عصب کشی دندان

عصب کشی دندان، که به عنوان درمان اندودنتیک نیز شناخته می شود یک روش درمانی برای از بین بردن عفونت داخل دندان می باشد که می تواند دندان را از عفونت های بیشتر محافظت کند. در روش عصب کشی، برای از بین بردن اعصاب از پالپ دندان استفاده می شود. افراد فکر می کنند عصب کشی درد زیاد دارد اما در اصل یک روش تسکین دهنده است.

دندان از تاج و ریشه تشکیل شده است. تاج عمدتاً بالای لثه است، در حالی که ریشه در زیر آن قرار دارد. ریشه ها دندان را به استخوان فک وصل می کنند. درون تاج و ریشه یا کانال ریشه، خمیر pulp است. پالپ دندان را تغذیه و رطوبت مواد اطراف را تأمین می کند. اعصاب موجود در خمیر، درجه حرارت گرم و سرد را به عنوان درد حس می کنند.

کانال ریشه درمان نیست بلکه بخش توخالی دندان است که شامل بافت عصبی، رگ های خونی و سلول های دیگر است که به عنوان پالپ نیز شناخته می شود. عصب کشی دندان به یک یا چند بار مراجعه کردن به دندانپزشکی و درمان طولانی مدت نیاز دارد. دلایل زیادی وجود دارد که می تواند به پالپ یا عصب دندان آسیب برساند. اغلب بیمار احساس درد می کند اما در بسیاری از مواقع هیچ علامت یا هشدار مشاهده نمی شود.1
 

چه موقع به انجام عصب کشی نیاز پیدا خواهیم کرد؟

عصب کشی هنگامی انجام می‌شود که قسمت داخلی یک دندان که به آن پالپ نیز گفته می‌شود آسیب ببیند و یا دچار التهاب و عفونت شود. حتی اگر پالپ یا مغز دندان از بین رفته باشد و یا در اصطلاح مرده باشد، بخش بالایی دندان یا همان تاج () می‌تواند کماکان دست نخورده باقی بماند. از بین بردن پالپ دندان آسیب دیده یا آلوده، بهترین روش برای حفظ ساختار دندان‌ها است.

علل عمده صدمه به پالپ شامل موارد زیر است:

پوسیدگی عمیق به دلیل عدم رسیدی و درمان سوراخ ها و حفرات دندان

انجام چندیدن پروسه درمانی دندانپزشکی روی یک دندان

بروز ترک در دندان

وارد شدن آسیب و تروما به دندان

شایع ترین علائم پالپ دندانی که آسیب دیده است عبارتند از:

احساس درد متوسط تا شدید در دندان

تورم و احساس گرما در لثه ها

دندانپزشک شما دندانی را که دردناک است را معاینه کرده و از اشعه X برای تأیید تشخیص خود استفاده می‌کند. اگر شما نیازمند انجام عصب کشی و روت کانال باشید، دندانپزشک احتمالا شما را به یک متخصص اندودنتیست ارجاع خواهد داد.2

مراحل انجام عصب‌کِشی

هنگام عصب‌کِشی، دندان‌پزشک بعد از برداشتن پوسیدگی‌ها یا نسج دندانی، به کانال‌هایی که داخل ریشه دندان قرار دارند، دسترسی پیدا می‌کند و ابتدا پالپوتومی صورت می‌گیرد یعنی با سوراخ کردن سقف پالپ و جاری شدن خون، فشار داخل پالپ کاهش پیدا کرده و درد کم می‌شود. (تعداد کانال‌ها بستگی به دندان دارد مثلاً دندان نیش تک‌کاناله است ولی دندان آسیا سه یا چهار کانال دارد)

کاری که دندان پزشک انجام می‌دهد، این است که جلوی این روند را قبل از اتفاق افتادن بگیرد یا اینکه بعد از اتفاق افتادن، آن را درمان کند. این کار با خارج کردن محتویات کانال ریشه و تمیز کردن آنها، شکل دادن کانال‌های ریشه به نحوی که مواد دارویی شستشودهنده تا انتهای کانال‌ها برسد و در آخر با پرکردن کانال‌های ریشه طوری‌که کاملاً بسته شوند و امکان عبور میکروب‌ها و محصولاتشان از مسیر آن‌ها کاهش یابد، انجام می‌شود.

