بسم الله الرحمن الرحیم قبل از پاسخ به سؤال شما دوست عزیز تذکر این نکته لازم است که عصبانیت ، غضب و خشمی که در انسانها وجود دارد با عصبانیت و غضب خداوند متعال یکی نمی باشد ، چراکه عصبانیت در انسانها برخواسته از فعل و انفعالات درونی افراد است که با تأثیر پذیری و تغییر حالت در درون افراد همراه می باشد و حال آنکه چنین امری در ذات خداوند باری تعالی وجود ندارد زیرا ذات خداوند ثابت و نا متغییر می باشد .
اما اینکه مراد از عصبانیت خداوند و به تعبیر دیگر غضب الهی چیست باید بگوئیم مراد از عصبانیت خداوند همان انتقام و بلا و عذاب الهی می باشد ( قاموس قرآن، ج 5، ص: 104) ؛ کما اینکه در روایتی از امام باقر علیه السّلام نقل شده ، فردی به نام عمرو بر ایشان وارد شد و گفت: فدایت گردم خداوند می فرماید : وَ مَنْ یَحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبِی فَقَدْ هَوى مراد از غضب چیست؟ امام فرمود:
«هُوَ الْعِقابُ یا عَمْرُو یعنى غضب خدا عقاب او است اى عمرو
سپس امام باقر علیه السلام در توضیح کلام خود فرمودند : هر که پندارد خدا از حالى به حالى در میاید او را با صفت مخلوق وصف کرده ؛ چیزى خدا را تحریک نمیکند تا او را تغییر دهد. (معانی الأخبار-ترجمه محمدى ج 1 ص : 41)
* بعد از اینکه مراد از عصبانیت خداوند ( و به تعبیر آیات و روایات غضب الهی ) روشن شد باید به شما بگوئیم که در قرآن مجید و کلام معصومین علیهم السلام ، گروهها و افراد متعددی که خداوند متعال نسبت به اعمال و رفتار آنها عصبانی شده و غضب الهی شامل آنها شده و یا خواهد شد بر شمرده شده است که در اینجا برای جلوگیری از اطاله کلام در دو بخش فهرست وار به برخی از آنها اشاره می نمائیم (1)
الف : گروهها و افرادیکه در قرآن بدان تصریح شده که اعمال و رفتار آنها موجب غضب الهی شده و یا خواهد شد .
1- کسانى که درباره (توحید و ربوبیت) خدا محاجّه و ستیزه مى کنند(شورى- 16)
2- کسانیکه به نشانه های خدا کفر می ورزیدند (بقره- 61)
3- کسیکه مؤمنى را به عمد بکشد (نساء- 93)
4- کسانیکه در بهره برداری از نعمتهای الهی کفران نعمت نموده و آنرا در راه معصیت الهی صرف نمایند (طه- 81)( ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 16، ص: 55)
5- کسانیکه در میدان نبرد به دشمن پشت می کنند (انفال- 16)
6- کسانیکه بعد از ایمان به خداوند کافر شده و به کفر خود خرسندند (نحل- 106)
7- کسانیکه به خداوند متعال سوء ظن دارند (مجادله- 6)
8- کسانیکه پیامبران الهی را می کشتند (بقره- 61)
9- یهودیان بدلیل کفر به آیات الهی (بقره- 90) و (آل عمران – 112)
10- و مردان و زنان منافق(مجادله- 6)
11- و مردان و زنان مشرک (مجادله- 6)
ب : گروهها و افرادیکه در کلام معصومین علیهم السلام بدان تصریح شده که اعمال و رفتار آنها موجب غضب الهی شده و یا خواهد شد .
