کیست کلیه

کلیه ها با جداسازی مواد زائد و سموم از خون، آن ها را به صورت ادرار از بدن خارج می کنند. کلیه ها همچنین در تنظیم فشار خون و مدیریت بسیاری از عملکرد های مهم دیگر بدن نقش بسیار مهم و حیاتی دارند.

کیست کلیه، کیسه های کلیوی مایع هستند که در کلیه ها شکل می گیرند و می تواند با اختلالات جدی همراه باشند که ممکن است عملکرد کلیه را مختل کند. اما شایع ترین نوع آن، کیست ساده کلیه می باشد که کیست غیر سرطانی است. شاید تشخیص کیست بر روی کلیه تا حدودی جدی به نظر جدی برسد، اما داشتن نوع ساده آن، نگران کننده نیست و نسبتا شایع می باشد.

در بیشتر موارد، انواع ساده آن به هیچ وجه عارضه ای ایجاد نمی کنند و عملکرد کلیه را تحت تأثیر قرار نمی دهند. با این وجود، در صورت بزرگ شدن، ممکن است باعث ایجاد درد، عفونت یا علائم دیگری شود.

هنوز علت دقیق بروز این کیست ها مشخص نیست به طور معمول، فقط یک کیست در سطح یک کلیه تشکیل می شود، اما کیست های متعدد می توانند یک یا هر دو کلیه را تحت تأثیر قرار دهند.

کیست معمولا بی ضرر است. از آنجا که آن ها اغلب علائم ایجاد نمی کنند، حتی ممکن است فرد متوجه آن ها نشود. کیست ساده کلیه اغلب در طی آزمایش تصویربرداری برای شرایط دیگری تشخیص داده می شود. کیست های که علامت یا علائم خاصی ایجاد نمی کنند معمولاً نیازی به درمان ندارند.1
 

علل کیست‌ کلیه

علت ابتلا به کیست‌های کلیه هنوز مشخص نیست. یک نظریه بر این باور است که کیست‌های کلیه در لایه سطحی ضعیف شده کلیه ایجاد شده و کیسه‌ها (دایورتیکولوم) شکل می‌گیرند. سپس این کیسه‌ها پر از مایع شده و از کلیه جدا شده و به شکل کیست درمی‌آیند. احتمال ابتلا به کیست‌های ساده کلیه با افزایش سن بالا می‌رود. البته این کیست‌ها ممکن است در هر سنی ایجاد شوند. احتمال ابتلا به کیست‌های ساده کلیه در مردان بیشتر است.2
 

علائم کیست‌ کلیه

کیست‌ها ساده کلیه معمولاً علامت و نشانه‌ای ندارند. اگر کیست‌های ساده کلیه خیلی بزرگ شوند برخی از علائم زیر ممکن است ایجاد شود:

درد مبهم در کمر و پهلوها

درد بالای شکم

خونریزی

بروز عفونت که باعث تب، لرز یا دیگر علائم ابتلا به عفونت می‌شود.

اختلال در عملکرد کلیه (به ندرت)

کیست‌های ساده کلیه باعث بالا رفتن فشار خون می‌شوند اما هنوز ارتباط بین این دو عارضه مشخص نشده است.2

تشخیص کیست کلیه؟

اکثر کیست‌های کلیه در طول آزمایشات تصویربرداری که به دلایل دیگر انجام می‌شود، تشخیص داده می‌شوند. هنگامی که کیست کلیه یافت می‌شود، برای تعیین اینکه آیا یک کیست کلیه و یا یک بیماری جدی است، از آزمایشات تصویربرداری زیر استفاده می‌شود.

این آزمایشات تصویربرداری در یک کلینیک یا بیمارستان توسط یک تکنسین مجرب انجام می‌شود و تصاویر کلیه توسط رادیولوژیست که متخصص تصویربرداری پزشکی است، تفسیر می‌شود.

سونوگرافی ممکن است در مطب نیز انجام شود. برای انجام این آزمایش، بی‌هوشی مورد نیاز نیست. با این حال ممکن است برای افرادی که ترس از فضاهای بسته دارند و باید تحت ام.آر.آی قرار گیرند، یک آرام بخش سبک تزریق شود.
 

سونوگرافی

سونوگرافی با استفاده از یک دستگاه به نام مبدل (ترانس‌دیوسر) انجام می‌شود که بازتاب امواج صوتی بی‌خطر و بدون درد را از اندام‌های مورد نظر دریافت کرده و برای ایجاد تصاویری از ساختار اندام‌ها از آنها استفاده می‌کند. سونوگرافی شکم می‌تواند تصاویری را از کل دستگاه ادراری ارائه دهد. با استفاده از این تصاویر می‌توان کیست‌های بی‌ضرر را از مشکلات دیگر کلیه تشخیص داد.
 

