روزه عاشوراء سنت بنی امیه به خاطر شهادت امام حسین بنى امیه نه تنها با برپایى عزادارى در سوگ سالار شهیدان مخالف بودند بلکه به جهت مقابله عملى با آن، روز عاشورا را به عنوان روز جشن و سرور معرّفى نمودند. بنی امیه این روز را، روز مبارکی دانسته و در آن روز به جشن پرداخته و آذوقه سال را به خانه آورده و این روز را روزه گرفته و جشن و سرور را هر سال تکرار می کردند.
از این رو ائمه ـ علیهم السلام ـ و به طبع آنها فقهاء دوراندیش، از روزه این روز نهی کرده و روزه این روز مکروه شد.
از امام صادق علیه السلام راجع به روزه گرفتن در روز عاشوراء سوال می کند حضرت می فرماید: روز عاشورا روز شهادت امام حسین است. اگر می خواهی به حسین شماتت کنی (از بلایی که به آنها وارد شده اظهار خشنودی کنی) در روز عاشورا روزه بگیر. بنی امیه لعنه اللَّه علیهم و آن افرادی از اهل شام که آنان را در کشتن حسین اعانت نمودند نذر کردند: اگر حسین کشته شود و اشخاصی که از آنان بر حسین علیه السلام خروج کرده اند سالم بمانند و مقام خلافت نصیب آل ابوسفیان شود روز عاشورا را برای خود عید قرار دهند و آن روز را براى شکرگزارى روزه بگیرند. لذا این موضوع تا امروز بین مردم سنت و معمول شد و مردم عموما به آنان اقتدا کردند. آری به این علت است که روز عاشورا را روزه می گیرند و در این روز اهل و عیال خود را مسرور می کنند. سپس حضرت فرمود: آری! روزه این روز برای مصیبت نیست. چون فقط برای سپاس از جهت سلامتی بنی امیه است. حسین علیه السلام در این روز مصیبت دیده است، اگر تو هم مصیبت زده هستی این روز را روزه نگیر و اگر از کسانی هستی که قصد شماتت اهل بیت را داشته و سلامت بنی امیّه تو را خشنود کرده این روز را روزه بدار. امالی شیخ طوسی، ص 667، رقم 1397 / 4.
از امام رضا ـ علیه السلام ـ نیز حدیثی در این مورد نقل شده که مضمونش چنین است: «این روز، روزی است که بنی امیه در آن روز، روزه می گیرند و در این روز اسلام و مسلمین عزادار شدند، پس در این روز، روزه نگیرید. هر کس در این روز، روزه بگیرد، همچون آل امیه، آتش جهنم نصیبش خواهد شد.»
بنابراین مکروه بودن روزه گرفتن در روز عاشورا در نزد شیعیان، از آن روست که خدای ناکرده روزه گیرنده ناخواسته از خاندان آل زیاد و مرجانه و قاتلان حضرت سیدالشهدا تبعیت نکرده باشد.