پرسشگر محترم با سلام و تشکر از ارتباطتان با این مرکز.بله می تواندباشد. تفسیرش اینکه تربیت فرزند را باید با آگاهى از تفاوت هاى خود و فرزندان از حیث فضاى فرهنگى و مناسبات اجتماعى صورت داد. باید فرزند را آماده ساخت تا اصول ثابت و نامتغیر اخلاق را متناسب با ظرف زمانى و مکانى زندگى خود رعایت کند. این آمادى او را براى مقابله با تلقینات مسموم توانا مى سازد و امنیت اخلاقى او را در دوران جوانى و بعد از آن تضمین مى نماید ودر تربیت فرزند نیز همچون سایر قلمروهاى زندگى، باید اصول ثابت را از امور متغیر جدا ساخت و به این حقیقت توجه کرد که برخى از آداب و ظواهر زندگى تغییر مى کند و روابط اخلاقى و نیازمندى هاى زندگى اجتماعى دگرگون مى شود.
چون تربیت فرزند به معناى فراهم آوردن مقدمات لازم براى به فعلیت رسیدن قواى او در راه تقرب به خداوند است. این عمل نیازمند آگاهى و تمرین عملى است. اگر پدر و مادر در جهت انتقال عقاید صحیح و ایجاد رفتار درست در فرزند خود کوشا باشند، خیر او را فراهم کرده اند و خداوند بر آنان رحمت خواهد نمود.
ابتدا باید معنای درست حدیث را بیان نماییم که در این سخن حضرت می فرمایند : لا تقسروا اولادکم علی ادابکم فانهم مخلوقون لزمان غیر زمانکم یعنی فرزندانتان را به اداب و رسوم خویش مجبور نکید چون انها برای زمانی غیر زمان شما خلق شده اند . یعنی مجبور به اداب و رسوم خود نکنیدو شما می دانید که اداب و رسوم غیر از تربیت دینی و اموزش احکام و عقاید دینی است . پس باید انها را با تربیت دینی تربیت نمود علت این سخن هم گفته شده استکه اداب و رسوم با گذر زمان و محیط و منطقه و قبیله و …تغییر می کند ولی دین و تربیت دینی تغییر نمی کند
البته این حدیث فقط در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدیدآمده و در هیچ کتاب روایی معتبر دیگری بیان نشده است .
ابن ابی الحدید در جلد آخر شرح خودش بر نهج البلاغه برخی حکمت های منسوب به حضرت را نقل کرده، از جمله همین حدیث را که صرف نظر از بحث سندی آن – که این حدیث مسند نمی باشد و در کتاب معتبری نقل نشده – به نظر می رسد احتمالا مراد از آن همان آداب و رسومات اجتماعی باشد که با شریعت منافات ندارد.