بیعت یاران با امام عصر(ع) در مکه/تجمع بین رکن و مقام

آیه:وَ لِکُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّیها فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمیعاً إِنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدیرٌ: و برای هر کسی قبله ای است که وی روی خود را به آن [سوی ] می گرداند پس در کارهای نیک بر یکدیگر پیشی گیرید. هر کجا که باشید، خداوند همگی شما را [به سوی خود باز] می آورد در حقیقت، خدا بر همه چیز تواناست. (بقره: 148)

در ذیل این آیه روایات زیادی وجود دارد که تا به حال، 10 روایت ذکر شده است مابقی متعاقبا خواهد آمد.

روایت:11 ـ «عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(ص) یَقُولُ: الْزَمِ الْأَرْضَ لَا تُحَرِّکَنَّ یَدَکَ وَ لَا رِجْلَکَ أَبَداً حَتَّی تَرَی عَلَامَاتٍ أَذْکُرُهَا لَکَ فِی سَنَةٍ وَ تَرَی مُنَادِیاً یُنَادِی بِدِمَشْقَ وَ خُسِفَ بِقَرْیَةٍ مِنْ قُرَاهَا وَ یَسْقُطُ طَائِفَةٌ مِنْ مَسْجِدِهَا فَإِذَا رَأَیْتَ التُّرْکَ جَازُوهَا فَأَقْبَلَتِ التُّرْکُ حَتَّی نَزَلَتِ الْجَزِیرَةَ وَ أَقْبَلَتِ الرُّومُ حَتَّی نَزَلَتِ الرَّمْلَةَ وَ هِیَ سَنَةُ اخْتِلَافٍ فِی کُلِّ أَرْضٍ مِنْ أَرْضِ الْعَرَبِ وَ إِنَّ أَهْلَ الشَّامِ یَخْتَلِفُونَ عِنْدَ ذَلِکَ عَلَی ثَلَاثِ رَایَاتٍ الْأَصْهَبِ وَ الْأَبْقَعِ وَ السُّفْیَانِیِّ مَعَ بَنِی ذَنَبِ الْحِمَارِ مُضَرُ وَ مَعَ السُّفْیَانِیِّ أَخْوَالُهُ مِنْ کَلْبٍ فَیَظْهَرُ السُّفْیَانِیُّ وَ مَنْ مَعَهُ عَلَی بَنِی ذَنَبِ الْحِمَارِ حَتَّی یَقْتُلُوا قَتْلًا لَمْ یَقْتُلْهُ شَیْ ءٌ قَطُّ وَ یَحْضُرُ رَجُلٌ بِدِمَشْقَ فَیُقْتَلُ هُوَ وَ مَنْ مَعَهُ قَتْلًا لَمْ یَقْتُلْهُ شَیْ ءٌ قَطُّ وَ هُوَ مِنْ بَنِی ذَنَبِ الْحِمَارِ وَ هِیَ الْآیَةُ الَّتِی یَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ یَوْمٍ عَظِیمٍ[1] وَ یَظْهَرُ السُّفْیَانِیُّ وَ مَنْ مَعَهُ حَتَّی لَا یَکُونَ لَهُ هِمَّةٌ إِلَّا آلَ مُحَمَّدٍ(ص) وَ شِیعَتَهُمْ فَیَبْعَثُ بَعْثاً إِلَی الْکُوفَةِ فَیُصَابُ بِأُنَاسٍ مِنْ شِیعَةِ آلِ مُحَمَّدٍ بِالْکُوفَةِ قَتْلًا وَ صَلْباً وَ یُقْبِلُ رَایَةٌ مِنْ خُرَاسَانَ حَتَّی یَنْزِلَ سَاحِلَ الدِّجْلَةِ یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنَ الْمَوَالِی ضَعِیفٌ وَ مَنْ تَبِعَهُ فَیُصَابُ بِظَهْرِ الْکُوفَةِ وَ یَبْعَثُ بَعْثاً إِلَی الْمَدِینَةِ فَیَقْتُلُ بِهَا رَجُلًا وَ یَهْرُبُ الْمَهْدِیُّ وَ الْمَنْصُورُ مِنْهَا وَ یُؤْخَذُ آلُ مُحَمَّدٍ صَغِیرُهُمْ وَ کَبِیرُهُمْ لَا یُتْرَکُ مِنْهُمْ أَحَدٌ إِلَّا حُبِسَ وَ یَخْرُجُ الْجَیْشُ فِی طَلَبِ الرَّجُلَیْنِ وَ یَخْرُجُ الْمَهْدِیُّ مِنْهَا عَلَی سُنَّةِ مُوسَی خائِفاً یَتَرَقَّبُ[2] حَتَّی یَقْدَمَ مَکَّةَ وَ یُقْبِلُ الْجَیْشُ حَتَّی إِذَا نَزَلُوا الْبَیْدَاءَ وَ هُوَ جَیْشُ الْهَمَلَاتِ خُسِفَ بِهِمْ فَلَا یُفْلِتُ مِنْهُمْ إِلَّا مُخْبِرٌ فَیَقُومُ الْقَائِمُ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ فَیُصَلِّی وَ یَنْصَرِفُ وَ مَعَهُ وَزِیرُهُ فَیَقُولُ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ عَلَی مَنْ ظَلَمَنَا وَ سَلَبَ حَقَّنَا مَنْ یُحَاجُّنَا فِی اللَّهِ فَإِنَّا أَوْلَی بِاللَّهِ وَ مَنْ یُحَاجُّنَا فِی آدَمَ فَإِنَّا أَوْلَی النَّاسِ بِآدَمَ وَ مَنْ حَاجَّنَا فِی نُوحٍ فَإِنَّا أَوْلَی النَّاسِ بِنُوحٍ وَ مَنْ حَاجَّنَا فِی إِبْرَاهِیمَ فَإِنَّا أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ وَ مَنْ حَاجَّنَا بِمُحَمَّدٍ فَإِنَّا أَوْلَی النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ وَ مَنْ حَاجَّنَا فِی النَّبِیِّینَ فَنَحْنُ أَوْلَی النَّاسِ بِالنَّبِیِّینَ وَ مَنْ حَاجَّنَا فِی کِتَابِ اللَّهِ فَنَحْنُ أَوْلَی النَّاسِ بِکِتَابِ اللَّهِ إِنَّا نَشْهَدُ وَ کُلُّ مُسْلِمٍ الْیَوْمَ أَنَّا قَدْ ظُلِمْنَا وَ طُرِدْنَا وَ بُغِیَ عَلَیْنَا وَ أُخْرِجْنَا مِنْ دِیَارِنَا وَ أَمْوَالِنَا وَ أَهَالِینَا وَ قُهِرْنَا إِلَّا أَنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ الْیَوْمَ وَ کُلَّ مُسْلِمٍ وَ یَجِی ءُ وَ اللَّهِ ثَلَاثُ مِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا فِیهِمْ خَمْسُونَ امْرَأَةً یَجْتَمِعُونَ بِمَکَّةَ عَلَی غَیْرِ مِیعَادٍ قَزَعاً کَقَزَعِ الْخَرِیفِ یَتْبَعُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً وَ هِیَ الْآیَةُ الَّتِی قَالَ اللَّهُأَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً إِنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ[3] فَیَقُولُ رَجُلٌ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ(ص) وَ هِیَ الْقَرْیَةُ الظَّالِمَةُ أَهْلُهَا ثُمَّ یَخْرُجُ مِنْ مَکَّةَ هُوَ وَ مَنْ مَعَهُ الثَّلَاثُمِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ یُبَایِعُونَهُ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ مَعَهُ عَهْدُ نَبِیِّ الله(ص) وَ رَایَتُهُ وَ سِلَاحُهُ وَ وَزِیرُهُ مَعَهُ فَیُنَادِی الْمُنَادِی بِمَکَّةَ بِاسْمِهِ وَ أَمْرِهِ مِنَ السَّمَاءِ حَتَّی یَسْمَعَهُ أَهْلُ الْأَرْضِ کُلُّهُمْ اسْمُهُ اسْمُ نَبِیٍّ مَا أَشْکَلَ عَلَیْکُمْ فَلَمْ یُشْکِلْ عَلَیْکُمْ عَهْدُ نَبِیِّ الله(ص) وَ رَایَتُهُ وَ سِلَاحُهُ وَ النَّفْسُ الزَّکِیَّةُ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ فَإِنْ أَشْکَلَ عَلَیْکُمْ هَذَا فَلَا یُشْکِلُ عَلَیْکُمُ الصَّوْتُ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِهِ وَ أَمْرِهِ وَ إِیَّاکَ وَ شُذَّاذاً مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ(ص) فَإِنَّ لِآلِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ رَایَةً وَ لِغَیْرِهِمْ رَایَاتٍ فَالْزَمِ الْأَرْضَ وَ لَا تَتَبَّعْ مِنْهُمْ رَجُلًا أَبَداً حَتَّی تَرَی رَجُلًا مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ مَعَهُ عَهْدُ نَبِیِّ اللَّهِ وَ رَایَتُهُ وَ سِلَاحُهُ فَإِنَّ عَهْدَ نَبِیِّ اللَّهِ صَارَ عِنْدَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ثُمَّ صَارَ عِنْدَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ یَفْعَلُ اللَّهُ ما یَشاءُ[4] فَالْزَمْ هَؤُلَاءِ أَبَداً وَ إِیَّاکَ وَ مَنْ ذَکَرْتُ لَکَ فَإِذَا خَرَجَ رَجُلٌ مِنْهُمْ مَعَهُ ثَلَاثُ مِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا وَ مَعَهُ رَایَةُ رَسُولِ الله(ص) عَامِداً إِلَی الْمَدِینَةِ حَتَّی یَمُرَّ بِالْبَیْدَاءِ حَتَّی یَقُولَ هَذَا مَکَانُ الْقَوْمِ الَّذِینَ یُخْسَفُ [خسف] بِهِمْ وَ هِیَ الْآیَةُ الَّتِی قَالَ اللَّهُ أَ فَأَمِنَ الَّذِینَ مَکَرُوا السَّیِّئاتِ أَنْ یَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَیْثُ لا یَشْعُرُونَ أَوْ یَأْخُذَهُمْ فِی تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ بِمعجزینَ[5] فَإِذَا قَدِمَ الْمَدِینَةَ أَخْرَجَ مُحَمَّدَ بْنَ الشَّجَرِیِّ عَلَی سُنَّةِ یُوسُفَ ثُمَّ یَأْتِی الْکُوفَةَ فَیُطِیلُ بِهَا الْمَکْثَ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ یَمْکُثَ حَتَّی یَظْهَرَ عَلَیْهَا ثُمَّ یَسِیرُ حَتَّی یَأْتِیَ الْعَذْرَاءَ هُوَ وَ مَنْ مَعَهُ وَ قَدْ أُلْحِقَ بِهِ نَاسٌ کَثِیرٌ وَ السُّفْیَانِیُّ یَوْمَئِذٍ بِوَادِی الرَّمْلَةِ حَتَّی إِذَا الْتَقَوْا وَ هُمْ یَوْمَ الْإِبْدَالِ یَخْرُجُ أُنَاسٌ کَانُوا مَعَ السُّفْیَانِیِّ مِنْ شِیعَةِ آلِ مُحَمَّدٍ (ص) وَ یَخْرُجُ نَاسٌ کَانُوا مَعَ آلِ مُحَمَّدٍ إِلَی السُّفْیَانِیِّ فَهُمْ مِنْ شِیعَتِهِ حَتَّی یَلْحَقُوا بِهِمْ وَ یَخْرُجُ کُلُّ نَاسٍ إِلَی رَایَتِهِمْ وَ هُوَ یَوْمُ الْإِبْدَالِ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ص) وَ یَقْتُلُ یَوْمَئِذٍ السُّفْیَانِیَّ وَ مَنْ مَعَهُمْ حَتَّی لَا یُدْرَکَ مِنْهُمْ مُخْبِرٌ وَ الْخَائِبُ یَوْمَئِذٍ مَنْ خَابَ مِنْ غَنِیمَةِ کَلْبٍ ثُمَّ یُقْبِلُ إِلَی الْکُوفَةِ فَیَکُونُ مَنْزِلُهُ بِهَا فَلَا یَتْرُکُ عَبْداً مُسْلِماً إِلَّا اشْتَرَاهُ وَ أَعْتَقَهُ وَ لَا غَارِماً إِلَّا قَضَی دَیْنَهُ وَ لَا مَظْلِمَةً لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَدَّهَا وَ لَا یَقْتُلُ مِنْهُمْ عَبْداً إِلَّا أَدَّی ثَمَنَهُ دِیَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلی أَهْلِهِ[6] وَ لَا یُقْتَلُ قَتِیلٌ إِلَّا قَضَی عَنْهُ دَیْنَهُ وَ أَلْحَقَ عِیَالَهُ فِی الْعَطَاءِ حَتَّی یَمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ عُدْوَاناً وَ یَسْکُنُهُ هُوَ وَ أَهْلُ بَیْتِهِ الرَّحْبَةَ وَ الرَّحْبَةُ إِنَّمَا کَانَتْ مَسْکَنَ نُوحٍ وَ هِیَ أَرْضٌ طَیِّبَةٌ وَ لَا یَسْکُنُ رَجُلٌ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (ص) وَ لَا یُقْتَلُ إِلَّا بِأَرْضٍ طَیِّبَةٍ زَاکِیَةٍ فَهُمُ الْأَوْصِیَاءُ الطَّیِّبُونَ.»: جابر جعفی می‌گوید: امام محمد باقر (ص) به او فرمود: در جای خود بنشین و حرکتی از خود نشان نده، تا آنگاه که علائمی را که در سال طاق [سالی که عدد آن زوج باشد] روی می‌دهد و من اکنون برای تو ذکر می‌کنم [تا خودت] ببینی.[7]
و آن اینکه کسی از دمشق صدایی می‌زند و در یکی از دهات آن شهر فرورفتگی پدید می آید و قسمتی از مسجد آن فرو می‌ریزد و می‌بینی که طایفه ترک از آن‌جا (دمشق) می‌گذرند و در جزیره (موصل) فرود می آیند. رومیان هم در رمله فرود آیند و آن سالی است که در تمام سرزمین عرب اختلافات روی می‌دهد.

