«کار فرهنگی در دانشگاهها و مساجد»rnدر کار فرهنگی در دانشگاهها برای جذب جوانان به مسایل دینی و آشنایی با فرهنگ اسلامی لازم است از شیوه ها و ابزارهای مختلف بهره گرفت . rnراهکارهای زیر در زمینه فعالیت های فرهنگی پیشنهاد می شود:rn1.ارتقا سطح آگاهی جوانان نسبت به مسایل دینی از طریق ؛rnالف. استفاده از اساتید توانمند در موضوعات مختلف rnب. بهره گیری از سخنوران مورد علاقة جوانان و دانشجویان در امور دینیrnج. برگزاری مسابقات کتابخوانی rn2. تشکیل گروه های مطالعاتی و متنوع از دانشجویان و ایجاد رقابت سازنده بین آنان در موضوعات دینی و علمی rn3. برگزاری جلسات پرسش و پاسخ و مشاوره در مسایل مختلف با استفاده از اساتید توانمندrn4. برگزاری نشست ها و کرسی های آزاد اندیشی در مسایل مختلف با محوریت دانشجویان rn5. تشکیل انجمن های فرهنگی و تفریحی جهت فعالیت های فرهنگی و تفریحی با رعایت موازین شرعی rn6. تشکیل گروههای ورزشی متنوع بر اساس تمایل و درخواست جوانان و برگزاری مسابقات ورزشی rn7. شناسایی استعدادها و توانمندی های هنری افراد و استفاده از آنها در فعالیت های فرهنگیrn8. توجه به مناسبت ها و اعیاد و ایام سوگواری و تشکیل جلسات جذاب و مناسب و دعوت از سخنرانان و مداحان برجسته و توانمند.rn9. مسئولیت دادن به جوانان و سپردن اداره برخی فعالیت ها به آنانrn10. توجه به مشکلات اقتصادی و ایجاد صندوق قرض الحسنه توسط خود افراد . rn« نحوه برخورد با جوانان و تأثیر گذاری برآنان»rnمهم ترین امورى که در اثرگذارى دخالت دارد، ویژگى هاى معنوى و روحى – از قبیل اراده استوار، اخلاق نیکو، حسن معاشرت – و آگاهى ها و توانش هاى علمى بالا است. اثرپذیرى مثبت نیز به میزان انعطاف پذیرى و حقیقت طلبى شخص، ارتباط دارد. تأثیرپذیرى هاى منفى، برخاسته از ضعف آگاهى و اراده است. بنابراین هر اندازه در تقویت اراده خود و گسترش صفات حسنه و خلق و خوى پسندیده و افزون سازى آگاهى ها ودانش هاى خویش به ویژه در زمینه مسائل دینى، فرهنگى و اجتماعى – تلاش کنیم، به تدریج توان تاثیرگذارى بیشترى خواهیم داشت.rnبا رعایت اصول و نکات زیر، مى توانیم میزان تأثیرگذارى خود را افزایش دهیم:rn1.صمیمیت و ابراز آن؛ صمیمانه دیگران را دوست داشته باشیم و محبت قلبى خود را به آنان اظهار داریم. پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله وسلم فرموده است: «اذا احبّ احدکم اخاه فلیعلمه فانّه اصلح لذات البین؛…»، «هرگاه یکى از شما به برادر خود علاقه مند شد، محبت خود را به او ابراز کند. این کار افراد را بیشتر به هم پیوند مى دهد« (رى شهرى، محمد، دوستى در قرآن و حدیث، ترجمه سید حسن اسلامى، قم: دارالحدیث، 1379، ح 507، ص 162)br>2. برخورد با نشاط؛ اولین فنّ مؤثر ارتباطى به منظور جلب نظر دیگران و تأثیرگذارى بر آنها، داشتن برخورد شاد و با نشاط است. لحظه اول ملاقات از اهمیت زیادى برخوردار است به نحوى که موفقیت یا شکست در ایجاد ارتباط مؤثر، به آن بستگى دارد. سلام و احوال پرسى کردن، تبسم بر لب داشتن، احترام به طرف مقابل و پذیرش وى راه نفوذ در قلب او است. در فرهنگ اسلامى نیز نسبت به امورى از قبیل سلام کردن، مصافحه، تبسم، احترام، ابراز محبت و علاقه قلبى به دیگران سفارش و اهتمام زیادى وجود دارد.rn3. آغاز مثبت؛ یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند را در طرف مقابل شناسایى و برجسته سازیم و با تحسین صادقانه به جهت وجود آن امر مثبت، ارتباط خود را با وى محکم سازیم و هیچ گاه رابطه خود را با نکته اى منفى آغاز نکنیم.rn4. عدم سرزنش مستقیم؛ در صورتى که اشتباه و لغزشى در طرف مقابل مشاهده کردیم، به طور مستقیم از او گلایه نکنیم و وى را مورد انتقاد مستقیم و سرزنش قرار ندهیم. وقتى تذکر اخلاقى با کنایه و اشاره گفته شود، زودتر اثر مى بخشد تا اینکه با صراحت از گناه یا اشتباه نام برده و انتقاد گردد. چه بسا برخورد مستقیم و بى پرده با گناه و لغزش در مراحل اولیه، سبب گستاخى و جرأت بیشتر وى شود و زشتى کار در نظر او رنگ باخته و به توجیه آن بپردازد و یا به شکل دیگرى مقاومت کند. بنابراین باید مانند یک دوست دلسوز یا مشاورى دانا با او برخورد شود.rnامیرمؤمنان على علیه السلام مى فرماید: «موقعى که جوان نورسى را به سبب گناهانش، نکوهش مى کنى، مراقب باش که قسمتى از لغزش هایش را نادیده انگارى و از تمام جهات مورد اعتراض و توبیخش قرار ندهى، تا جوان به عکس العمل وارد نشود و نخواهد از راه عناد و لجاج، بر شما پیروز گردد»ابن ابى الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، تحقیق مجدد ابوالفضل ابراهیم، (داراحیاء الکتب العربیه)، ج 20، ص 333)rn5. خودگشایى؛ قبل از انتقاد از دیگران، مى توانیم به برخى از اشتباهات، شکست ها و ناکامى هاى خود در زندگى و چگونگى اصلاح و بهبود آن اشاره کنیم.rnخودگشایى باعث نزدیکى به او شده و فضاى صمیمیت را مى گشایم. در اینجا اطلاعاتى در زمینه هاى مختلف و برخى مشکلات و پیشینه خود ارائه مى دهیم. که با زمینه مراوده با دیگران مرتبط است.rnخودگشایى، اضطراب را کاهش مى دهد؛ چون آنان اطمینان مى یابند که در احساسات یا ترس ها، تردیدها، مشکلات، سختى ها و ناکامى هاى خود تنها نیستند.rnالبته در استفاده از این روش نباید افراط کرد؛ زیرا موجب مى شود توجه دیگرى بیش از حد به شخص معطوف شود. از طرف دیگر این مسئله نباید موجب افشاى اسرار و رازهاى پنهان آدمى شود.rn6. شنونده خوب بودن؛ بکوشیم شنونده خوبى باشیم و زمینه اى فراهم آورید که دیگران درباره خود، براى ما حرف بزنند. اگر کسى احساس کند شنونده خوبى براى سخنان خود یافته است، به راحتى مى تواند افکار و احساسات خود را به او منتقل کند و به ایجاد ارتباط با او اقدام نماید. در این مرحله شنونده مى تواند به تأثیرگذار خوبى تبدیل شود. پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله وسلم شنونده بسیار خوبى بود. همین خلق نیکوى آن حضرت، یکى از مهم ترین عوامل مقبولیت و محبوبیت او بین مردم بود و موجب شد که آن حضرت بتواند تأثیرات عمیقى بر مردم به جاى گذارد.rn7. ابراز احساسات؛ یکى دیگر از عوامل مؤثر در برقرارى ارتباط مؤثر، تشخیص دقیق احساسات طرف مقابل و برجسته کردن آنها است. با بازگردانى احساسات به گوینده، به او القاء مى کنیم که سخنانش را فهمیده و براى او ارج و احترام قائلیم.rnشنونده خوب، آن است که با ابراز احساسات مثبت، به عنوان بازخورد، تأثیرگذارى خود را افزایش دهد. ابراز احساسات، نظیر حرکت سر به نشانه تأیید گفتار طرف مقابل، باز کردن چشم ها و کشیدگى صورت به موقع شگفت زدگى، تحسین زبانى واستفاده از بعضى تکیه کلام ها چون آفرین، چه جالب و… است.rnبه عبارت دیگر به پیام هاى کلامى و غیرکلامى مخاطبان، پاسخ و واکنشى صادقانه، عینى، دلسوزانه و همدلانه داشته باشیم تا آنان دریابند به آنچه آنها مى گویند، گوش فرا مى دهیم و صحبت هاى آنان را دنبال مى کنیم.rn8. ارج گذارى؛ به دیگران اعتبار بدهیم؛ شخصیتشان را ارج بنهیم و کارى کنیم که احساس اهمیت و شخصیت کنند.rn9.پذیرش مثبت بدون شرط؛ کارى کنیم که طرف مقابل احساس کند او را به دلیل ارزش ذاتى اش پذیرفته ایم و به او اهمیت مى دهیم و به عنوان یک انسان مورد احترام صادقانه و خالصانه ما قرار گرفته است و بدون توجه به نکات ضعف و عیوبى که دارد مورد پذیرش ما است. این توجه و پذیرش مثبت، به طرف مقابل احساس ارزشمندى مى بخشد و تأثیر پذیرى اش را نسبت به شما افزایش مى دهد. بنابراین باید طرف مقابل را بدون قید و شرط و صرفاً به خاطر ارزش ذاتى و ماهیت انسانى اش، پذیرفت و به او احترام صادقانه گذاشت.rn10. انگیزش؛ نسبت به کار مثبتى که مى خواهیم انجام دهیم، میل شدیدى در طرف مقابل ایجاد کنیم و فضاى روانى لازم براى انجام دادن آن فراهم را سازیم. کوچک ترین پیشرفت را در طرف مقابل، تحسین نموده و با تشویق او کارى کنیم که احساس کند حرکت به سمت مطلوب و جبران اشتباهات ساده است و به خوبى مى تواند مشکلات را حل و کاستى ها را جبران کند.rn11. رفتار مطلوب؛ رفتارهاى خوبى را که از دیگران نسبت به خود انتظار داریم، با او در پیش گیریم. به عبارت دیگر آنچه را براى خود مى پسندیم، براى وى نیز بپسندیم و او را به سوى آن رهنمون شویم.rn12. تحمیل گریزى؛ نقطه نظرات و دیدگاه هاى خویش را بر دیگران تحمیل نکنیم. مردم سخن چنین کسى را نمى پذیرند و با فردى که همچون یک سرپرست با ایشان رفتار کند، دوستى نمى ورزند و به او اعتماد نمى کنند.rn13. هدیه دادن؛ گاهى لازم است از ابزار «هدیه دادن» استفاده شود. تأثیرپذیرى دیگران در پرتو نیکى و احسان، چندین برابر است. بنابراین دیگران را براى کارى که مى خواهیم انجام دهند، خشنود کنیم. در روایتى از پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله آمده است: «تهادوا، فانّ الهدیة تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصدر».؛ «به یکدیگر هدیه بدهید، زیرا هدیه دوستى را دو برابر مى کند و کینه هاى درون سینه ها را مى زداید».(؛محمدی ری شهری ، محمد ، دوستى در قرآن و حدیث، ص 98، ح 278)rnدر پرتو محبت به وجود آمده، مى توان به جلب اعتماد طرف مقابل پرداخت و تأثیرگذارى خود را افزایش داد.rn14. گفتار زیبا؛ سخن نیکو را به نوعى سحر تشبیه کرده اند که در جان و اعماق وجود افراد تأثیرگذار است. بنابراین در استفاده از کلمات و جملات براى ایجاد ارتباط و تأثیرگذارى، باید به اندازه کافى دقت و بهترین کلام در کوتاه ترین و زیباترین جملات و الفاظ بیان شود.rn15. تبلیغ عملى؛ آنچه نقش اساسى ترى در مسئله تأثیرگذارى دارد، عملکرد و