در عصب‌کشی این مواد به‌طور کامل برداشته و تخلیه می‌شوند و سپس تمیز می‌شوند و آنگاه به وسیله یک سوهان کوچک، شکل‌دهی و با محلول شست‌وشو، عفونت‌زدایی می‌شوند و پس از قرار دادن میله‌ای بسیار نازک بنام گوتا که جنس پلاستیکی دارد در داخل پالپ، عاج دندان را با ماده‌ای (مثل آمالگام) که با مواد دیگر (مثل غذاها) واکنش نمی‌دهد پر می‌کنند. بعد از این عمل، دندان می‌میرد و اگر بعد از این، دندان عفونی شود باید تحت درمان ریشه (عصب‌کشی) مجدد یا عمل جراحی انتهای ریشه قرار گیرد.

اگر چه گاهی اعمال مذکور در بیش از یک جلسه درمانی انجام می‌شود، اما زیاد بودن فاصلهٔ زمانی بین تخلیه مواد عفونی و پر کردن دندان شانس عفونت‌های بعدی را بالا می‌برد.3
 

عوامل خطر عصب کشی دندان

درد

درد دندان شایعترین علامتی است که نیاز به عصب کشی دارد.

دندان های فرد ممکن است نسبت به مایعات یا غذاهای گرم یا سرد حساس باشد و حتی حساسیت پس از برداشتن محرک گرم یا سرد از دندان ادامه داشته باشد. درد می تواند به یک سردرد کلی بسیار شدید منجر شده به نحوی که فرد علت درد را فراموش می کند.
 

آبسه (عفونت)

اگر دندان آبسه کند، به عصب کشی احتیاج دارد.

آبسه، نوعی عفونت است که وقتی خمیر دندان از بین می رود، ایجاد شده و یک کیسه چرک در اطراف انتهای ریشه تشکیل می شود. اگر آبسه درمان نشود، به رشد و عفونت استخوان اطراف ریشه دندان ادامه خواهد داد. ممکن است به استخوان و بافت های اطراف سرایت کند.

در موارد نادر، عفونت هایی ناشی از آبسه دندان باعث مرگ بیمار شده است. اگرچه آنتی بیوتیک ها می توانند به شیوع عفونت کمک کنند، اما تنها راه برای از بین بردن کامل عفونت، عصب کشی و تمیز کردن بافت های مرده و باکتری های موجود در محفظه پالپ و کانال های ریشه است. آبسه های دیگری وجود دارند که جدا از آبسه های اندودنتیک می توانند روی دندان ها تأثیر بگذارند. مثلاً آبسه های پریودنتال دردناک هستند و نیاز به درمان متفاوتی دارند.
 

حفره عمیق

اگر پوسیدگی دندان به عمق دندان کشیده شود و به خمیر برسد، پالپ به باکتری آلوده می شود. در اینصورت ملتهب و دردناک شده یا می میرد و به بافت پوسیده تبدیل می گردد. بعضی اوقات حفره، درد ندارد اما تنها راهی که دندان پزشک می تواند تمام پوسیدگی دندان را از دندان خارج کند، انجام عصب کشی است.
 

تروما

در برخی موارد، عصب در انتهای ریشه قطع شده و در نهایت می میرد.

تروما ممکن است ناگهانی یا بصورت تدریجی پس از یک وقوع ضربه رخ دهد.

شکستگی

دندان که دچار شکستگی شده است ممکن است در صورت انتشار شکستگی عمیق و رسیدن به خمیر، به عصب کشی احتیاج پیدا کند.
 

جذب

جذب ریشه شرایطی است که باعث می شود ساختار دندان به عنوان واکنشی در برابر آسیب، تروما، کاشت دندان یا حرکت دندان در حین ارتودنسی از بین برود. در هر شرایطی، جذب می تواند به کانال پالپ و عصب و عروق حیاتی موجود در آن حمله کند.

در صورت بروز این مشکل، دندان نیاز به عصب کشی دارد. جذب دندان معمولاً با ماده ای به نام سنگ معدنی تری اکسید (MTA) ترمیم می شود. جذب معمولاً بدون درد است و فقط با استفاده از اشعه ایکس تشخیص داده می شود.1

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.ideal.clinic
3.www.drhashemi.com