به گزارش خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان، نشست تخصصی “رویکرد نشانه‌های ظهور” در قالب کرسی‌های آزاداندیشی صبح امروز باحضور حجت‌الاسلام نصرالله آیتی، دکتر محمود مطهرنیا و دکتر محمدهادی همایون در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

حجت‌الاسلام نصرالله آیتی در ابتدای این نشست با بیان اینکه باید جایگاه نشانه‌های ظهور در هندسه معرفت دینی مشخص شود، گفت: برخلاف عقیده عموم مردم که همیشه دغدغه دانستن نشانه‌ها را دارند و گویا اندیشه مهدویت خلاصه در نشانه‌ها می‌شود، نشانه‌ها کارکردهایی دارند.

وی ادامه داد: ائمه در احادیث زیادی بحث نشانه‌ها را به طور مستقل مطرح کرده و یا در پاسخ به سوالات مومنان این احادیث را بیان کردند و مقصد و هدف نهایی این گونه احادیث را در نظر داشتند.

حجت‌الاسلام آیتی با اشاره به اهداف نشانه‌های ظهور بیان داشت: این نشانه‌ها مردم را یا از غفلت بیرون می‌کنند و یا به امید می‌رسانند تا مدعیان را بشناسند.

این پژوهشگر مهدوی با طرح این سوال که آیا در دین ما معارفی وجود ندارد که ما را به آنچه که نشانه‌ها می‌خواهند برسانند، برساند، اظهار داشت: اگر در مجموعه معارف مهدویت سخنی از نشانه‌ها نبود آیا نمی‌توانستیم امیدوار باشیم، این‌طور نیست و باید گفت که اگر هیچ بحثی از نشانه‌ها نمی‌داشتیم مؤمنان در دین ما به حدی آموزه‌های دینی را در اختیار دارند که باعث امیدواری در این حوزه می‌شود.

وی ادامه داد: اگر به جایگاه امام در عالم هستی برسیم و اضطرار به امام را درک کنیم هر لحظه برای آمدن امام چشم‌انتظاری می‌کشیم و احساس نیاز می‌کنیم.

حجت‌الاسلام آیتی با بیان اینکه اگر بر اساس معارف مهدویت زندگی کنیم منتظر ظهور نشانه‌ها نخواهیم بود، تصریح کرد: اگر نشانه‌ها برای این هستند که ما را از غفلت دربیاورند باید بگوییم که آموزه‌های دینی در دین ما به اندازه‌ای است که ما را امیدوار کرده و هر کس با بینات دین زندگی کند برای رسیدن به هدف نشانه‌های ظهور احتیاج به ظهور نشانه‌ها ندارد.

این پژوهشگر مهدوی علت طرح نشانه‌ها در احادیث را مهم دانست و اظهار داشت: نشانه‌ها در دو فضا قابل بحث هستند، فضای اول غفلت از معارف دینی است با این توضیح که اگر مؤمنان غفلت کرده و آموزه‌های دینی را گسترش ندهند در این فضا نشانه‌های ظهور به کار می‌آیند، در فضای دوم زمانی به نشانه‌ها احتیاج پیدا می‌کنیم که جبهه باطل فضا را غبارآلود کند، در این زمان رجوع به بینات دین وجود ندارد و نشانه‌های ظهور کارآمد می‌شوند.

وی با بیان اینکه آموزه‌های دینی ما را به انتظار و ظهور امام زمان می‌رساند، تصریح کرد: اگر در فضایی بودیم که دست‌مان از این آموزه‌ها کوتاه بود نشانه‌های ظهور به شکل کمکی ظاهر می‌شوند.

حجت‌الاسلام آیتی بااشاره به تفاوت‌هایی بین نشانه‌ها و آموزه‌های دین بیان داشت: آموزه‌های دین اصل و نشانه‌های ظهور مکمل هستند و اصل باید بر اساس آموزه‌ها باشد، همچنین در شرایطی نشانه‌ها به کمک می‌آیند، دومین تفاوت اینکه بینات و آموزه‌های دین در همه شرایط به کار می‌آیند و نشانه‌ها در شرایط خاص.

این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه نشانه‌های ظهور از ضعف سند رنج می‌برند، افزود: در عصر غیبت هزاران هزار رخداد به وقوع می‌پیوندد که نشانه نیست به فرض اینکه سند احادیث درست باشند مشکل شناخت مصداق به وجود می‌آید، کسی که بر اساس آموزه‌های دین زندگی می‌کند راه هدایت را می‌یابد، در این راه نشانه‌ها به کمک او می‌آیند.

وی بااشاره به سومین تفاوت نشانه‌های ظهور و آموزه‌های دین بیان داشت: بخشی از نشانه‌ها قابلیت تأویل و تفسیر باطل دارند، کسی که می‌خواهد با نشانه‌ها حق را تفسیر کند در این فضا به مشکل برمی‌خورد، در نشانه‌های ظهور صیحه آسمانی معجزه‌گونه است و حق را از باطل متمایز می‌کند ولی حدیثی از امام صادق (ع) نشان می‌دهد که وقتی صیحه نازل می‌شود حق آشکار شده، پس سوالی مطرح می شود که چه کسی با امام می‌جنگد؟

حجت‌الاسلام آیتی ادامه داد: با توجه به صیحه شیطانی پس از صیحه آسمانی این سؤال مطرح می‌شود که حق و باطل چگونه مشخص می‌شوند، امام صادق(ع) در ادامه پاسخ می‌دهند کسانی که قبل از این با احادیث ما آشنا بودند می‌توانند حق را از باطل تمایز دهند.

این پژوهشگر مهدوی با اشاره به سه مشکل در تطبیق نشانه‌های ظهور خاطرنشان کرد: تطبیق‌ها ضابطه‌مند نیستند و بیش از اینکه بر اساس ضابطه باشند بر اساس سلایق مردم هستند و گاهی مؤمنان ساده‌دل از سر سادگی این کار را انجام می‌دهند.

وی با بیان اینکه اکثر نشانه‌ها قابلیت تکرار مصداق دارند، گفت: در خصوص خروج یمانی نشانه‌هایی است که ممکن است در زمان ما تمام این نشانه‌ها در فردی وجود داشته باشد و ممکن است در گذر زمان کسی دوباره مانند یمانی ظهور کند، این احتمال هیچ مفری ندارد و همیشه احتمال وجود مصادیق دیگری می‌باشد.

حجت‌الاسلام آیتی تطبیق نشانه‌ها را ناشی از مشکل تکرار مصادیق دانست و با اشاره به جعل مصادیق گفت: نشانه‌هایی که مربوط به پدیده‌های اجتماعی و مردمی هستند دچار جعل مصادیق می‌شوند، باید توجه داشته باشیم که اگر احادیث نشانه‌ها در دست ما هستند در دست استعمار نیز وجود دارد و بهاییت و وهابیت در تطبیق نشانه‌ها از ما جلوتر هستند.

این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه در جریان تطبیق نشانه‌ها باید معیارهایی وجود داشته باشد که ضابطه داشته باشند، تکراری نباشند و جعل نداشته باشند، اظهار داشت: اولین معیار تشخیص نشانه‌ها همراهی با یقین است، نشانه‌هایی که مهم هستند و کارکرد وسیع دارند با ایجاد جریان اجتماعی همراه هستند.

وی با اشاره به اینکه تمام معیارهای مذکور در احادیث در خصوص مصداق خاص جمع می‌شود، خاطرنشان کرد: به طور مثال تمام ویژگی‌های سفیانی در احادیث به صورت بالفعل باید در شخص خاصی جمع باشد، و همه آنچه که در احادیث آمده باید بالفعل در مصداق خاص وجود داشته باشد.

حجت‌الاسلام آیتی ادامه داد: همچنین تطبیق نباید مبتنی بر تأویل باشد، با این توضیح که ما نباید در مقام تطبیق مجبور به دست کاری در احادیث شویم زیرا جریان تطبیق از حدیث شروع می‌شود و با مصداق تمام می‌شود و برای اثبات مصداق روایات نباید در احادیث دست ببریم.

این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه در مقام تطبیق نباید هیچ اصلی از اصول دین زیر پا گذاشته شود، تصریح کرد: نشانه‌های ظهور تکه‌ای از مجموعه دین هستند و اگر در جایی به خاطر این قسمت کوچک اصل آموزه‌ها را زیر پا بگذاریم نشان می‌دهد که راه‌مان اشتباه است.

وی با بیان اینکه نشانه‌ها یا باید خودشان معجزه‌آسا باشند یا به لحاظ زمانی با نشانه‌های معجزه‌آسا قابل پیوند باشند، اظهار داشت: این مسئله راه احتمال جعل مصداق را می‌بندد، به طور مثال صیحه آسمانی قابلیت جعل مصداق ندارد.

حجت‌الاسلام آیتی ادامه داد: در احادیث بیان شده که صاحب امر را به صیحه بشناس و باید گفت اگر این نشانه تکرارپذیر باشد، خاصیت معجزه‌آسا بودن را از دست می‌دهد.

این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه درخصوص دو علامت وظیفه خاص داریم، گفت: ما در مجموعه نشانه‌های ظهور نسبت به هیچ نشانه‌ای وظیفه نداریم، وقتی صیحه مشخص شد، مصداق‌ها نیز شناسایی می‌شوند و از آن به بعد تکلیف و وظیفه درخصوص خروج سفیانی و یمانی ظاهر می‌شود، این درحالی است که در عصر غیبت با نشانه‌ها زندگی نمی‌کنیم بلکه براساس بینات و آموز‌‌ه‌های دین زندگی می‌کنیم.