رفتارفرد تأثیرگذار است. امام صادق علیه السلام فرموده است: «کونوا دعاة الناس بغیر السنتکم» «به وسیله اى غیر از زبان خود، مردم را به کارهاى خیر و صحیح دعوت کنید»( کافى، باب الصدق و اداء الامانة،تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1365، ج 2، ص 105) رفتار و منش شخصى و اعمال افراد، بیش از هر چیزى در ذهن دیگرى ماندگار است؛ به طورى که گفته اند براى راهنمایى، ارشاد و تأثیرگذارى بر جوانان، کمتر حرف بزنید و بیشتر عمل کنیم.rn16. جوان شناسى؛ از ویژگى هاى دوره جوانى شناخت کافى پیدا کرده و متناسب با روحیات و خصوصیات این دوره، به ایجاد ارتباط و تأثیرگذارى اقدام کنیم. بنابراین گسترش آگاهى از سیر رشد و تحول و ویژگى هاى مختلف زیستى، اجتماعى و روانى و نیز نیازهاى این دوره، شرط اساسى کسب مهارت براى ایجاد ارتباط مؤثر با جوانان است.rn17. توجه به تفاوت ها؛ نسبت به تفاوت هاى فردى موجود در بین افراد، هشیار بوده و هیچ گاه دو نفر را با همدیگر مقایسه نکنیم. به جهت وجود نقطه مثبتى در دیگرى، فرد مورد نظر خود را به دلیل نداشتن آن نقطه قوت و مثبت، مورد سرزنش و توبیخ قرار ندهیم.rn18. همگامى؛ استفاده از روش «همگام شدن»، یکى از دیرپاترین شیوه هاى ایجاد ارتباط مؤثر است. براى همگام شدن با جوان، باید خود را در وضع و موقعیت او قرار داد. به عبارت دیگر سعى کنیم دنیا را از منظر او بنگریم. براى مثال یک جوان دوست دارد با روى آوردن به اجتماع، حس استقلال طلبى خود را ارضا نماید. دنیاى ذهنى او آکنده از مضمون هایى است که ناشى از نیازهایش مى باشد. حال اگر بدون توجه به دنیاى جوان و صرفاً با در نظر گرفتن برخى از نیازها و تکالیف، با آنها ارتباط برقرار کنیم، به احتمال قوى نتیجه مناسب و مثبتى نخواهیم گرفت.rn19. جلب همکارى؛ از جوانان در ارتباط با کارهاى مربوط به خودشان اظهار نظر بخواهیم. به عبارت دیگر بکوشیم ذهن و اندیشه مخاطب را در جهت مطلوب، فعال ساخته و کارى کنیم که خود او با خردورزى کافى راه صحیح را بیابد.rn20. همدلى؛ در حالت هاى نگرانى، ناراحتى و اضطراب، همدلى کرده و به تدریج جویاى علت اضطرابشان شوید.rn21. انعطاف پذیرى؛ در عین جدى بودن و جدى رفتار کردن، باید همواره انعطاف پذیرى مناسب را حفظ نمود. نباید انتظار داشت تغییر و اصلاح در اندیشه و رفتار طرف مقابل ناگهانى، بلافاصله و یک مرتبه انجام گیرد؛ زیرا این مسئله نیازمند زمان و تدریج است. بنابراین باید به طرف مقابل، زمان و فرصت کافى داد تا به تدریج و تحت تأثیر سخن شما تغییر و تحول لازم را در خود ایجاد کند. خداوند متعال نیز پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله وسلم را به خاطر داشتن چنین ویژگى مى ستاید و آن را یکى از علل موفقیت آن حضرت معرفى مى کند: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ»؛ آل عمران (3)، آیه 159. ؛ «به واسطه رحمت خدا با مردم، خوش خوى و مهربان شدى و اگر تندخوى سخت دل بودى، مردم از گرد تو پراکنده مى شدند…». بنابراین اگر کسى بخواهد پیامبرگونه تأثیرگذارى مثبت داشته باشد، باید از انعطاف و بردبارى کافى در برابر ناآگاهى ها، نقص ها و ضعف هاى دیگران برخوردار باشد.rn