خانه » همه » مذهبی » مرکز تحقیقات استراتژیک

مرکز تحقیقات استراتژیک


مرکز تحقیقات استراتژیک

۱۳۹۲/۰۶/۲۵


۵۴۰ بازدید

مرکز تحقیقات استراتژیک چه زمانی و با چه هدفی تأسیس شد ؟

مرکـز تحقیقـات استـراتـژیـک با هدف تدوین و تنظیم استراتژی برای جمهوری اسلامی ایران در ابعاد گوناگون، در سال 1368 تشکیل گردید. وظیفه این مرکز انجام مطالعات استراتژیک در زمینه‌های مختلف بین‌المللی، سیاسی،‌اقتصادی، حقوقی، فرهنگی و اجتماعی می‌باشد. این مرکز تا سال 1376 در زمره یکی از مؤسسات تابعه نهاد ریاست جمهوری قرار داشت، اما در این سال براساس مصوبه شورای عالی اداری از نهاد ریاست جمهوری جدا گردید و به عنوان مرکز تحقیقاتی به مجمع تشخیص مصلحت نظام پیوست. در این راستا انجام مطالعه و تحقیق پیرامون آن دسته از موضوعاتی که براساس قانون در حیطه وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد (تدوین سیاست‌های کلان نظام، ارائه مشاوره به ‌رهبری، بازنگری احتمالی قانون ‌اساسی، ارائه راه‌حل در زمینه معضلات کلان و موضوعات مورد اختلاف میان نهادهای قانونی و…) از دیگر وظایف این مرکز می‌باشد. با توجه به اینکه مجمع تشخیص مصلحت نظام در جهت تدوین استراتژی کلی نظام عمل می‌نماید، لذا فعالیت‌های پژوهشی مرکز نیز عمدتاً ماهیتی استراتژیک دارند. مرکز تحقیقات استراتژیک بخش قابل ملاحظه‌ای از نتایج تحقیقات خود را برای مسؤولان عالی رتبه کشور ارائه می‌کند و برخی را نیز به صورت کتاب منتشر می‌سازد. علاوه بر آن، نشریه راهبرد فصلنامه مرکز تحقیقات استراتژیک نیز بخش دیگری از نتایج تحقیقی را در قالب مقالات منتشر می‌کند. فصلنامه National Interest نشریه دیگر این مرکز می‌باشد که به زبان انگلیس منتشر می‌شود.
طراحی استراتژی جامع با سازگاری و انسجام درونی که در عین وفاداری به آرمانها از واقع بینی کافی نسبت به توان و موقعیت ملی و منطقه‌ای و بین‌المللی کشور برخوردار باشد‌‌، مستلزم نهادی است که با بسیج تمامی توان علمی و کارشناسی کشور، ساز و کار رسمی برای دستیابی به چنین هدفی را فراهم آورد.
ساختار :
مرکز تحقیقات استراتژیک دارای شش معاونت به شرح ذیل می‌باشد:
معاونت پژوهش‌های روابط بین‌الملل
این معاونت دارای 5 گروه پژوهشی به شرح ذیل می‌باشد:
– گروه پژوهشی دموکراسی و حقوق بشر
– گروه پژوهشی امنیت بین‌الملل و تروریسم
– گروه پژوهشی خلع سلاح
– گروه پژوهشی سازمان‌های بین‌المللی
– گروه پژوهشی توسعه پایدار و محیط زیست
معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی
این معاونت دارای 7 گروه مطالعاتی به شرح ذیل می‌باشد:
– گروه مطالعات مبانی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
– گروه مطالعات استراتژیک
– گروه مطالعات خاورمیانه و خلیج فارس
– گروه مطالعات اروپا و آمریکا
– گروه مطالعات آسیا
– گروه مطالعات اوراسیا
– گروه مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل
معاونت پژوهش‌های اقتصادی
این معاونت دارای 10 گروه پژوهشی به شرح ذیل می‌باشد:
– گروه پژوهشی امور زیربنایی
– گروه پژوهشی اقتصاد انرژی
– گروه پژوهشی اقتصاد مسکن و ساختمان
– گروه پژوهشی امور کشاورزی
– گروه پژوهشی برنامه و بودجه
– گروه پژوهشی شاخص‌سازی و آینده‌پژوهی
– گروه پژوهشی عدالت و رفاه اقتصادی
– گروه پژوهشی فن‌آوریهای نو
– مدیریت امور پژوهشی و اطلاع‌‌رسانی
– مدیریت ارتباطات و هماهنگی‌های بین‌المللی
معاونت پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی
این معاونت دارای 5 گروه پژوهشی به شرح ذیل می‌باشد:
– گروه پژوهشی اجتماعی
– گروه پژوهشی اقوام و اقلیتها
– گروه پژوهشی رسانه‌
– گروه پژوهشی فرهنگی
– گروه پژوهشی مدیریت، آموزش و منابع انسانی
معاونت پژوهش‌های فقهی و حقوقی
این معاونت دارای 4 گروه پژوهشی به شرح ذیل می‌باشد:
– گروه پژوهشی اندیشه اسلامی
– گروه پژوهشی حقوق جزا و خصوصی
– گروه پژوهشی حقوق عمومی و بین‌الملل
– گروه پژوهشی فقه
معاونت اجرایی و اطلاع‌رسانی
مرکز تحقیقات استراتژیک با هدف تعاطی افکار میان صاحب‌نظران دانشگاهی از داخل و خارج از کشور و مسئولین اجرایی به صورت دائم و منظم میزگردها و سمینارهایی را در زمینه مسایل مهم بین‌المللی و سیاست خارجی و مسایل داخلی برگزار می‌نماید. این مرکز از نظرات کارشناسی صدها تن از اساتید داخل و خارج و همچنین مدیران رده بالای کشور به عنوان کارشناس بهره می‌گیرد.
( پایگاه اطلاع رسانی مرکز تحقیقات استراتژیک , www.csr.ir/Center.aspx?lng=fa&abtid=00)
مروری کلی بر تغییر و تحولات صورت گرفته در مرکز تحقیقات
ایده تشکیل مرکزی برای «تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری ایران»، نهادی که در بسیاری از کشورها وجود دارد، در اواخر دولت هاشمی رفسنجانی و در سال های 66 و 67 مطرح شد و در همان هنگام نیز این مرکز تاسیس شد. ساختار این مرکز که زیر نظر رییس جمهور اداره می شد به ترتیب از رییس مرکز و معاونین آن تشکیل شده بود و به طور کلی وظیفه ارایه راهبرد به رییس جمهور در برخی زمینه های مورد پژوهش در معاونت ها نظیر سیاست، اقتصاد و تکنولوژی را برعهده داشت. این مرکز تا کنون دستخوش تغییر و تحولات زیادی شده والبته نقش مهمی را نیز در تحولات سیاسی ایران داشته است.
در ساختار اولیه و در زمان دولت هاشمی رفسنجانی رییس این مرکز موسوی خوئینی ها بود. موسوی خوئینی‌ها به عنوان اولین رییس این مرکز انتخاب و با انتخاب وی چهره‌هایی مانند عباس عبدی،سعید حجاریان، محسن کدیور و… در معاونت های مختلف این مرکز فعال شدند.
سعید حجاریان در سمت معاون سیاسی خوئینی‌ها به طور جدی به همراه سایر چهره‌های شاخص که از آنها یاد شد تحقیق بر روی پروژه «توسعه سیاسی و جامعه مدنی» که در واقع ترجمانی از ایده دکتر حسین بشیریه بود را دنبال کرد.
سرانجام در انتخابات دوم خرداد آنچه حاصل پژوهش های اولین تیم مرکز تحقیقات استراتژیک بود و سید محمد خاتمی فضای تبلیغاتی خود را حول آن ساخته بود با استقبال گسترده مردم روبرو شد و به پیروزی رسید.
با روی کار آمدن دولت اصلاحات گستره فعالیت های هاشمی رفسنجانی در مجمع تشخیص مصلحت نظام متمرکز شد و او ساختار اصلی «مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری» را به مجمع تشخیص مصلحت نظام منتقل کرد.
نام مرکز جدید «مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام» شد که تاکنون نیز به فعالیت خود زیر نظر «حسن روحانی» ادامه می‌دهد. البته در مرکز جدید التاسیس مجمع، بعضی از معاونت ها به صورت زیر مجموعه سایر معاونت ها درآمدند.
اما مرکز دیگری با حفظ اهداف مرکز پیشین (یعنی ارایه راهبرد به دولت) در دوره و در بدنه دولت اصلاحات تشکیل شد.
این مرکز «مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری» نام گرفت. در اساسنامه جدید چند معاونت از ساختار قبلی حذف و بعضی نیز به عنوان زیر مجموعه ای از معاونت ها پیشین ذکر شدند.
دکتر محمدرضا تاجیک که تحصیل کرده انگلستان بود به عنوان اولین رییس این مرکز انتخاب شد.
هرچند به دلیل عدم تصویب اساسنامه مرکز مزبور تا اواخر دولت اصلاحات عملا این مرکز از معاونت های قدرتمند نظیر آنچه در دولت هاشمی اتفاق افتاد بهره‌مند نبود و جایگاه سیاسی آن در مقابل جایگاه علمی کمرنگ تر شده بود؛ اما حضور چندین پژوهشگر که بیشتر از چهره های علمی به شمار می‌رفتند موجب شد تا راهبردهای موثری در زمینه فعالیت مرکز مزبور به دولت وقت ارایه شود.
پس از روی کار آمدن احمدی‌نژاد، محمدرضا تاجیک که می دانست به طور یقین از ساختار آن مرکز کنار زده خواهد شد از ریاست این مرکز استعفا و به تدریس در دانشگاه شهید بهشتی مشغول شد.
در این زمان عمده نیروهایی که تاجیک جذب این مرکز کرده بود به مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام منتقل شدند.
شاید از معروف ترین کسانی که جذب مرکز در دولت نهم شدند، دکتر محمد ذاکر اصفهانی باشد که وی به عنوان رییس این مرکز وارد عرصه شد. ذاکر دکترای الهیات دارد و مدرک خود را از همان پژوهشگاه گرفته است. وبعد از وی از سال گذشته ریاست این مرکز را دکتر پرویز داوودی معاون اول سابق آقای احمدی نژاد برعهده دارد.(ر.ک. سایت فرارو، مرکز بررسی های استراتژیک)
اهداف و وظایف مرکز بررسی‌های استراتژیک(راهبردی) ریاست جمهوری
هدف: به منظور انجام مطالعات و پژوهش‌های علمی – کاربردی و ارائه طرح‌ها و پیشنهادهای جامع به راهبرد (استراتژی) ملی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و روابط بین‌الملل (خارجی)، با رعایت سیاست‌های کلی نظام، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری که در این اساسنامه به اختصار «مرکز» نامیده می‌شود، تأسیس می‌گردد.
بخشی از وظایف مرکز:
۱- انجام تحقیقات علمی – کاربردی در زمینه‌ راهبرد (استراتژی) ملی جمهوری اسلامی ایران.
۲- طراحی طرح‌های کلان مربوط به تحقق راهبرد ملی از طریق تدوین الگوها و اهداف بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت و پیشنهاد آن به رییس جمهور و با تأیید ایشان، ارسال جهت مراجع تصمیم‌گیری ذی‌ربط.
۳- مطالعات مستمر در عملکرد نهادهای اجرایی در چارچوب تحقق (استراتژی) راهبرد ملی و ارائه پیشنهادهای راهبردی لازم.
۴- تدوین نظریه کارشناسی نسبت به حوادث جاریه کشور از حیث تأثیرگذاری بر (استراتژی) راهبرد ملی و سیاست‌های امنیتی کشور و ارائه آن به رییس جمهور و دستگاه‌ها و مراجع کشور.
۵- برگزاری جلسات بحث و گفت‌وگو، همایش، کنفرانس و مجامع علمی جهت تبادل نظر در زمینه فعالیت‌های مرکز راجع‌به حوزه راهبرد ملی.
۶- دریافت اطلاعات موردنیاز و معتبر از وزارتخانه‌ها، نهادها و مراکز علمی و تحقیقی.
۷- ایجاد مرکز اسناد و اطلاعات و کتابخانه جهت پشتیبانی از مأموریت‌های مرکز.
۸- برقراری ارتباط با مراکز تحقیقاتی خارج از کشور در جهت استفاده از تجربیات و دستاوردهای آنان.
۹- ارجاع طرح‌های مطالعاتی به مراکز و مؤسسات تحقیقات داخلی و خارجی و استفاده از دستاوردهای این مطالعات و تحقیقات در راستای وظایف مرکز.
۱۰- انتشار عمومی یا محدود نتایج تحقیقات انجام شده، به منظور ارتقای دانش و بینش راهبردی مدیریت کشور و آگاهی‌های عمومی.
۱۱- ارائه تعاریف و تبیین واژه‌های مرجع و کلیدی مرتبط با حوزه‌ راهبرد و امنیت ملی.
۱۲- بررسی، مطالعه و تحقیق میدانی یا کاربردی راجع به مسائل، روابط و سیاست‌های ملی و بین‌المللی دول جهان به منظور بهره‌گیری در اقدامات مرکز و تدوین راهبرد ملی.
۱۳- ارائه آموزش مدیریت استراتژیک و ایجاد ادبیات مشترک در موضوعات استراتژیک جهت مدیران میانی کشور.
( پایگاه اطلاع رسانی مرکزبررسی های استراتژیک ریاست جمهوری , (www.css.ir/?page_id=2

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد