مقدمه بی تردید ازدواج به دلیل انطباق و هماهنگی آن با طبیعت بشری پیوند مهر و ایجاد انس و الفت و پیدایش عشق و دوستی را به ارمغان می آورد . زن به عنوان رکن اساسی و همچنین به لحاظ ظرافت و لطافت ویژه ای که در ساختار روحی او است ، عمده ترین نقش را دراین راستا بر عهده دارد و قرآن کریم به همین لطافت روحی که موجب سکون و آرامش خانواده می شود ، اشاره می کند و آن را از آیات بلند خدای تعالی می داند ؛ � وَ مٍنْ آیاتٍه اًَنْ خَلَقَ لَکمْ مِنْ اَنفسکٌمْ اَزواجاً لِتَسْکُنوا اِلیها وَ جَعَلَ بَینَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً�[1]�از نشانه های اوست که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید تا در کنار او آرامش یافته ، با هم انس گیرید ، و میان شما دوستی و رحمت قرار داد � .
حضرت فاطمه (س) که نمونه بارز و نشانه کامل زن است ، بهترین و روشن ترین مصداق آیه فوق می باشد . بی تردید در این ازدواج مبارک ، اهداف و مقاصدی بیش از آنچه در ازدواج های معمولی منظور است ، در نظر بوده و آن هدف برتر ، همانا همگامی در مسیری بوده که موجب کمال اعضاء خانواده و همچنین اجتماع می شده است .
1ـ ایثارگری حضرت فاطمه زهرا (س) :
اصولاٌ شالوده هیچ خانواده ای بدون گذشت و ایثار ، استوار نمی ماند در خانه ای که تمام افراد آن در اندیشه منافع شخصی خود باشند و خبری از فداکاری نباشد ، مهروصفائی در میان نخواهد بود.
همسر ایده ال ، برای گرم نگه داشتن کانون خانواده ، باید مهربان و ایثار گر باشد ، دیگران را برخود مقدم بدارد با سختیهای زندگی و ناملایمات آن بسازد و با لبخند شادی آفرین خود ، تاریکی حزن و انده را از د ل شوهر بزداید . در این رابطه به سخنان فاطمه (س) باید نظر دوخت .
در یکی از صبحگاهان امام علی (ع) فرمود : فاطمه جان ! آیا غذایی داری تا گرسنگی ام برطرف شود ؟ پاسخ داد : نه ، به خدایی که پدرم را به نبوت و شما را به امامت برگزید سوگند که دو روز است در منزل غذای کافی نداریم آنچه بود به شما و فرزندانم�حسن (ع) و حسین( ع) � دادم و خود از غذای اندک موجود ، استفاده نکردم . امام با تأسف فرمود فاطمه جان چرا به من اطلاع ندای تا به دنبال تهیه غذا بروم ؟
قالت فاطمه(س):یااباالحسن انی لاستحیی مٍن الهی اّن اُکلّتَ نَفسک ما لاتَقدِرُعلیه[2]حضرت زهرا (س) فرمود :�ای ابالحسن ! من از پروردگار خود حیا می کنم چیزی را از تو درخواست کنم که تو بر آن توان و قدرت نداری� .
زنان دنیای معاصر باید از این گونه جلوه های ایثار درس زندگی بگیرند ، و با ساده زیستی و مراقبت از خویشتن و دوری از آرزوهای زود گذر ، زندگی زناشوئی را رنگی جاودانه زنند .
2ـ اوج ادب و ایثار :
ایثار و از خود گذشتگی ، یکی از مهمترین عوامل استحکام روابط و محبت میان اعضاء یک مجموعه است . نمونه های ایثار و گذشت در زندگی هر انسانی نشانگر بزرگی روح و علو همت اوست . از این موارد در زندگی حضرت علی (ع) و فاطمه زهرا (س) فراوان دیده
می شود . در روایت آمده است که :
امام علی (ع) باغ خود را به 12 هزار درهم می فروشد و همه پولها را بین فقرا و تهیدستان مدینه تقسیم می کند و به منزل بازمی گردد . طبیعی است که انتظار فرزندان و همسر پس از فروش باغ آوردن غذا و میوه به منزل است .
فاطمه (س) فرمود : �غذای امروز ما چه شد ؟� امام برای تهیه غذا بیرون می رود اما فاطمه (س) ناراحت است با خود می گوید : �چرا سؤال کردم ؟� آنگاه فرمود :
قالت : یانی استغفرالله و لا اعود ابدا .� �من از خدا آمرزش می طلبم و دیگر این رفتار را تکرار نخواهم کرد.�
شخصی به محضر پیامبر (ص)رسید و گفت : �گرسنه ام و دستم به جایی نمی رسد مرا سیر کنید .�
پس پیامبر (ص) شخصی را به حجره های همسرانش فرستاد تا غذایی بیاورد اما دست خالی برگشت . حضرت علی (ع) زن گرسنه را به خانه خود برد و ماجرا را برای فاطمه (س) گفت در خانه به جز اندکی غذا برای کودکان نبود پس چراغ ها را خاموش کردند و غذا را جلوی فقیر گذاشتند و خود در تاریکی در کنار سفره دهان را تکان می دادند . فقیر سیر شده در حالی که فکر می کرد دیگران هم با او هم غذایند و آن شب حضرت علی (ع) و فاطمه (س) و فرزندان گرسنه خوابیدند . صبح به نزد پیامبر رفتند و این آیه نازل شد : �آنان تهیدستان را بر خود مقدم می دارند هرچند که خود به شدت تهی دست باشند .�[3]کار در خانواده
الف � هماهنگی زن و شوهر در کار روزانه :
حضرت زهرا (س) چون دیگر زنان جامعه کار می کرد ، گندم را با آسیاب دستی آرد می نمود ، نان می پخت کار روزانه را انجام می داد ، به بچه داری و تربیت کودک توجه کامل داشت ، تا اینکه هر دو دست آن یگانه روزگار زخم شد ناچار خدمت پدر رفت و فرمود : � یا رسول الله ! هر دو دستم به علت آرد کردن گندم با آسیاب دستی ورم کرده و زخم شده است دیشب تا صبح به آرد کردن گندم مشغول بوده ام و و ابوالحسن فرزندانم حسن و حسین (ع) را نگهداری می کرد.�
ب � تقسیم کار در خانواده :
فاطمه زهرا (س) در زندگی پربار خویش ، به کار و انجام وظایف خانوادگی و تربیتی توجه کامل داشت ، نه تنها کار می کرد و نیازمندیهای خانواده را بر طرف می کرد بلکه به تقسیم کار در خانواده و تحقق عدالت در محیط کوچک خانه و خانواده نیز اهمیت می داد . سلمان فارسی می گوید : فاطمه زهرا (س) را دیدم که با دستان مبارک با آسیاب دستی گندم را آرد می کرد ، جلو رفته پس از سلام ، گفتم : ای دختر رسول خدا (س) خود را به زحمت مینداز، در کنار شما خدمتکار منزلتان فضه ایستاده است کار منزل را به ایشان واگذار ! حضرت زهرا پاسخ داد : �رسول خدا(ص) به من سفارش فرمود که کارهای خانه را با فضه تقسیم کنم . یک روز او کار کند و روز دیگر من ، دیروز نوبت او بود و امروز نوبت من است .[4]ج � تقسیم کار با همسر :
یکی از عوامل شادابی و تکامل خانواده ها ، تعیین حدود مسئولیت افراد در خانواده است . با تقسیم کار ، عدالت اجتماعی در محیط کوچک خانواده سعادت می آفریند و زن را از دخالت در اموری که سزاوار نیست باز می دارد . امام محمد باقر (ع) فرمود : �حضرت فاطمه (س) کارهای منزل را با حضرت علی (ع) اینگونه تقسیم می کرد که : خمیر کردن آرد ، و نان پختن ، و تمیز کردن و جارو زدن خانه ، به عهده فاطمه (س) باشد و کارهای بیرون منزل از قبیل : جمع آوری هیزم ، تهیه مواد غذایی را بر عهده علی (ع) باشد .�
امام صادق (ص) فرمود : این تقسیم کار با رهنمود رسول خدا (ص) انجام گرفت . آنگاه که رسول خدا (ص) فرمود کارهای داخل منزل را فاطمه (س) و کارهای بیرون را علی (ع) انجام دهد ، حضرت زهرا(س) با خوشحالی فرمود : قالت : �فلا یعلم مالا خلنی من السرورالا الله باکافرئی رسول الله تحمل لقاب الرجال �
جز خدا کسی نمی داند که از این تقسیم کار خوشحال شدم ، زیرا رسول خدا مرا از انجام کارهایی که مربوط به مردان است ، باز داشت .[5]رازداری
رازداری ادب و احترام زن به همسر خود اقتضا می کند که نه تنها از طرح بزرگ جلوه دادن کمبودهای خانه خودداری کند، بلکه در حد امکان ، کاستیها را نادیده گرفته ، آنها را کوچک شمارد و بیان نکند . هنگامی که اظهار ناراحتی ، نتیجه ای جز رنجش شوهر ندارد ، زن نباید کلامی در این رابطه بگوید . ایثار و محبت ، اقتضا می کند که او خود به تر تیبی که می داند آنها را جبران کرده و زحمت مضاعف را بر همسر خود ، تحمیل نکند .
روزی فاطمه (س) به حضور پدرش رسید ، در حالی که آثار ضعف و گرسنگی از چهره زهرا(س) نمایان بود . رسول خدا (ص) وقتی این حالت را مشاهده کرد ، دستهایش را به سوی آسمان ، بلند نموده و گفت : خدایا گرسنگی فرزندم را به سیری تبدیل کن و وضع او راسامان بده .[6]پیامبر اکرم (ص) بدون اینکه زهرا (س) سخنی به او بگوید از ضعف و گرسنگی او با خبر می شود که این خود یکی دیگر از نمونه های پایبندی به اساس و اسرار خانواده است که در حضرت زهرا (س) به وضوح دیده می شود .
هماهنگی با شوهر :
پس از ماجرای تلخ ثقیفه و انزوای اهل بیت (ع) سران ثقیفه برای جلب افکار عمومی به فکر چاره افتادند ، تا بگونه ای از حضرت زهرا(س) دلجویی نمایند ، که اجازه ملاقات می خواستند و تظاهر به جبران اشتباهات می کرند . فاطمه (س) در تداوم یک مبارزه منفی همه جانبه ، هر گونه ، پیشنهادی را رد می نمود ، و موضع اعتراض با سکوت و بیزاری را ادامه می داد . روزی امام علی (ع) وارد منزل شد و فرمود : �فاطمه جان ! خلیفه و عمر در پشت درب خانه ، منتظر اجازه ورود می باشند ، تا نظر شما چه باشد ؟ حضرت زهرا (س) در برابر شوهر فرمود : �قالت : البیت بیتک و الحره زوجتک فافعل ما تشاء � : � علی جان ! خانه ،خانه توست ، و من همسر تو می باشم . هر آنچه می خواهی انجام ده .� و اما روزی که امام علی (ع) را برای بیعت به زور و کشان کشان به مسجد می بردند . حضرت فاطمه (س) به ابوبکر گفت : آیا می خواهی شوهرم را از من بگیری ، اگر این کار را بکنی موهای خود را پریشان کرده و پیراهن پیامبر را بر سر گذاشته و کنار قبر پیامبررفته وشکایتم را پیش او می برم . دراینجا حضرت علی (ع) از ماجرا باخبر می شود و به سلمان می گوید : فاطمه (س) را دریاب و سلمان که می بیند حضرت فاطمه (س) برای نفرین علیه ابوبکر و اعمالش مصمم است به حضرت می فرماید : �مرا امام علی (ع) فرستاد و فرمود که به شما بگویم : (فاطمه (س) به خانه بازگردید و از ناله و نفرین خودداری کنید )
وقتی حضرت پیام امام را شنید فرمود : � حال شوهرم و امام من ، فرمان داده که به خانه بازگردم ،) می روم و صبرمی کنم و سخن آن بزرگوار را می پذیرم و از او اطاعت می کنم.�[7]به همسرت محبت کن
حضرت علی (ع) فرمود:روزی من و زهرا (س) در خانه نشسته بودیم که ناگهان صدای پیامبر (ص) را شنیدیم ؛ به احترام آن حضرت برخواستیم . پیامبر (ص) فرمود : برجای خود بایستید تا من هم به شما ملحق شوم . سپس فرمود : برای چند لحظه ما را تنها بگذار . آنگاه در خلوت از فاطمه (س) سؤال کرد رفتار شوهرت � علی (ع) � با تو چگونه است ؟
فاطمه گفت : خوب است ، اما زنان قریش مرا سرزنش می کنند که پدرت تو را به ازدواج کسی در آورده که دستش ازمال دنیا خالی است .
پیامبر (ص) فرمود : دخترم ! پدر و شوهر تو فقیر نیستند ؛ خداوند ، خزائن زمین را از طلا و نقره بر من عرضه کرد ، ولی من به آنچه نزد اوست ، رضایت داده ام . خداوند سبحان به جهانیان نگریست و از میان همه ، دو نفر را انتخاب کرد ؛ من که پدر تو هستم و علی که شوهر توست . دخترم ! شوهر تو بهترین همسرهاست ، تو را از نافرمانی او بر حذر می دارم . سپس بیرون آمد و مرا صدا زد و فرمود : به همسرت مهربانی کن ، زیرا فاطمه پاره تن من است ، رنج او ، رنج و من و شادی او خشنودی من است .[8]تحمل مشکلات اقتصادی :
الف � فاطمه (س) و تحمل گرسنگی ها : پیامبر گرامی اسلام روزی وارد منزل فاطمه (س) شد و فرمود : �دخترم در چه حالی و چگونه زندگی می کنی ؟� پاسخ شنید که : �درد گرسنگی بی تابم کرده و هر لحظه رو به فزونی است و غذایی ندارم تا رفع گرسنگی کنم .� رسول گرامی اسلام فرمود : �دخترم آیا راضی نیستی که بزرگ زنان جهانیان باشی ؟�
فاطمه (س)پرسید:�پس مریم چه مقامی دارد؟� فرمود : �حضرت مریم بزرگ جهان خود بود ،

و تو بزرگ زنان جهانیان هستی ، سوگند به خدا ، تو را بر کسی قرار داده ام که در دنیا و آخرت از بزرگ مردان جهان است .�[9]ب ـ گرسنگی طاقت فرسا : پیامبر اسلام ، یک روز صبح وارد منزل دخترش فاطمه شد ، سلام کرد و فرمود : � دخترم چگونه صبح کردی ؟� پاسخ شنید : �سوگند به خدا صبح کردم در حالت گرسنگی شدید ، به گونه ای که گرسنگی به من رسانده وتوان جسمی مراکاسته است�[10]ج ـ شکوه از فقر و نداری با پدر : فاطمه (س) هیچگاه از مشکلات و سختی های زندگی به دوستان و همسایگان چیزی نمی گفت و هر گاه کاسه صبرش لبریز می شد نزد پیامبر می رفت و سفره دل می گشود . روزی بر پدر وارد شد و عرض کرد : �سلام بر تو ای رسول خدا ! به خدا در خانه علی(ع)پنج روز است که بدون غذا صبح کرده ام ، و هرگز غذایی در دهان نگذاشته ام ، نه گوسفندی داریم و نه شتری و نه غذایی و نه آبی �[11]تحمل مشکلات زندگی و خانوادگی :
در طول ده سالگی که پیامبر در مدینه بودند حدود نه سالش حضرت زهرا (س) و حضرت علی (ع) با هم دیگر زن و شوهربودند در این نه سال ، جنگهای کوچک وبزرگی ذکر کرده اند
حدود 60 جنگ اتفاق است در اغلب آنها هم حضرت علی (ع) بوده است و حالا شما ببینید او خانمی است که در خانه نشسته و شوهرش مرتب در جبهه است و اگر در جبهه نباشد جبهه لنگ می ماند چون جبهه وابسته به اوست . از لحاظ زندگی هم وضع روبراهی ندارند همان چیزهایی که شنیده ایم �یطعمون الطعام علی جبه مسکینا و یتیما و اسیرا انما نطعمکم لوجه الله � یعنی حقیقتاٌ زندگی فقیرانه ای محض داشتند در حالی که حضرت زهرا (س) که دختر رهبر و پیامبر هم هست یک نوع احساس مسئولیت خاصی در زندگی می کند و حضرت علی (ع) را در تمامی شئونات زندگیش درک می کند و مشکلات را به جان و دل می خرد .
سپاس مجاهدتها
فاطمه (س) در تمام مبارزات همسرش اعم از مبارزات سیاسی و جنگهای نظامی ، مایه امید و دلگرمی او بود ؛ در غیاب شوهر ، خانه و فرزندان او را به خوبی اداره می کرد ؛ با اشتیاق به انتظار بازگشت شوهر از جنگ می نشست و تمام سعی و کوشش خود را در راه آسایش او بکار می برد . بطوری که ، وقتی علی (ع) بر می گشت و ساعاتی را در میان خانواده اش می گذراند ، تمام خستگی های حاصل از جنگهای طاقت فرسا ، از تن او می رفت و با خیال آسوده ، خود را آماده نبردهای آینده می نمود .

وقتی علی (ع) از جبهه باز می گردد ، فاطمه (س) به استقبال او می رود و با روی گشاده و لبخند حاکی از رضایت و افتخار به او می نگرد ، لباس و شمشیر خون آلود او را می شوید و از حوادث میدان جنگ از او می پرسد و بدین وسیله نقش خود را در جهاد سرنوشت ساز اسلام و در تقویت روانی شوهر مجاهدش ، ایفا می کند .
دردهای علی (ع) ، دردهای فاطمه (س) نیز هست ، از این رو ، گفتار و کردار زهرا(س) در راستای خواست علی (ع) بود . حمایت و پشتیبانی فاطمه (س) از همسرش به اندازه ای مهم و مؤثر بود که علی (ع) مادامی که همسرش زنده بود ، تن به بیعت نداد .
خلیفه اول و دوم چندین بار تقاضای ملاقات او را کرده بودند و فاطمه (س) نپذیرفته بود ؛ اما تاریخ می نویسد ؛ علی (ع) در واپسین روزهای حیات زهرا(س) نزد او آمد و تقاضای آنها را برای ملاقات فاطمه (س) بازگو کرد ، و از او اجازه خواست . زهرا (س) چنین گفت :
خانه از آن شما و من نیز در اختیار شما هستم ، آنچه صلاح می دانی عمل کن .این را گفت و چادر بر سر کشید و صورت خود را به ان سوی اطاق متوجه ساخت .
اشکها، بدرقه راهش
پیمان وفاداری و پیوند زناشویی ، در خانه علی (ع) آنچنان محکم و استوار بود که تنها مرگ می توانست در ظاهر ، آنها را از هم جدا کند . فاطمه (س) با شهادت خود ، قلب علی (ع) را که هنگام ورودش به خانه او قوت و اطمینان بخشیده بود ، چنان بی تاب و تحمل کرد که در باور هیچ ناظری نمی گنجید .
روزی فاطمه (س) به علی (ع) گفت : هنگام فراق ، نزدیک شده است ؛ سخنانی دارم که می خواهم با تو بگویم .
علی (ع) فرمود : آنچه که دلت می خواهد بگو ، علی (ع) بر بالین فاطمه (س) نشست و دستور داد کسی داخل اتاق نباشد .
دخت پیامبر (ص) این گونه اغاز کرد : ای پسر عم ! از شروع زندگی ام با تو در هیچ امری مخالفت تو را نکردم ، و هرگز از من دروغ و خیانت ، سر نزد .
علی (ع) در حال که او را تصدیق می کرد ، گفت : تو با تقواتر و متواضع تر از آن هستی که من تو را بر چنین امری سرزنش کنم . آه چقدر جدائی و دوری از تو بر من دشوار خواهد بود . مصیبت پیامبر (ص) برایم زنده می شود از دست دادن تو برای من بسیار سخت و ناگوار است از این ماتم به خدای خود پناه می برم و دل به او می سپارم.مصیبت فراق تو ان قدر تلخ و سنگین است که تحمل ان برای علی (ع) مشکل و طاقت فرساست.مصیبتی که هیچ چیز نمی تواند ان را جبران کند این دردی است که درمانی برای ان نمی بینم

سپس علی سر فاطمه را به سینه چسباند و با هم گریستند‍.[12]گریه فاطمه برای تنهائی علی (ع)واشک علی برای از دست دادن یار و حامی وفادار خود بود‍‍‍‍.
فاطمه کسی است که تبسم را بر لبان علی نقش می بندد
فاطمه کسی است که خستگی مجادله نابرابرعلی را با حرامیان از سرانگشتان قلبش بیرون می کشد
فاطمه کسی است که چهارچوبه خانه کوچک و صمیمی علی را بر دفتر تاریخ با خطوط ابدی ترسیم می کند
فاطمه التیام بخش جگر دندان خورده علی است
فاطمه کسی است که صبر را در جان علی می ریزد و میوه حلم از چشمان او می چیند .
فاطمه عصاره مظلومیت علی است .
فاطمه کسی است که پاهای علی را در مقابل یتیم به لرزه می افکند .
فاطمه اشک علی است ، قلب علی است . در انتخاب مادر از میان دو زن ، مهر فاطمه است که در قلب علی قضاوت می کند .
فاطمه الهام بخش وحدت در خانواده پراکنده اسلام است .
نتیجه گیری
برای زن بزرگترین موفقیت و ارزش این است که معاون خوبی برای شوهر باشد . و در تمامی شئونات زندگی ، خشنودی همسرش را به دست آورد و از هرگونه اموری که موجب ناراحتی شوهر گردد پرهیز نماید و با تدبیر و محبت و مهر ، موجب آرامش خاطر شوهر گردد . چنانچه به عکس برای شوهر نیز بسیار با ارزش است که موجب آرامش خاطر همسرش شود و اصولاٌ هدف از ازدواج ان است که همسران مایه آرامش همدیگر گردند . در آیه 21 سوره روم می خوانیم : �و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجاٌ لتسکنوا علیها� : از نشانه های �معنوی� خدا این که از جنس خودتان همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آنها آرامش یابید .
علی ابن جعفر از برادرش امام کاظم (ع) پرسید : زنی که شوهرش را خشمگین می کند چگونه است ؟ امام کاظم (ع) در پاسخ فرمود : لاتزال عاصیه حتی یرضی عنها� : چنین زنی دائماٌ کناهکار است تا شوهرش از او خشنود گردد .� [13]رفتار حضرت زهرا(س) با شوهر در عالی ترین مرحله صفا و مهربانی بود. نه تنها خاطر شوهر را نرنجانید ، بلکه یاور مهربان و نوازشگر دلسوز برای شوهر بود و در همه صحنه های زندگی همدرد و شریک زندگی علی (ع) بود. آنچه از تاریخ بر جای مانده است به تحقق این انگیزه مقدس در این پیمان زناشوئی شهادت می دهد . می بینیم که فاطمه از لحظه ورود به خانه گلی ، اما نورانی علی (ع) تا اخرین روز زندگی بر سر پیمان خود بود .
این از فرازهای برجسته زندگی حضرت فاطمه (س) است که از همان اغاز ورود به خانه همسر، تمام شخصیت و هؤیت خود را چنان بروز دهد که تا پایان مسیر مشخص باشد .
پاسخ صریح و زیبای علی (ع) به پیامبر (ص) درفردای عروسی ، مؤیدی است بر آنچه گفته آمد . علی (ع) در این جواب کوتاه و عمیق فاطمه را بهترین یار و مددکار در طاعت حق معرفی می کند .وقتی پیامبر(ص) از او پرسید که زهرا(ع)را چگونه یافتی ؟ عرض کرد : �نعم العون علی طاعةالله� [14]
�فاطمه ، چه خوب یاوری برای اطاعت الهی است .�
و هنگاهی که پیامبر (ص) همین پرسش را از فاطمه (س) کرد ، پاسخی شنید که حکایت از کمال رضایت و خشنودی زهرا (س) می کند .
تعاون در تقوا و نیکی یکی از ارکان زندگی مشترک علی (ع) و فاطمه (س) بود و شاید یکی از بهترین و شکوهمندترین نشانه های آن این است که زهرا (ع) در طول زندگی پر فراز و نشیب خود با علی (ع) هیچگاه از وی تقاضایی ننمود که اجابت آن برای علی (ع) مشکل و موجب اذیت وی باشد . فاطمه (س) هرگز در خانه علی (ع) دروغ نگفت و خیانت نکرد و هیچگاه از دستوراتش سرپیچی نکرد . علی (ع) می فرماید : �به خداسوگند هرگز کاری نکردم که فاطمه (س) غضبناک شود . فاطمه هم هیچگاه مرا خشمناک ننمود .�[15]علی (ع) در آخرین ساعات وداع فاطمه زهرا (س) بدین مطلب خود اعتراف کرد زهرا در آخرین ساعات زندگی خویش به علی گفت : �پسر عمو ! هرگز مرا دروغگو و خائن نیافتی از روزی که با من معاشرت کردی با دستورات تو مخالفت نکردم � علی (ع) فرمود : � ای دختر پیغمبر معاذاله که تو در خانه من بد رفتاری نموده باشی . زیرا خداشناس و نیکوکاری . و پرهیزگاری و بزرگی و خدا ترسی تو به حدی است که جای ایراد و خرده گیری نیست . همسرعزیزم مفارقت و جدایی ازتو برای من بسی ناگوار است ولی مرگ را چاره ای نیست .�[16] اما آنچه ما وظیفه داریم این است که خود را شایسته انتساب به خاندان رسالت کنیم . ما باید خودمان را به این مرکز نور نزدیک کنیم و نزدیک شدن به مرکز نور لازمه و خاصیتش نورانی شدن است باید با عمل و نه با محبت خالی ، نورانی بشویم . عملی که همان محبت و همان ولایت و همان ایمان آن را به ما املاء می کند و از ما می خواهد با این عمل باید جزء این خاندان و وابسته به این خاندان بشویم . این طور نیست که فقیر در خانه علی (ع) و�سلمان منا اهل البیت � شدن کار آسانی باشد ما شیعیان اهل بیت (ع) ، از آن بزرگواران توقع داریم که ما را جزو خودشان واز حاشیه نشینان خودشان بدانند ؛ �فلان زگوشه نشینان خاک درگه ماست .�
دلمان می خواهد که اهل بیت درباره ما این طور قضاوت کنند ؛ اما این آسان نیست این فقط با ادعا به دست نمی آید این عمل ، گذشت، ایثار، تشبه ، و تخلق به اخلاق آنان را لازم دارد

فهرست منابع

1ـ سعادت پور ، علی ، جلوه نور(پرتوی از فضائل معنوی فاطمه زهرا س) چاپ اول ، انتشارات تشیع ، تابستان 1374

2ـ محمدی اشتهادی ، محمد ، نگاهی بر زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) چاپ دوم نشر مطهر ، تهران ، بهار 1374

3ـ مؤسسه فرهنگی قدر ولایت ، سیمای معصومین در آینه ، نگاه مقام معظم رهبری ، چاپ اول انتشارات مؤسسه فرهنگی قدر ولایت تهران ، 1380

4ـ امینی ، ابراهیم ، بانوی نمونه اسلام فاطمه زهرا (س) چاپ سوم نشر مرکز مطبوعاتی دارالتبلیغ اسلامی قم ، شهریور 1349

5ـ دشتی ، محمد ، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه زهرا (س) چاپ اول ، ناشر : شرکت چاپ و نشر بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی ، تابستان 1349

6ـ انصاری ، عذرا ، جلوه های رفتاری حضرت زهرا (س) ، چاپ نهم ، ناشر مؤسسه بوستان کتاب قم ، 1382