از آنجا که مرکز حکومت امام زمان(عج) و خانه آن حضرت شهر کوفه و محل تشکیل ستاد فرماندهی و نماز و عبادت ایشان، مسجد کوفه است، در این نوشتار به طور اختصار در مورد اهمیت شهر کوفه و فضیلت مسجد بزرگ کوفه سخن خواهیم گفت.

1ـ کوفه و پیرامون آن

مولای متقیان، امیرمؤمنان(ع) در مورد «ظَهرِ کوفه» که همان «نجف اشرف» است، فرمودند:

«یَحْشُرِ مِنْ ظَهَرَ الکُوْفَهُ سَبْعَونَ اَلْفاً عَلی غَرَّهُ الشَّمْسُ، یَدْخُلُونَ الجَنَّهُ بَغَیْرٍ حِسابٍ؛ (۱)

از ظاهر کوفه ۷۰ هزار نفر همانند قرص خورشید در نخستین لحظات طلوع آن برانگیخته می شوند که بدون حساب وارد بهشت شوند.»

و در همین باره خطاب به شهر کوفه فرمودند:

«مَا أحْسَنَ ظَهْرَکِ و أطْیَبَ قَعْرَکِ اللهمَّ اجْعَلْ قَبْرِی بِها؛ (۲)

ای کوفه، چه پشت خوب (نجف) وه چه اندورن خوبی داری، بار خدایا قبر مرا در آن قرار ده.»

برای جلوگیری از طولانی شدن مطلب از ده ها حدیث مربوط به قبر مطهر مولای متقیان (ع) به یک حدیث بسنده می کنیم:

امام صادق (ع) فرمودند:

«بِظَهْرِ الکُوفَهِ قَبْرٌ لَا یَلُوذُ بِهِ ذُو عَاهَهٍ إلَّا شَفَاهُ الله؛ (۳)

در پشت کوفه قبری هست که هیچ صاحب مرضی به آن پناه نمی برد؛ جز اینکه خداوند او را شفا می دهد.»

معجزات و کرامات باهره ای که در «حرم مولای متّقیان(ع)» مشاهده گردیده، بیرون از شمار است، فقط اشاره می کنیم که ابن بطوطه در این باره می نویسد:

از این روضه کرامت ها ظاهر می شود که منشاء عقیده ی مردم بر اینکه قبر علی(ع) آنجاست، همان کرامت ها می باشد، در شب بیست و هفت ماه رجب که آن را «لیله المحیا» می نامند، عراقیان، خراسانیان، فارسیان و رومیان، سی، چهل تن، بعد از نماز عشاء در آنجا گرد می آیند و بیماران افلیج و زمین گیر را کنار ضریح مقدس می گذارند و خود به نماز و ذکر و قرآن می پردازند. چون پاسی از شب گذشت، همه ی مریض ها که شفا یافته و سالم شده اند، برخاسته ذکر لااله الا الله، محمد رسول الله و علی ولی الله می گویند و این حکایت در میان آنان به حدّ افاضه رسیده، گرچه من خود آن شب را درک نکردم، داستان آن را از اشخاص مورد اعتماد شنیدم. (۴)

از دیگر ویژگی های «نجف اشرف» این است که حضرت نوح (ع)، داخل ضریح مقدس امیرمؤمنان (ع) مدفون می باشند. (۵)

در عظمت این مکان مقدّس همین بس که مولای متقیان (ع) فرمودند:

«اَوَّلُ بُقْعَهٍ عَبْداللهُ عَلَیْها ظَهْرَ الکُوفَهِ، لَمّا اَمْرَاللهُ المَلائِکَهِ اِنْ یَسْجِدُ لآدَم، سَجِدُوا عَلی ظَهِر الکُوفَه؛ (۶)

نخستین نقطه ای که بر آن عبادت شده، پشت کوفه است، هنگامی که خداوند به ملائکه دستور داد که در برابر حضرت آدم (ع) سجده کنند، بر پشت کوفه سجده کردند.»

