر خير و شر و ديگر مسايل مربوط به سرنوشت زندگي انسان ها به وضع و موقعيت و حركات ستارگان، در اسلام قطعاً ممنوع بوده و منابع و مآخذي كه به اين ممنوعيت دلالت دارند از نظر كميت و كيفيت بيش از آن است كه اندك ترديدي در آنها وجود داشته باشد.[6] بنابراين سخن طالع بين ها هرگز حقيقت ندارد و هرگز نبايد به گفته آنان اعتنا كرد و به حرف آنها ترتيب اثر داد، مرحوم مجلسي در مرآت العقول ضمن بحث مبسوطي درباره طالع بيني مي گويد: مسئله تنجيم و طالع بيني و اين كه اگر درجه طالع در فلان برج باشد نحس است و يا اگر مشتري در فلان شرايط باشد سعد است، همه اين ها خطا و اشتباه است و حرف هايي است كه بر اساس تخمين گفته مي شود و بر هيچ قاعده درستي استوار نيست … و همه مسلمين اتفاق بر تكذيب منجمين دارند و شهادت بر كذب گفته هاي آنها مي  دهند و حكم به بطلان حرف آنان مي كنند و از مسلمات دين پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ تكذيب آنان است و روايات فراواني در رد آنها رسيده است و علماي بزرگ گفته هاي آنان را مبتني بر تخمين دانسته اند.[7]3. مطلب دوم آن است كه كار طالع بيني كه توسط ستاره شناسان طالع بين انجام مي شود، حرام است، اما مسايل ديگر نجومي از قبيل ستاره شناسي علمي كه در مباحث علم نجوم و كيهان شناسي و ستاره شناسي علمي مطرح است حرام نيست و به عنوان يك كار ارزشمند است لذا يکي از بزرگان ضمن تحليل مبسوطي در مورد اين مسئله مي گويند: (ظاهر اين است كه خبر از اوضاع فلكي مانند خبر از خسوف، كسوف و ساير امور علمي و مباحث حركات نجومي در علم هيئت از نظر فقها اشكالي ندارد، زيرا اين امور غير از آن است كه در مسئله تأثير ستارگان در خير و شر و نفع و ضرر و طالع بيني مورد استفاده قرار مي گيرد.)[8]نكته : بطور  كلي بايد اين مطلب را در نظر گرفت هر علمي از آن جهت كه علم است ممدوح است ولي اگر از آنها استفاده سوء شود ويا در مثل علم نجوم تاثيرات مستقلا به ستارگان و يا بروج و غيره داده شود اين مذموم است وگر نه تاثيرات به طور كلي مورد انكار نيست بلكه تاثير مستقل داشتن اين امور مورد انكار و مذموم است .

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. سيد مصطفي حسيني دشتي، معارف و معاريف، ج3، ص 1435 نشر انتشارات اسماعيليان قم، 1369ش.
2. شيخ انصاري مرتضي، المكاسب، ح2،‌ص 279، نشر مؤسسه دارالكتب قم، بي تا.
3. سيد محمد حسين شيرازي، ايصال الطالب الي المكاسب، ج2، ص 89، نشر مؤسسة الاعلمي طهران، بي تا.
4. علي محمدي، شرح مكاسب، ج1، ص 538،‌ انتشارات دارالفكر، قم، 1375ش.
5. سيد عبدالحسين دستغيب، گناهان كبيره، ج2، ص 81 نشر صبا، بي تا.
 
پي نوشت ها:
[1] . لغت نامه دهخدا، ماده طالع، تهران، نشر دانشگاه بي تا، ص 52، ح33.
[2] . همان، ص54.
[3] . نهج البلاغه، خطبه 78، با ترجمه فيض الاسلام.
[4] . جعفري، محمد تقي، شرح نهج البلاغه، نشر دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1361 ش، ص 235، ح11.
[5] . موسوي خميني، سيد روح الله، تحرير الوسيله، نشر مؤسسة الاسلامي، 1404ق، ج1، ص 458.
[6] . جعفري، محمد تقي، ‌شرح نهج البلاغه، نشر پيشين، ج11، ص 236.
[7] . مجلسي، محمد باقر، مرآت العقول، نشر دارالكتب الاسلاميه، تهران، 1369ش، ج26، ص 456.
[8] . جعفري، محمد تقي، شرح نهج البلاغه نشر پيشين، ج11 ص 232.