وظایف سیاسی منتظران

این مساله ابعاد مختلفی دارد که باید آن را از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار داد. اصولا عرصه سیاست و اجتماع، مهم ترین میدان بروز و ظهور بایسته هاى انتظار و مؤثرترین زمینه در جهت تحقق اهداف امام زمان(عج) در عصر غیبت و قبل از قیام ایشان است. به همین جهت منظور از بالا بردن آگاهی ها ، یعنی شناخت و علم درست نسبت به وظایف و مسوولیتهای منتظران. در واقع شخص باید آگاهی های لازم درباره شاخصه ها و وظایف یک منتظر واقعی را بداند و بشناسد و بدانها پایبند باشد. بعضى از وظایف و بایسته هاى سیاسى و اجتماعى منتظران امام زمان(عج) عبارت است از: مبارزه و امر به معروف و نهى از منکر علاقه مندان و یاوران حضرت مهدى(عج)، هیچ گاه نباید سیره و روش پیامبر«ص» و اهل بیت او را فراموش کنند ؛ بلکه باید همواره آن را در نظر داشته و آماده پیوستن به قیام جهانى حضرت مهدى(عج) باشند و در عین حال خود علیه ظلم و ستم و فساد، مبارزه کنند. رسول گرامى اسلام فرمود: «لا یزالونَ قومٌ من امّتى یُقاتلون على الحقّ ظاهرین الى یوم القیامة»؛ نهج الفصاحه، ج 2، ص 516 ؛ منتخب الاثر، ص 514. ؛ «همواره گروهى از امت من تا روز رستاخیز، پیروزمندانه در راه حق نبرد مى کنند». در روایات به نمونه اى از منتظران و شیعیان واقعى امام«ع» در عصر غیبت اشاره شده که علیه ظلمت و فساد قیام مى کنند و راه امامان خود را تداوم مى بخشند و جانشین ولى عصر(عج) در روى زمین هستند. امام صادق«ع» مى فرماید: «فیَجعَلُ اللّه قم و اهلَها قائمین مقام الحجّة»؛ منتخب الاثر، ص 443. ؛ «خداى تبارک و تعالى، قم و اهل قم را قائم مقام حجّت قرار مى دهد» و نیز «قم به این جهت قم نامیده شده که اهل آن در محضر قائم آل محمّد(عج) گرد مى آیند و با او قیام مى کنند و از یارى او منحرف نمى شوند» همان، ص 485... حق خواهى و حق مدارى تاریخ، صحنه حضور و نزاع دو گروه حقّ و باطل و دو اندیشه طغیان گرى و حق گرایى است ؛ راه حقّ و صلاح، راه پیامبران و صالحان و راه باطل و کفر، راه شیاطین و سردمداران زر و زور و تزویر است. این دو گروه و نبرد میان آنها، همیشه در جامعه بوده و همه منتظران واقعى امام زمان(عج)، باید پیرو و طرفدار حق و مخالف و دشمن باطل باشند. با ظهور حضرت مهدى(عج)، جهان شاهد مصاف نهایى حق و باطل و پیروزى و غلبه حق به رهبرى آن حضرت خواهد بود و منتظران ظهور نیز در هر حال باید براى چنین مصافى آماده باشند و خود نیز باید حق و حق خواهى را محور و مدار برنامه ها و فعالیت هایشان قرار دهند. رسول خدا«ص» در این زمینه مى فرماید: «لا تَزالُ طائفة مِن اُمّتى على الحَقّ ظاهرین حتّى یأتى امرُ اللّه»؛ نهج الفصاحه، ج 2، ص 516 ؛ منتخب الاثر، ص 514 ؛ بحارالانوار، ج 51، ص 52. ؛ «گروهى از امت من همواره حق را آشکار مى کنند تا فرمان خدا (امر ظهور) فرا رسد». حضرت على«ع» نیز مى فرماید: «واللّه ما یکونُ ما تأملون حتّى یهلِک المبطلون و یضمحلّ الجاهلون و یأمن المتّقون…»؛ نهج البلاغه، ج 1، ص 198 ؛ الغیبة طوسى، ص 279. ؛ «به خدا سوگند! آنچه آرزو مى کنید، تحقّق نمى یابد، مگر هنگامى که باطل از بین رود و نادان ها نابود شوند و پرهیزگاران، آرامش خود را باز یابند…». استقامت و ایستادگى در سختى ها «انتظار ظهور»، یکى از بزرگ ترین عوامل پایدارى، استقامت و مقاومت در برابر سختى ها و مشکلات عصر غیبت است. انتظار مسلمانان – به ویژه شیعیان – را در برابر ظلم ها، فسادها، زورگویى ها و انواع بلاها و سختى ها، ثابت و پا برجا نگه مى دارد و به آنان دل و جرأت مى دهد تا در برابر تهدیدها، تطمیع ها و سخت گیرى هاى دشمنان اسلام، خود را نبازند و از هیچ چیز و هیچ کس نهراسند. پیامبر اکرم«ص» به مسلمانان صدر اسلام فرمود: «بعد از شما قومى خواهد آمد که پاداش هر یک از آنها برابر پاداش پنجاه نفر از شما است». گفتند: اى رسول خدا! مگر نه این است که ما در حضور شما، در بدر و احد و حنین شرکت کردیم و قرآن در میان ما نازل شد؟! فرمود: «اگر آنچه بر آنها روى خواهد داد، بر شما روى مى داد ؛ شما نمى توانستید چون آنها صبر و شکیبایى را پیشه خود سازید» منتخب الاثر، ص 515 ؛ الغیبة طوسى، ص 275.. و نیز فرمود: «… برادران من کسانى اند که در آخرالزمان مى آیند و ندیده، به من ایمان مى آورند… استقامت هر یک از آنها در دین خود، از کندن خارهاى گَوَن در شب تاریک و به دست گرفتن آتش گداخته، سخت تر است. آنها مشعل هاى هدایت اند که خداوند آنان را از فتنه هاى تیره و تار، نجات مى بخشد» بحارالانوار، ج 52، ص 124.. امام حسین«ع» نیز در این باره مى فرماید: «… امّا الصابر فى غیبته على الاذى و التکذیب، بمنزلة المجاهد بالسیف بین یدى رسول اللّه»؛ همان، ج 51، ص 133. ؛ «… کسانى که در زمان غیبت او در مقابل آزار و تکذیب، استقامت مى کنند، مانند کسانى اند که در حضور رسول خدا شمشیر زده اند». کسب آمادگى براى ظهور امام صادق«ع» نیز فرموده است: «هر یک از شما باید براى خروج حضرت قائم (سلاحى ) مهیّا کند – هر چند یک تیر باشد – خداى تعالى هرگاه بداند کسى چنین نیتى دارد، امید آن است که عمرش را طولانى کند تا آن حضرت را درک کند (و از یاران و همراهانش قرار گیرد الغیبة النعمانى، ص 321، ح 10)» پس براى ظهور حضرت مهدى(عج) و یارى آن حضرت، باید در هر لحظه اى آماده بود و خود را مهیّا نگه داشت و این شامل آمادگى نظامى، جسمانى و… مى شود ؛ اما مهم تر از همه آمادگى فکرى، علمى و سیاسى در عصر غیبت است.اتحاد و همدلى مهم ترین چیزى که در عصر غیبت واجب است، یکپارچگى و اتحاد شیعیان و پاى بندى به عهدشان با امام زمان(عج) است. هرگونه اخلال در صفوف متحد منتظران، منافى با وظایف دینى آنان و کمک به دشمنان آن حضرت است. امام(ره) در توقیع معروف خود به شیخ مفید(ره) مى نویسد: «ولو انّ اشیاعنا – وفقهم الله لطاعة – على اجتماع من القلوب فى الوفاء بالعهد علیهم لما تأخّر عنهم الیمن بلقائنا و لتعجلت لهم السعادة بمشاهدتنا على حق المعرفة منهم بنا»؛ بحارالانوار، ج 53، ص 177، ح 8. ؛ «اگر شیعیان ما – که خداوند به اطاعت خویش موفقشان بدارد – در وفا به پیمانى که با ما دارند، یکپارچه مى شدند و هرگز از میمنت ملاقات ما محروم نشده و ظهور ما به تأخیر نمى افتاد و البته سعادت حضور در محضر ما، با معرفتى حقیقى هر چه زودتر نصیبشان مى شد». رعایت حقوق دیگران از مهم ترین امور در زندگى محبّان و منتظران قائم(عج) رعایت حقوق برادران و مسلمانان و کمک به آنان است. انسان منتظر، نمى تواند به گونه اى زندگى کند که حقوق دیگران بر عهده اش باشد و در عین حال خود را دوستدار و منتظر مهدى موعود بداند؟! امام باقر«ع» به جابر جعفى فرمود: «اى جابر! آیا کسى که ادعاى تشیّع مى کند، براى او این قول که دوست اهل بیت هستم، کافى است؟! سوگند به خدا، شیعه ما نیست، مگر کسى که پرهیزگار بوده و اطاعت از خداوند کند. شیعیان ما را به این صفات بشناسید: تواضع، خشوع، امانت دارى، بسیار در یاد خدا بودن… اى جابر! به ولایت و دوستى ما، جز از راه عمل و پرهیزگارى نمى توانى برسى کافى، ج 3، ص 74.». به همین جهت امام صادق«ع» وظایف شیعیان را در رابطه با برادران مسلمان خود، چنین معرّفى مى کند: آنچه را براى برادر مسلمانت دوست بدارى که براى خودت دوست مى دارى ؛ از خشمگین کردن برادر مسلمان دورى کنى و آنچه را که مورد رضایتش است، انجام دهى و اوامرش را اطاعت کنى ؛ چشم و راهنما و آیینه او باشى و… وقتى چنین کردى، دوستى خود را، به دوستى او و دوستى او را به دوستى خود پیوند داده اى کافى، ج 2، ص 169.». نتیجه اینکه علاقه مندان و یاران امام مهدى(عج)، باید کاملاً خود را وظیفه شناس و پایبند به اسلام و متعهّد و مسئول بدانند و همواره مراقب احوال و کارهاى خود باشند و از انحرافات دورى جسته و پناه به خدا ببرند و مو به مو احکام اسلام را عمل نمایند تا شایستگى سربازى آن حضرت را پیدا کنند ر.ک: محمد مهدى اشتهاردى، حضرت مهدى(عج) فروغ تابان ولایت، ص 259 و 260.. اطاعت از نایبان امام«ع» عصر غیبت، دوران پنهان زیستى امام و عدم دسترسى به او است ؛ در این صورت براى اخذ احکام و تعالیم دینى و عمل به وظایف و تکالیف سیاسى، اجتماعى و عقیدتى، باید به نایبان عام آن حضرت مراجعه کرد و به ولایت و رهبرى آنان گردن نهاد. فقها و علما، به عنوان جانشینان امام معصوم«ع»، راهبران جامعه و هادیان امت و محل رجوع مردم هستند و احکام دینى را با اجتهاد و تفقه خود، به آنان ابلاغ مى کنند.