اهل شام بر گرد سه پرچم مختلف جمع می‌شوند، یکی زرد و سفید و دیگر سرخ و سفید و سومی پرچم سفیانی است. سفیانی با دایی­هایش که از قبیله کلب می‌باشند، خروج می‌کند و بر قبیله بنی ذنب الحمار از قبیله مضر حمله می آورد و جنگی می‌کند که تا آن روز چنان جنگی به وقوع نپیوسته است.

سپس مردی از بنی ذنب به دمشق می آید و با همراهانش طوری کشته می شود که کسی را بدان گونه، نکشته باشند. این است معنای آیه شریفه “طوایفی از میان مردم به جان هم می افتند. وای بر کفاری که آن روز بزرگ در آن جنگ شرکت می‌جویند”!

سفیانی و پیروانش خروج می‌کنند و قصدی جز کشتن و آزار اولاد پیغمبر(ص) و شیعیان آنها ندارند او یک لشکر به کوفه می‌فرستد و جمعی از شیعیان آن‌جا را می‌کشد و گروهی را بدار می‌آویزد و لشکری از خراسان آمده در ساحل شط دجله فرود می آیند.

مرد ضعیفی از شیعیان با طرفدارانش برای مقابله با سفیانی به بیرون کوفه می‌رود و مغلوب می‌گردد. سپس سفیانی لشکر دیگری به ‌مدینه می‌فرستد مردی در آن‌جا کشته می شود و مهدی و منصور فرار می‌کنند، سفیانی هم بزرگ و کوچک سادات و ذریه پیغمبر را گرفته و حبس می‌کند. آنگاه لشکری برای پیدا کردن مهدی و منصور از مدینه بیرون می‌رود.

مهدی(ص) همچون موسی بن عمران [که هراسان از مصر خارج شد] هراسان و نگران از مدینه بیرون می‌رود و با همین حالت وارد مکه می شود. لشکر اعزامی هم به دنبال وی می آیند، ولی وقتی به بیابان مکه و مدینه می‌رسند، به زمین فرو می­روند و جز یک نفر که خبر آنها را می‌برد، باقی نمی ماند. قائم در بین رکن و مقام می‌ایستد و نماز می‌خواند؛ وزیر او نیز با وی است.

در آن وقت [مهدی(ص)] می‌گوید: ای مردم، من از خداوند می‌خواهم که مرا بر آنها که بر ما آل محمد(ص) ظلم کردند و حق ما را گرفتند نصرت دهد، هرکس درباره خدا با من گفتگو دارد؛ [بیاید و به من بگوید]، زیرا من از هرکس به خداوند نزدیک‌ترم و هرکس درباره آدم گفتگو دارد به من بگوید؛ زیرا من از هرکس به آدم نزدیک‌ترم و هرکس درباره نوح گفتگو دارد؛ به من بگوید، که من از هرکس بوی نزدیک‌ترم و هرکس درباره ابراهیم گفتگو دارد به من بگوید، زیرا من از هرکس به ابراهیم نزدیک‌ترم و هرکس درباره محمد گفتگو دارد؛ به من بگوید، که من از هرکس به محمد(ص) نزدیک‌ترم و هرکس درباره پیغمبران با ما گفتگو دارد؛ به من بگوید، زیرا من از هرکسی به پیغمبران نزدیک‌ترم و هرکس در خصوص کتاب خدا [قرآن] گفتگو دارد؛ به من بگوید، زیرا ما در این خصوص از هرکس سزاوارتریم. ما و هر مسلمانی گواهیم که به ما (خاندان پیغمبر) ستم نمودند و ما را آواره کردند و از خانه و وطن خود بیرون نمودند و اموال ما را ضبط کردند و ما را از همه چیز محروم و مقهور نمودند ما هم‌اکنون از خدا و هر مسلمانی یاری می‌طلبیم.