سی‌تی‌اسکن

در این روش از ترکیب فناوری‌های اشعه ایکس و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر سه بعدی استفاده می‌شود. سی‌تی‌اسکن ممکن است شامل تزریق ماده رنگی مخصوصی به نام ماده حاجب باشد. برای انجام این روش بیمار در حالی که روی یک تخت دراز کشیده از داخل یک دستگاه تونل مانند عبور می‌کند که در آن تصاویری با اشعه ایکس گرفته می‌شود. تصاویر سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.
 

ام.آر.آی

دستگاه ام آر آی با استفاده از امواج رادیویی و مغناطیس، تصاویری دقیق از اندام‌های داخلی و بافت‌های نرم بدن (بدون استفاده از اشعه ایکس) را ارائه می‌دهد. انجام ام.آر.آی ممکن است شامل تزریق ماده حاجب باشد.

در اکثر آزمایشات ام.آر.آی بیمار باید روی یک تخت داخل دستگاه تونل مانندی دراز بکشد. (انتهای این تونل ممکن است باز یا بسته باشد). برخی از دستگاه‌های ام.آر.آی جدیدتر به گونه‌ای طراحی شده‌اند که اجازه می‌دهند بیمار در یک فضای باز قرار بگیرد. تصاویر ام.آر.آی نیز مانند سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.3
 

عوارض کیست کلیه

بیشتر کیست های کلیوی ساده باعث ایجاد عوارض یا مشکلی نمی شوند، اگرچه این موارد ممکن است در موارد نادر رخ دهد.

عوارض کیست ساده در صورت بروز شامل موارد زیر است:

پارگی کیست، کیست که ترکیده است باعث ایجاد درد شدید در پشت یا پهلو می شود.

آلوده یا عفونی شدن کیست، کیست ممکن است آلوده شود و باعث بروز تب و درد شود.

کلیه های متورم ناشی از انسداد ادرار، کیست کلیه که مانع جریان طبیعی ادرار شود می تواند منجر به تورم کلیه ها گردد (هیدرونفروز).

در صورت بروز عوارض، علائم ممکن است شدت یابد و فرد باید فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشد. بیشتر عوارض، از جمله کیست های پاره شده، می توانند به صورت محافظه کارانه مدیریت شوند. با این حال، اگر به موقع درمان نشود، می توانند خطرناک باشند.1

درمان کیست کلیه

اگر ابتلا به کیست ساده کلیه با علائم و نشانه‌هایی همراه نباشد و در عملکرد کلیه‌ها اختلالی ایجاد نکند نیازی به انجام اقدامات درمانی نیز نخواهد بود. در واقع، پزشک ممکن است انجام برخی آزمایش‌های تصویری مانند سونوگرافی را به طور دوره‌ای تجویز نماید تا بزرگ شدن کیست را مورد ارزیابی قرار دهد.

اگر کیست کلیه شما تغییر کرد و علائم و نشانه‌هایی ایجاد شد شما باید به موقع اقدامات درمانی را شروع کنید. در برخی موارد ممکن است کیست‌های ساده کلیه به‌خودی‌خود بهبود یابند و از بین بروند.

اگر کیست کلیه بزرگ شد یا اگر کلسیم در آن ایجاد شد (سخت، با قطعات سنگی) یا تراکم بافت افزایش یافت شما باید سی تی اسکن انجام دهید تا پزشک بتواند تغییرات ایجاد شده در کیست را مورد ارزیابی قرار دهد.

اگر کیست ساده کلیه باعث ایجاد علائم و نشانه‌هایی شد، پزشک اقدامات درمانی را شروع می‌کند. برخی روش‌های درمان عبارتند از:
 

تخلیه کیست

به ندرت پزشک برای جمع شدن و از بین رفتن کیست از یک سوزن نازک و بلند استفاده می‌کند تا آن را از طریق پوست و دیواره کلیه وارد کیست نماید و مایع از داخل کیست تخلیه نماید. پزشک کیست را با محلول الکلی پرمی کند تا از عود دوباره کیست پیشگیری شود.
 

انجام عمل‌های جراحی برای برداشتن کیست

کیست‌های بزرگ باید به کمک روش‌های جراحی تخلیه و برداشته شوند. جراح برای دسترسی به کیست چندین شکاف کوچک در پوست ایجاد کرده و ابزار مخصوصی را همراه با یک دوربین فیلم‌برداری کوچک وارد بدن می‌کند.

در حالی که این ویدیو در اتاق عمل دیده می‌شود، جراح ابزار را به سمت کلیه‌ها هدایت کرده و از آنها برای تخلیه مایعات درون کیست استفاده می‌کند. سپس دیواره کیست شکافته و سوزانده می‌شود. بسته با نوع عمل جراحی که پزشک به کار می‌بندد، ممکن است برای برداشتن کیست کلیه نیاز به چند روز بستری شدن در بیمارستان باشد.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.irurology.com
3.www.iranianurology.com