امام صادق (ع) در پشت «کوفه» در سه جا از مرکب خود پیاده شد و در هر یک، دو رکعت نماز گزارد. ابوالفرج سِنْدی که در محضر امام (ع) بود، عرضه داشت: این سه مورد که نماز گزاردید، کجا می باشند؟

فرمودند:

«نخستین محل، محل قبر حضرت امیرالمؤمنین(ع) است و محلّ دوم محلّ دفن سر مبارک حضرت امام حسین(ع) بود و محلّ سوم منبر حضرت قائم آل محمد (ص) است.» (۷)

امام باقر(ع) در ضمن یک حدیث طولانی که در مورد کیفیت بنای «کعبه ی معظّمه» توسط حضرت آدم(ع) به تفصیل سخن گفته، در مورد ارکان چهارگانه ی آن فرمودند:

«فَرَفَعَ قَواعِدَ البَیْتِ الحَرامِ بِحَجَرٍ مِنَ الصَّفا و حَجَرٍ مِنَ المَرْوَهِ و حَجَرٍ مِنْ طُورِ سَیْنَاءَ وَ حَجَرٍ مِنْ جَبَلِ السَّلامِ و هُوَ ظَهْرُ الکَوفَه؛ (۸)

عمودهای بیت را با سنگی از صفا و سنگی از مروه و سنگی از طور سینا و سنگی از «کوه السّلام» که پشت کوفه است، ساخت و بالا برد.»

و در «حدیث معراج» آمده است، زمانی که رسول اکرم (ص) به «دارالسّلام» در پشت «کوفه» رسیدند، جبرئیل عرضه داشت که اینجا مسجد پدرت، آدم و عبادتگاه پیامبران است، فرود آی و در اینجا نماز بگزار، پس پیامبر اکرم(ص) از بُراق پیاده شده نماز گزارده، آنگاه به سوی «بیت المقدّس» عزیمت نمود. (۹)

سرزمین «نجف اشرف» به قدری شرافت دارد که سنگ ریزه های آن نگین افتخار عبادت کنندگان است.

امام صادق(ع) به هنگام شمارش انگشتری هایی که بسیار فضیلت دارد، از دُرّ نجف یاد کرده و فرمودند:

«وَ مَا یُظْهِرُهُ اللهُ عَزَّوَجَلَّ و بِالذَّکَوَاتِ البِیضِ بِالغَرِیَّین؛ (۱۰)

و آنچه خداوند پدیدار می سازد، در تپّه های سفید غَریّین.»

و در آنچه به تفصیل از پاداش آن بحث کرده، فرمودند: «خداوند از روی رحمت گسترده اش به شیعیان، دُرّ نجف را به قدری فراوان کرده که به رایگان به دست همگان برسد.»

پی نوشت ها:

۱٫ وقعه ی صفّین، ص ۱۲۷؛ مستدرک وسائل، ج ۱۰، ص ۲۲۵؛ بحارالأنوار، ج ۱۲، ص ۷۷؛ ج ۱۰۰، ص ۲۲۷٫

۲٫ فرحه الغری، ص ۲۲؛ موسوعه العتبات المقدّسه، ج ۶، ص ۷۱٫

۳٫ تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۳۴؛ وسائل الشّیعه، ج ۱۴، ص ۳۷۷٫

۴٫ سفرنامه ی ابن بطوطه، ج ۱، ص ۱۸۵٫

۵٫ اثبات الوصیّه، صص ۱۳ و ۱۴؛ تهذیب الاحکام، ج ۶، صص ۲۲ و ۳۴٫

۶٫ تفسیر عیّاشی، ج ۱، ص ۱۲؛ بحارالأنوار، ج ۱۱، ص ۱۴۹٫

۷٫ موسوعه العتبات المقدّسه، ج ۶، ص ۸۰؛ فرحه الغری، ص ۴۵٫

۸٫ الکافی، ج ۴، ص ۱۹۷؛ بحارالأنوار، ج ۱۱، صص ۱۸۵ و ۲۰۹؛ علل الشّرائع، ج ۲، ص ۴۲۲٫

۹٫ تفسیر عیّاشی، ج ۲، ص ۳۰۷؛ الکافی، ج ۸، ص ۲۳۵؛ بحارالأنوار، ج ۱۱، ص ۳۳۳؛ ج ۱۰۰، ص ۳۸۶٫

۱۰٫ تهذیب الأحکام، ج ۶، ص ۳۷؛ روضه الواعظین، ج ۲، ص ۴۱۱؛ فرحه الغریّ، ص ۷۱٫

منبع مقاله : شفیعی سروستانی، اسماعیل؛ (۱۳۹۱)، دانشستان سرزمین های درگیر در واقعه ی شریف ظهور، جلد دوم (عراق، عربستان و یمن)، تهران: موعود عصر (عج)، چاپ دوم