سپس امام محمدباقر(ص) فرمود: به خدا قسم 313 مرد که 50 زن نیز در میان آنها است مانند قطعه های ابر در فصل پاییز، در غیر موسم حج در مکه معظمه جمع می‌شوند. چنان‌که خداوند می‌فرماید: “هرجا باشید خداوند تمام شما را گرد آورد، خداوند بر هر چیز تواناست.” در آن موقع مردی از خاندان پیغمبر می‌گوید: این شهر [مکه] مردمی ستمگر دارد.

سپس آن 313 نفر بعد از زمان پیغمبر در بین رکن و مقام با مهدی(ص) بیعت می کنند. آن‌گاه با لشکر و سلاح و وزیرش از مکه بیرون می آیند. در آن وقت منادی در مکه از آسمان او را به نام صدا می‌زند و مردم را به ظهورش اطلاع می‌دهد؛ به طوری که تمام مردم روی زمین آن صدا را می‌شنوند.

ای جابر، نام وی نام پیغمبر است. اگر این علامت برای شما مشکل باشد، پیمان پیغمبر و پرچم و سلاح او و این‌که او [مهدی] مردی پاکدل از اولاد حسین (ص) است باعث اشتباه و اشکال نخواهد بود. اگر این هم موجب اشتباه گردد، آن صدای آسمانی که او را به اسم و ظهورش صدا می‌زند باعث اشتباه نخواهد شد.

آنگاه حضرت به جابر جعفی، راوی این حدیث، فرمود: مبادا به معدودی از سادات که مدعی مهدویت می‌شوند اعتنا کنی، زیرا دولت پیغمبر و علی یک‌بار است [و یک وقت ظاهر می شود] ولی دیگران دولت‌ها دارند. پس خودداری کن و اصلا از این مدعیان پیروی مکن تا آن‌که مردی از اولاد امام حسین(ص) را ببینی که عهدنامه پیغمبر و پرچم و سلاح وی با اوست.

زیرا عهدنامه پیغمبر به علی بن الحسین رسید و بعد از او به محمد بن علی [خود حضرت] رسید و بعد هم خدا هرچه خواهد می‌کند. پس همیشه با اینان باش و از آنان که برای تو ذکر کردم جداَ بپرهیز[8] مگر هنگامی که مردی از خاندان پیغمبر قیام کند که سیصد و سیزده نفر مرد و پرچم پیغمبر(ص) با اوست و آهنگ مدینه نماید و موقعی که از بیابان “بیداء” عبور کند می‌گوید: این‌جا جای کسانی است که زمین آنها را فرو برد، چنان که خدا می‌فرماید:أَ فَأَمِنَ الَّذِینَ مَکَرُوا السَّیِّئاتِ أَنْ یَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَیْثُ لا یَشْعُرُونَ أَوْ یَأْخُذَهُمْ فِی تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ بِمعجزینَوقتی وارد مدینه گردید «محمد بن شجری» را مانند یوسف از زندان در می آورد. سپس به کوفه می آید و مدتی طولانی در آن‌جا توقف می‌کند و بعد از آن مدت به اراده خداوند بر کوفه غلبه می‌نماید. آنگاه با همراهانش به «عذرا» می‌رود. در آن‌جا مردم بسیاری به او می پیوندند. در آن اوقات سفیانی در بیابان «رمله» است سپس، دو لشکر باهم تلاقی می‌کنند. آن روز، روز تغییر و تبدیل است. به این معنا که جمعی از لشکر سفیانی به اصحاب قائم ملحق می شود و جمعی از کسانی که به قائم پیوسته اند، به سفیانی می پیوندد. [البته این عده غیر از آن سیصد و سیزده نفر است] چه آنها در حقیقت از پیروان سفیانی می باشند، چنان‌که آن عده که به قائم ملحق می شوند در باطن شیعه هستند. و در این وقت هرکسی به صف واقعی خود می پیوندد. آن روز روز تبدیل است.