1- دشمنان اهل بیت علیهم السلام (بحار الأنوار ج 27 ص : 73)
2- به خشم آوردنگان حضرت زهرا سلام الله علیها (فضائل پنج تن علیهم السلام در صحاح ششگانه اهل سنت ج ص : 55)
3- توانگر ظالم (الخصال ج ص : 87)
4- افراد پیری که با وجود گذشت عمر همچنان گناه می کنند (الخصال ج ص : 87)
5- آن است که مال خود را در راه خداوند انفاق نمى کند (الخصال ج ص : 87)
6- افراد سست عقیده که هر آن به طرفی تمایل پیدا می کند و ثبات عقیده ندارد (امالى شیخ مفید-ترجمه استادولى متن 151 )
7- افرادیکه نظافت را رعایت نمی کنند و مردم از آنها متنفرند. (احتجاجات-ترجمه جلد چهارم بحار الانوار ج 2 ص : 85)
8- کسى که تسلیم مقدرات الهى نباشد و به قضا و قدر الهى اعتراض و چون و چرا کند مبغوض خداست. (آرام بخش دل داغدیدگان، ص: 200)
9- بنا به فرموده امام سجاد علیه السلام نزدیکترین حالات انسان به خشم خدا و طاعت شیطان وقتى است که فردی به دیگران خشم کند (إرشاد القلوب إلى الصواب ج 1 ص : 82 )
10- هر زنى که به ازدواج با مرد فاسق راضى شود (إرشاد القلوب إلى الصواب ج 1 174 ص : 173)
11- کسانیکه بدون جهت نماز را به تأخیر می اندازند (بحار الأنوار ج 2، ص: 154)
12- هر کس زنى را براى مردى وصف کند و به قدرى از زیباییهاى او بگوید که آن مرد فریفته وى شود و از راه حرام از او کام گیرد، با خشم خدا از دنیا مى رود (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال ص : 280)
13- زنیکه ناسازگار باشد و با تنگدستیهاى شوهرش نسازد و بیش از توان مرد از او طلب کند و بر او سخت بگیرد، خداوند هیچ یک از اعمال نیک او را- که مانع از حرارت آتش دوزخ باشد- نخواهد پذیرفت، و تا زمانى که چنین رفتارى با شوى خود داشته باشد، مورد خشم خداوندى قرار خواهد داشت. (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال ص : 280)
14- کسى که قرآن را براى ریا و آوازه و شهرت بیاموزد، و هدف او از یادگیرى قرآن به مجادله کردن با نادانان و کم خردان و اظهار فخر به دانشمندان باشد، و بوسیله قرآن دنیا را طلب کند، ( ثواب الأعمال و عقاب الأعمال ص : 280)
15- لواط کننده ( الحکم الزاهرة با ترجمه انصارى ص : 608)
*البته در روایات اسلامی نسبت به شدید بودن غضب و عصبانیت خداوند در خصوص برخی افراد بطور جداگانه تصریح شده است که به تعدادی از آنها نیز اشاره می نمائیم .
1- سخت ترین غضب خداوند بر افرادى قرار خواهد گرفت که حجت خدا را نیابند و در مورد او گرفتار شک و تردید گردند(إعلام الورى بأعلام الهدى، ص: 431)
2- کسانیکه عترت رسول خدا (صل الله علیه و آله ) را بیازارند ( مناقب الإمام علی علیه السلام-ترجمه مرعشى ص : 77 )
3- پیامبر خدا ( صل الله علیه و آله ) فرموده اند : خشم خدا نسبت بزناکاران بسیار سخت است. ( نهج الفصاحة مجموعه کلمات قصار حضرت رسول ص 211 )
4- زنانیکه از زنا فرزند دار شده و آن را داخل در عضو خانواده نماید (نهج الفصاحة مجموعه کلمات قصار حضرت رسول ص 212 )
5- بنا بر روایات آن کس که بر بینوائى که بجز خدا پناهى ندارد ستم میکند خشم خدا نسبت باو بسیار سخت است (نهج الفصاحة مجموعه کلمات قصار حضرت رسول ص 212 )
6- خشم خداوند نسبت به کسى که گمان مى کند، فرمانرواى فرمانروایان است، شدّت مى یابد. (پیام پیامبر متن عربى 720 )
7- غضب شدید و طاقت فرساى خداوند دامنگیر زن شوهرداریست که چشمهاى ناپاکش از نگاههاى آلوده و شهوتبار بمردان اجنبى پر شده است. ( الحدیت-روایات تربیتى ج 2 ص : 113)
——
پی نوشتها
1- بدلیل طولانی شدن پاسخ متن آیات و روایات را ذکر ننمودیم اما در صورت ابراز تمایل متن آیات و روایات نیز برای شما ارسال خواهد شد .