با سلام به شما پرسشگر گرامی؛ دوست عزیز؛ سعی کنید اوقات شبانه‌روز خود را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که بتوانید بخشی از آن را به تلاوت قرآن و خواندن دعا اختصاص دهید؛ حال اگر گاهی اوقات بعلت مشغله‌ی زیاد کاری شرایطی پیش آمد که نتوانستید قرآن بخوانید و یا دعا کنید، می‌توانید به حداقل اکتفا کرده و فرازهای بسیار کوتاهی از آن را که حفظ هستید بخوانید.
مهم این است که بدانیم و باور کنیم که قرآن و دعا، غذای روح انسان است؛ همانطور که اگر بخاطر مشغله‌ی زیاد کاری در یک روز، نتوانیم سه وعده غذا بخوریم، حداقل یک وعده‌ غذا را حتماً می‌خوریم؛ لذا اگر قرآن و دعا را نیز غذای روح بدانیم، این حداقل را از خود دریغ نمی‌کنیم! (دقت کنید)     
اجازه دهید در خصوص برنامه‌ریزی صحیح، از ائمه‌ی معصومین (علیهم السلام) یاری بطلبیم:
امام کاظم (علیه السلام) فرمودند: سعی کنید اوقات خود را به چهار بخش تقسیم نمایید؛ بخشی را به مناجات با خداوند متعال و بخشی را به کار و تلاش برای امرار معاش و کسب درآمد و بخش سوم را به روابط اجتماعی و گفت وگو با دوستان و افراد مورد اعتمادتان که (در جهت رشد و تعالی) عیوب شما را بیان می کنند و در واقع نسبت به شما خالصانه علاقه مند هستند، اختصاص دهید. بخش چهارم اوقات خود را نیز برای لذت بردن از امور حلال مادی و معنوی قرار دهید. و با این بخش چهارم است که شما می توانید به سه بخش دیگر رسیدگی کنید.
امام علیه السلام نیز در این حدیث می فرماید: زمان و اوقات خود را به چهار بخش تقسیم کنید و برای جلوگیری از هر گونه افراط و تفریط و زیاده روی در رسیدگی به یک بعد از ابعاد وجودی انسان و غفلت از دیگر ابعاد، می فرماید: به همه نیازهای خود توجه کنید. همان طور که امام علیه السلام در پایان سخن خود فرمود: «لیس منّا من ترک دیناه لدینه او ترک دینه لدنیاه؛ کسی که دنیای خود را برای دینش رها کند یا دینش را برای دنیا از دست دهد، از ما (مورد تأیید ما) نیست».
در واقع امام علیه السلام، بر جامع نگری و لزوم تلاش برای رفع نیازهای مختلف انسان تأکید فرموده است و به عبارت دیگر، مقصود امام علیه السلام این نیست که اوقات شبانه روز را به طور مساوی به چهار بخش تقسیم کرده و به هر بخش شش ساعت اختصاص دهید؛ بلکه مراد آن است که تمام این چهار بخش و محور که به ابعاد مختلف وجودی انسان مربوط می‌شوند، باید مورد توجه قرار گیرند. بخشی از اوقات را باید به بعد معنوی و ارتباط با خالق هستی اختصاص داد و بخش دیگر مربوط به بعد مادی و نیازهای زندگی است و بخش سوم به بعد اجتماعی انسان و توجه به روابط اجتماعی مربوط می شود که یکی از ابعاد وجودی انسان است؛ زیرا روان شناسان نیز انسان را موجودی اجتماعی معرفی کرده‌اند و باید به این نیازش پاسخ مناسب داده شود و بخش چهارم به تفریحات و استفاده از لذت‌های حلال مربوط می‌شود؛ مثل استراحت کردن، خواب، تفریح و گردش، مسافرت و لذت های حلال دیگر.
بنابراین، اصل برنامه ریزی و تقسیم زمان برای رفع نیازهای مختلف مادی و معنوی مورد توجه قرار گرفته است؛ ولی میزان اختصاص یافته به هر یک از بخش‌های چهارگانه، مختلف است و میزان آن، بستگی به این دارد که انسان در چه موقعیتی قرار داشته باشد و چه شرایط فیزیکی، روانی و اجتماعی بر او حکم‌فرما باشد. طبیعی است که متناسب با سن فرد و موقعیت‌هایی که در آن قرار می‌گیرد، اختصاص زمان به هر یک از این بخش‌ها متفاوت خواهد بود؛ مثلاً در دوران کودکی و نوجوانی، زمان اختصاص یافته به بخش چهارم بیشتر است و در دوران جوانی که نیروی کار، تلاش و تحصیل علم و دانش در اوج است، به بخش دوم زمان بیشتری اختصاص می‌یابد.
بنابراین، آن چه این روایت بر آن تأکید دارد، لزوم توجه به تمام ابعاد وجودی انسان در قالب آن چهار محور کلی می‌باشد؛ اما این که چه‌قدر به هر بخش اختصاص یابد، بر اساس شرایط و موقعیت‌ها، متفاوت خواهد بود.
مصادیق بخش‌های مختلف را می‌توان چنین بیان کرد:
منظور از مناجات و ارتباط با خالق هستی، نماز، روزه، قرائت قرآن، خواندن دعاهای مختلف، گفتن ذکرهای زبانی و نظیر آن است که اصطلاحاً عبادت خاص نامیده می‌شوند و منظور از امرار معاش، هر کار و تلاشی است که برای تأمین احتیاجات مادی زندگی انجام می‌گیرد.
منظور از بخش سوم، داشتن روابط اجتماعی با دیگران و دوستان است و مقصود، تمام روابط اجتماعی است که در رشد و کمال انسان و به ویژه در بعد رشد اجتماعی انسان موءثر است. امام علیه السلام می‌فرماید که این معاشرت‌ها، باید بر محور ارزش‌های اخلاقی و زمینه ساز کمال انسان باشد و به همین خاطر می‌فرماید: با افراد قابل اعتماد روابط اجتماعی داشته باشید؛ آنهایی که دلسوز شما هستند و خالصانه به شما علاقه‌مندند و اگر عیب، نقص و کمبودی در رفتار شما مشاهده کنند، از سر خیرخواهی، آن عیوب را به شما تذکر می‌دهند تا در صدد رفع آن برآیید و زمینه رشد و کمال خود را فراهم کنید.
مقصود از بخش چهارم، هر نوع فعالیت و تلاشی است که به منظور لذت‌بردن از امور حلال انجام می‌شود. طبیعی است که این بخش، دامنه زیادی دارد و شامل خواب، استراحت، بازی، گردش و هر تفریح حلال دیگر می‌شود.
دوست گرامی؛
از آن جا که شما احتمالاً در دوران تحصیل به سر می‌برید، بخش دوم از محورهای چهارگانه، برای شما دانشجویان گرامی، همان تحصیل دانش، تلاش علمی، مطالعه، تحقیق و پژوهش است و با توجه به این که زمان تحصیل، محدود و لزوم تلاش‌های علمی شدیدتر و جدی‌تر است، طبیعی است که باید فرصت بیشتری را به این امر اختصاص دهید.
سلامت و سعادت شما آرزوی ما است.