امیر المؤمنین (ص) فرمود: آن روز سفیانی با تمام اتباعش کشته می شود. بطوری که یک نفر نمی ماند که خبر آنها را بیاورد. بدبخت کسی که آن روز از غنیمت قبیله کلب[9] بی نصیب بماند. آنگاه قائم به کوفه می آید و آن‌جا جایگاه او خواهد بود.

سپس هرجا مسلمانی را به بردگی فروخته باشند. قائم او را می‌خرد و آزاد می‌کند و هر جا قرض‌داری باشد، قرض او را می‌دهد و هرکس مظلمه ای بگردن داشته باشد، آن را رد می‌کند اگر یک نفر از آنها کشته شود، دیه مسلمه او را گرفته به ولی او می‌دهد و اگر مقتولی قرض داشته باشد قرض او را می‌پردازد و به کسان او کمک می کند، تا جایی که زمین پر از عدل و داد می شود چنانکه پر از ظلم و ستم و تجاوزات شده باشد. او [قائم] و خانواده اش در “رحبه”[10] سکونت می‌ورزد. رحبه قبلا مسکن حضرت نوح و سرزمین پاکی بوده است. محل سکونت و شهادت فرزندان پیغمبر همیشه زمین های پاکیزه بوده است، زیرا آنها جانشینان پاک‌سرشت پیغمبرند.

نکته: 1ـ موضوع مشترک در بین روایات بسیاری که ذیل این آیان بیان شده است وجود یاران حضرت مهدی4، چگونگی جمع شدن، محل قرار آنها، تعداد آنها و همینطور شخصیت و قدرت و حتی محل زندگی بعضی از آنها؛ بیان شده است و با توجه به این روایات و توضیحاتی که حضرات معصومین : در روایات بعدی داده­اند؛ دیگر نیاز به توضیح اضافه درباره یاران حضرت ندیدم.

2ـ ذکر روایت در ذیل آیه، دال بر صحت آن روایت نیست و نیاز به توضیح بیشتری درباره سند و صحت روایت است؛ اما بنای ما در این نوشتار به بیان روایات ذیل آیات است، صحت و وثاقت روایات نیاز به تجزیه و تحلیل دقیق علمی دارد؛ که در این نوشتار نمی­گنجد. البته پژوهشگران و کاربران محترم می­توانند نکته، نظرات، نقد وپیشنهاد خود را به آدرس ما بفرستند؛ و ما نیز با بررسی نظرات محققان در صورت لزوم در ذیل روایت با عنوان دیدگاه محققان قرار می­دهیم تا بر غنای و کیفیت مباحث افزوه گردد.

پی نوشت ها:

منابع: تفسیر عیاشی، ج 1، ص 66 ـ 65، ح 117- عن جابر الجعفی عن أبی جعفر(ع) یقول :

البرهان فی تفسیر القرآن ، ج 1، ص 355 ـ 347، ح 694.

البرهان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص 429، ح 6054.

المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (عج) ، ص 22 ـ 25.

المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (عج) ، ص 119.

[1] . مریم: 37.

[2] . قصص: 21.

[3] . بقره: 148.

[4] . ابراهیم: 27.

[5] . نحل: 46 ـ 45.

[6] . نساء: 92.

[7] . این جمله کنایه از بیان حضرت که بیان ایشان آن‌قدر شفاف و روشن است، مثل این‌که انسان آن علامت‌ها را می‌بیند.

[8] . این موضوع در زمانى بوده که عده اى از سادات اولاد امام حسن(ع) به گمان گرفتن زمام امور از دست بنى امیه و تشکیل دولت حقه خاندان پیغمبر(ص) در صدد قیام و انقلاب بودند سرانجام هم زید بن على برادر امام باقر(ع) و محمد و ابراهیم پسران عبد اللَّه محض نوه امام حسن(ع) قیام کردند؛ و بدون گرفتن نتیجه شهید شدند!

[9]. در همین روایت خواندیم که دائیان و حامیان سفیانى از قبیله« کلب» اند پس این غنیمت از سفیانى و کسان و لشکر او به شیعیان میرسد.

[10]. «رحبه» بضم راء و سکون حاء محلى نزدیک قادسیه و تا کوفه یک روز راه بوده است. گویا منظور حوالى مسجد سهله کنونى و نجف اشرف است که در روایات دیگر نیز تصریح شده است.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی