چطور ممکن است که پدردر مصیبت فرزندش اشک نریزد! «قلب می سوزد واشک جاری می شود » این جمله پاسخی است که بعضی درسوال از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله ، هنگامی که او در غم از دست دادن ابراهیم می گریست ، که چرا شما گریه می کنید؟ حضرتش پاسخ دادند که «قلب می سوزد واشک جاری می شود» وجاری شدن اشک وگریه کردن از یک انسان در غم از دست دادن عزیزش ،امری طبیعی است ومخالفتی با خواسته خدا ندارد واعتراضی نیست بلکه حتی اگر اشک وگریه نبود غیر طبیعی می نمود!
برخی خاندان گرانقدر ِشهدای انقلاب اسلامی در مقاطع حساسی برای نشان دادن ابهت وعظمت انقلاب اسلامی ونشان دادن روحیه بالای مقاومت و خسته نشدن و خسته نبودن شان، در راستای هدف والای فرزند شهیدشان و برای کوری چشم منافقین و بیگانگان در ضمن سوگ وگریه از دست دادن فرزند ، روحیه بالا و سرسختی دفاع از حق و رضایت از صدمه دیدن در راه حق را با رفتارهایی نشان دادند. همچنانکه امام حسین علیه السلام نیز بعد از شهادت علی اکبر واشک برای فرزندش ، با همان وضعیت قبل ،به جهاد علیه یزیدیان ادامه داد وتسلیم ایشان نشد ، حتی قاسم وفرزند دیگرش علی اصغر را نیز تقدیم خدا کرد وبرای هرکدام از ایشان نیز درعین اینکه غمناک بود، کارزار را تعطیل نکرد ودر آن هنگامی که همه شهید شدند ،سر به خاک گرم کربلا گذاشت وفرمود :«الهی به قضای تو راضی هستم وتسلیم امر توهستم وهیچ معبودی غیر از تونیست…» ادامه نبرد وبه زبان آوردن این کلمات، همه دلالت بر عزم راسخ ورضایت از انجام این جهاد را داشته است!
گریه، نشانه محبت است ، کسی به مادر و یا پدر نمی گوید ازغم فرزندت گریه کن، یا در دلتنگی به عزیزت ، اشک بریز، سوز وگداز محب ، تحمیلی نیست ،گریه تحمیلی، خسته کننده است ، اما گریه از روی محبت وعشق ، نشاط آور،حرکت بخش، وسازنده است وچون گریه تحمیلی شد واز روی محبت ویا معرفت نبود سراز انکار در می آورد ، درمورد امام حسین علیه السلام نیز همین طور است اگر معرفت آمد محبت واشک وگریه وتوسل و…. می آید .
امام چهارم علیه السلام که خود در کربلا شاهد مصائب دردناک حسین علیه السلام و یاران فداکار او بود, و 23 سال داشت, پس از آن واقعه سوزناک, تا زمانى که در قید حیات بود, یعنى مدت 34 سال طبق برخى از روایات, براى پدر و عزیزان خویش, گریه و سوگوارى مى کرد. علقمه بن محمد حضرمى, روایت مى کند: «امام باقرعلیه السلام براى حسین بن على علیه السلام , گریه و ناله سر مى داد, به هر کس هم درخانه او بود (با رعایت تقیه), دستور مى داد گریه کند, در خانه آن حضرت مجلس عزاو سوگوارى تشکیل مى گردید, و آنان مصیبت حضرت حسین علیه السلام را به هم تسلیت مى گفتند».(1)
عزادارى امام صادق علیه السلام :
عبدالله بن سنان, مى گوید: «روز عاشورایى به حضور امام صادق علیه السلام رسیدم, آن حضرت را با رنگ پریده و بسیار غمناک, در حالى که اشک چون مروارید از چشم او جارى بود یافتم, علت آن وضع را سوال کردم, فرمود: مگر نمى دانى در چنین روزى جد ما حسین علیه السلام شهید شده است…؟ (2 )
امام صادق علیه السلام, به ابو هارون مکفوف، دستور مى دهد مرثیه بسراید, و آنگاه که وى مرثیه خود را مى خواند, مشاهده مى نماید, امام علیه السلام سخت گریه مى کند, متوجه مى شود از صداى گریه امام صادق علیه السلام زنانى که پشت پرده حضور داشته اند, صداى خود را به گریه و شیون بلند کرده اند, بعد امام علیه السلام فرمود:
«من إنشد فى الحسین علیه السلام شعرا, فبکى وإبکى عشرا, کتب له الجنه…(3) کسى که درباره حسین علیه السلام شعرى بسراید و سپس گریه کند و ده نفر را بگریاند بهشت بر او واجب مى شود».
امام رضا علیه السلام فرموده است:« محرم ماهى است که, در روزگار جاهلیت احترام داشت و مردم در آن از جنگ و خونریزى پرهیز داشتند, اما دشمنان در آن خون مارا ریختند, حرمت ما را شکستند, زنان و عزیزان ما را به اسارت گرفتند, آتش به خیمه ما زدند, اموال ما را غارت نمودند, و سفارش پیغمبر صلی الله علیه و آله را در حق ما پاس نداشتند. ان یوم الحسین علیه السلام إقرح جفوننا, وإسیل دموعنا… فعلى مثل الحسین علیه السلام فلیبک الباکون, فان البکإ علیه یحط الذنوب العظام; روز (عاشوراى) حسین علیه السلام پلک هاى ما را مجروح و اشک هاى ما را روان ساخته… بر کسى مانند حسین علیه السلام باید گریه کنندگان گریه کنند; چرا که گریه بر او گناهان بزرگ را از بین مى برد»
نقش گریه و اشک در خود سازی:
رقت قلب و اشک چشم ،همانطور که در بالا اشاره کردیم, کسى که از صحنه دلخراشى منقلب نمى شود, تا اشک تإثر بریزد, و نیز از حقیقت و جلوه زیبایى لذت نمى برد, تا اشک شوق جارى گرداند, از روح متعادلى برخوردار نیست. آن حضرت مى فرماید: »بکإء العیون, و خشیه القلوب من رحمه الله تعالى(4); گریه چشم ها و ترس دل ها از نشانه هاى رحمت خداوندى است.« چنان که جمود عین ومحروم بودن از اشک و گریه از خوف خدا, نشانه قساوت قلب و شقاوت معرفى شده است. رسول خدا(ص) فرموده است: «من علامات الشقإ: جمود العین, قسوه القلب…»(5)
آمرزش گناهان ریان بن شبیب از امام رضا علیه السلام روایت کرده که فرمود: «اى پسر شبیب ، اگر بر حسین علیه السلام گریه کنى تا آنکه اشک چشمت بر صورتت جارى شود، خداوند گناهان کوچک و بزرگ، و کم یا زیاد تو را مى آمرزد .(6) و نیز فرمود: «گریه کنندگان باید بر کسى همچون حسین علیه السلام گریه کنند ، زیرا گریستن براى او گناهان بزرگ را فرو مى ریزد» (7).و على علیه السلام مى فرماید:« بکاء العبد من خشیة الله یمحض ذنوبه، گریه بنده از ترس خداوند گناهانش را پاک مى کند
پس از اینکه حجاب گناه از دل انسان برطرف شد نورانیت آن ظهور مى کند و چون گناه حجاب بزرگى است وقتى با گریه از بین رفت ، دل نورانیت پیدا مى کند على علیه السلام مى فرماید: البکاء من خشیة الله ینیر القلب و یعصم من معاودة الذنب »گریه از ترس خداوند دل را نورانى کرده و حفظ مى کند از اینکه دوباره به طرف گناه رود کند خلاصه اینکه: گریه و اشک نقش بسیار پر اهمیت وآثار فراوانی در زندگی و ساخت انسان دارد و پرداختن به تمامی آنها مجال واسعی می طلبد ، بنا بر این ما در این پاسخنامه تنها به گوشه ای از آنها اشاره نموده ایم .( به منظور مطالعه بیشتر به کتاب ره توشه راهیان نور, محرم 1376 رجوع شود)
پی نوشت ها:
1- وسائل الشیعه, ج 10, ص 398. 2ـ سفینه البحار, ج 2, ص 196, (ماده ى عشر), بحار الانوار, ج 98, ص 309. 3ـ کامل الزیارات, ص 104. 4ـ بحار الانوار, ج 90, ص 336 و 330. 5ـ بحار الانوار, ج 90, ص 336 و 330. 6. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص165 7. جلاء العیون , علامهء مجلسى , ص 462