کیسه آب چیست؟

کیسه آب در حقیقت کیسه محتوی مایع آمنیوتیک است که جنین در آن قرار دارد. این مایع در طول دوران بارداری در برابر انواع ضربه‌ها و عفونت‌ها از جنین مراقبت می‌کند. پارگی کیسه آب اگر به موقع اتفاق بیفتد می‌تواند به عنوان یکی از علائم نزدیک بودن زایمان در نظر گرفته شود. اما هرچقدر پارگی کیسه آب با تولد نوزاد بیشتر فاصله داشته باشد خطرات آن نیز برای مادر و جنین بیشتر خواهد بود.1
 

فرق ترشحات واژن با پارگی کیسه آب

مایع آمنیوتیک بدون رنگ و بو است، در حالی که ترشحات واژن سبک، مخاطی و سفید شیری است. اگر شما متوجه ترشحات رگه دار قهوه‌ای یا صورتی همراه با خون شدید، این نشان دهنده این است که زایمان قریب الوقوع است.3
 

علائم پارگی کیسۀ آب

کیسۀ آب اکثر زنان به ‌صورت طبیعی در پایان مرحلۀ اول زایمان پاره می‌شود. زمان زایمان اغلب با انقباض ماهیچه‌ها آغاز می‌شود، اما گاهی این کیسه می‌تواند پیش از شروع انقباضات مربوط به زایمان نیز پاره شود، به این اتفاق پار‌گی زودرس کیسۀ آب می‌گویند.

پارگی زودرس کیسۀ آب اگر پیش از هفتۀ ۳۷ بارداری اتفاق بیفتد می‌تواند خطرناک باشد. پارگی کیسۀ آب به معنی خروج زیاد و کامل حجم زیادی مایع از واژن نیست، بلکه ممکن است یک رطوبت ساده مانند نشت کمی ادرار باشد.

توجه به نوع ترشحات واژن می‌تواند به شما در تشخیص به موقع پارگی کیسۀ آب کمک کند. توجه کنید که مقدار مایعی که از بدنتان خارج می‌شود متفاوت است؛ ممکن است بسیار اندک یا خیلی زیاد باشد. رنگ مایع آمنیوتیک تقریباً شفاف و متمایل به زرد است و امکان دارد مقداری خون نیز در آن وجود داشته باشد.

اگر فکر می‌کنید که کیسۀ آب شما پاره شده است، سعی کنید خونسرد بمانید و با اورژانس تماس بگیرید یا هرچه سریع‌تر خودتان را به بیمارستان برسانید. در صورت خروج مقدار زیادی آب نیز بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.2
 

دلایل پاره شدن کیسه آب در دوران بارداری

داخل رحم، جنین توسط یک کیسه غشایی پر از مایع به نام کیسه آمنیوتیک احاطه شده است. این کیسه جنین را در کل دوران بارداری محافظت می‌کند. هنگامی که این کیسه دچار پارگی شود، مایع از طریق دهانه رحم و واژن به بیرون تراوش می‌کند.
 

1- پارگی کیسه آب به دلیل کامل شدن دوره بارداری

با کامل شدن دوره بارداری، کیسه آمنیوتیک به خودی خود پاره می‌شود، و شما وارد مرحله زایمان می‌شوید. این باعث می‌شود که مایع آمنیوتیک به صورت قطره قطره، نشت آهسته و یا یک جریان تند از طریق واژن جاری شود.
 

2- پارگی کیسه آب به دلیل عفونت یا جراحی

در صورتیکه پاره شدن کیسه آب قبل از کامل شدن دوره بارداری، و بعد از هفته ۳۷ اتفاق بیفتد، اصطلاحاً به این وضعیت پارگی زودرس غشای آمنیوتیک (PROM) گفته می‌شود. این اتفاق ممکن است به دلایل:

عفونت واژن، رحم یا دهانه رحم

کشش بیش از حد کیسه آب (به علت میزان بالای مایعات یا بارداری چند قلویی)

جراحی یا بیوپسی دهانه رحم

داشتن سابقه پارگی زودرس کیسه آب

در چنین وضعیتی، اکثر مادران در عرض ۲۴ ساعت پس از پاره شدن کیسه آب وارد زایمان می‌شوند.
 

3- سایر دلایل پارگی کیسه آب

اگر مادر باردار پیش از هفته ۳۷ بارداری دچار پارگی کیسه آب شود، به این وضعیت پارگی زودرس پیش از موعد غشای آمنیوتیک (PPROM) اطلاق می‌گردد.

این وضعیت حدوداً در ۳ درصد از بارداری‌ها رخ می‌دهد و علت یک سوم زایمان‌های پیش از موعد است. احتمال پارگی زودرس کیسه آب در افراد زیر بیشتر است:

مادران باردار متعلق به طبقه اجتماعی اقتصادی پایین‌تر

مادران سیگاری

کسانی که سابقه عفونت‌های منتقله از راه جنسی دارند

مادرانی که سابقه زایمان زودرس داشته باشند

افرادی که خونریزی واژینال یا اتساع رحم دارند

اگر کیسه آب شما پیش از هفته ۳۴ تا ۳۷ بارداری پاره شود، پزشک ترتیبی می‌دهد که زایمان انجام شود.

با اینحال، اگر پیش از هفته ۳۴ بارداری کیسه آب پاره شود، در آن صورت پزشک سعی می‌کند با توصیه به مادر برای استراحت کامل، زایمان را به تعویق بیاندازد.
پزشک برای پیشگیری از عفونت آنتی بیوتیک و برای رشد سریع ریه‌های جنین “کورتیکو استروئید” برای شما تجویز می‌کند. زایمان زمانی انجام می‌شود که ریه‌های جنین به قدر کافی رشد کرده باشند.

هنگامی که کیسه آب پاره شود، دیگر جنین به وسیله مایع آمنیوتیک محافظت نمی‌شود. اما بدن شما به تولید مایعات برای تسهیل زایمان ادامه می‌دهد. بنابراین، ضروری است که شما این اتفاق را تشخیص دهید تا به موقع کمک‌های مورد نیاز را دریافت کنید.3
 

اقدامات لازم زمان پارگی کیسه آب

مراقبت‌های مربوط به پاره شدن کیسه آب بستگی به این دارد که این اتفاق در چه زمانی از حاملگی شما رخ دهد. اگر نزدیک به زایمان هستید و می‌خواهید به طور طبیعی زایمان کنید باید حداقل تا 12 ساعت منتظر باشید تا انقباضات مرتبط با زایمان آغاز شوند.

در این مدت برای پیش‌گیری از عفونت‌ها و خیس نشدن لباس‌هایتان از لوازم بهداشتی نظیر پدهای بهداشتی استفاده کنید و دائماً ناحیه واژن را تمیز نگه دارید.

توجه داشته باشید که حتی اگر پاره شدن کیسه آب نزدیک زایمان اتفاق بیفتد لازم است که پیش از هر چیز با پزشکتان تماس حاصل کنید. هنگام پارگی کیسه آب قبل از 35 هفتگی معمولاً پزشک دستور بستری مادر را می‌دهد تا وضعیت حیاتی مادر و جنین تحت نظارت مستقیم قرار بگیرد و از ابتلا به عفونت‌ها نیز پیشگیری شود.1
 

خطرات پارگی کیسۀ آب و شروع نشدن زایمان

اگر بعد از هفتۀ ۳۷ بارداری هستید و بیشتر از ۴۸ ساعت از پاره شدن کیسۀ آب شما می‌گذرد و هنوز انقباضات زایمان شما آغاز نشده است، باید هرچه سریع‌تر در مورد اقدامات بعدی تصمیم بگیرید. زیرا هرچه فاصلۀ میان پاره شدن کیسۀ آب و تولد نوزاد بیشتر شود، خطر ابتلا به عفونت شما و کودکتان افزایش می‌یابد.

پزشک می‌تواند فوراً زایمان را با روش القا آغاز کند. زایمان به روش القا دردناک‌تر یا سخت‌تر از زایمان طبیعی نیست و شما در این روش هم تجربه‌ای نزدیک به تجربۀ زایمان طبیعی خواهید داشت و از همان روش‌های کنترل درد زایمان طبیعی برای شما استفاده خواهد شد.

اگر بعد از پارگی کیسۀ آب، منتظر شروع طبیعی زایمان هستید، باید وضعیت شما به دقت تحت نظر قرار گیرد. در این زمان کنترل موارد زیر ضروری است:

کنترل ضربان قلب و حرکات جنین هر ۲۴ ساعت

تغییر در دمای بدن هر چهار ساعت یک بار برای بررسی وجود تب

تغییر در رنگ و بوی ترشحات مایع آمنیوتیک

در صورت وجود هر گونه تغییر در وضعیت حرکت و ضربان قلب جنین یا وجود نشانه‌های عفونت مانند تب و لرز، پزشک به سرعت القای زایمان را آغاز خواهد کرد. پس از تشخیص عفونت، پزشک آنتی‌بیوتیک را به صورت تزریق وریدی برای شما تجویز خواهد کرد و لازم است که سریعاً با روش القا، زایمان را انجام دهد.

این اقدامات به حفاظت از جنین شما کمک خواهد کرد. اگر دارای هیچ‌کدام از علائم عفونت نباشید و به صورت طبیعی بعد از ۲۴ ساعت پس از پاره شدن کیسۀ آب زایمان کنید، ممکن است برای مراقبت بیشتر لازم باشد که نوزاد شما در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان یا nicu برای مدت کوتاهی بماند. با این کار می‌توان نوزاد را برای بررسی علائم عفونت احتمالی تحت نظر گرفت.2

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.madarsho.com
3.www.niniplus.com