کیست آراکنوئید معمولا در سر ایجاد می‌شود اما در بعضی موارد در اطراف نخاع نیز شکل می‌گیرد. این کیست در مغز، ستون فقرات و یا غشای آراکنوئید شکل می‌گیرد و به همین دلیل نامش کیست آراکنوئید است. آراکنوئید یکی از سه لایه غشایی است که مغز و ستون فقرات شما را احاطه کرده است. کیست آراکنوئید معمولا در سر و بین مغز و جمجمه یا بطن های مغز رشد می‌کند.

کیست‌های آراکنوئید معمولاً با مایع مغزی نخاعی (CSF) پر می‌شوند. این مایع نوعی محافظ طبیعی است که مغز و ستون فقرات شما را احاطه کرده است. کیست آراکنوئید اجازه نمی‌دهد که این مایع درون سیستم مایع نخاع مغزی تخلیه شود و باعث تجمع آن در داخل کیست می‌شود.

در کودکان، کیست‌های آراکنوئید معمولاً مادرزادی هستند و یا در بدو تولد وجود دارند. به این کیست‌ها کیست اولیه آراکنوئید گفته می‌شود و به کیست‌های آراکنوئیدی که در طول زندگی ایجاد می‌شوند کیست‌های ثانویه گفته می‌شود. کیست‌های آراکنوئید اولیه نسبت به کیست‌های آراکنوئید ثانویه شایع‌تر هستند.

علائم کیست آراکنوئید چیست؟

کیست‌های آراکنوئید معمولاً علائمی ندارند. در نتیجه بیشتر افرادی که به این کیست مبتلا هستند تا زمانی که سر، برای سایر موارد مانند آسیب دیدگی معاینه نشود، متوجه آن نمی‌شوند.

در بعضی مواقع کیست آراکنوئید، با علائمی همراه است. علائم بستگی به محل و اندازه کیست دارند. به عنوان مثال اگر کیست روی اعصاب یا نواحی حساس مغز یا نخاع شما شکل بگیرد، علائمی را به دنبال خواهد داشت. اگر کیست در مغز شکل بگیرد، ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را ایجاد کند.

سردرد

سرگیجه

حالت تهوع

استفراغ

بی‌حالی

تشنج

به وجود آمدن مشکلاتی در قدرت شنوایی، بینایی یا راه رفتن

مشکل در حفظ تعادل

تأخیر در رشد

زوال عقل 1

علائم وجود کیست آراکنوئید در نخاع

بروز درد در ناحیه کمر

اسکولیوز (کژپشتی)

ضعف در ناحیه عضله و یا اسپاسم عضلانی

بی حس شدن دست ها یا پاها و کمبود احساس

اختلال در کنترل ادرار و مدفوع

در صورت بروز هر یک از علائم بالا باید برای معاینه به بهترین جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات مراجعه کنید.

علت های بروز کیست آراکنوئید

کیست های آراکنوئید معمولاً به دلیل رشد غیرطبیعی مغز و ستون فقرات جنین در داخل رحم رخ می دهند. هنوز علت دقیقی برای این رشد غیرطبیعی یافت نشده است اما گمان بر آن است که علت آن بیشتر ارثی و ژنتیکی باشد. با این حال، گاهی کیست به دلایل غیرمادرزادی بروز می کند و علت های گوناگونی دارد که از میان آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ترومای سر (آسیب به سر)

عوارض ناشی از جراحی مغز یا نخاع

مننژیت

تومورهای مغزی

کیست های آراکنوئید در کودکان بیشتر مشاهده می شود. 2

تشخیص کیست آراکنوئید

سی تی اسکن و ام آر آی به پزشک جراح در مشخص کردن محل کیست و ویژگی های آن کمک می کنند. در نهایت بهترین روش درمانی برای کودک بر اساس نتایج آزمایشات مشخص می شود.

روش های درمان

بیشتر کیست های آراکنوئید به شکل اتفاقی تشخیص داده می شوند و اندازه آن ها تغییری نمی کند. به همین دلیل بیشتر پزشکان همیشه درمان معمولی و متعادل را پیشنهاد می کنند.

زمانی که خبری از علائم نباشد نیازی به درمان نیست و افراد هر چند وقت یک بار تحت نظر قرار گرفته می شوند. اگر علائم خاصی پدیدار شوند، وضعیت کیست در آن ها دوباره ارزیابی می شود.

زمانی که به درمان نیاز باشد، پروسه درمانی مورد نظر بر اساس حاضر بودن علائم، اندازه کیست و محل دقیق آن در جمجمه مشخص می شود.

در مواردی که درمان شدن کیست به بیماران پیشنهاد می شود، درمان می تواند یکی از دو مورد فوق باشد:

فنس کرانیوتومی باز ( روزنه گذاری بر روی کیست ها)
عمل جراحی شنتینگ بطن

در روش درمانی اول بخشی از استخوان جمجمه فرد خارج می شود تا پزشک جراح به ناحیه مربوط به کیست دسترسی پیدا کند. سپس بر روی دیواره کیست چندین سوراخ ایجاد می شود و بدین ترتیب مایع درون آن تخلیه خواهد شد. در نهایت این مایع به شکل خودکار توسط بافت های اطراف مغز جذب خواهد شد.

به شکل جایگزین می توان در برخی از موارد، عمل جراحی را با وارد کردن دستگاه شانت به داخل کیست و تخلیه مایع آن به داخل سیستم بطنی یا حفره شکمی مغز دنبال کرد. بدین ترتیب مایع درون کیست تخلیه می شود و مسیر مناسب جهت به گردش درآمدن آن فراهم خواهد شد.

اخیرا، پیشرفت های صورت گرفته در عمل جراحی مغز و جمجمه با تهاجم کم توانسته است روش های سنتی و تهاجمی را کنار بزند و حالا می توان از روش های کاملا مبتنی بر اندوسکوپی استفاده کرد.

این روش ها مدت زمان کمتری را برای جراحی نیاز دارند، عوارض جانبی آن ها کمتر است، خروجی های عالی داشته و مدت زمان بهبود پس از آن ها کوتاه است. به کمک این روش های جدید و کمتر تهاجمی، وضعیت کلی بیمار پس از درمان به نسبت روش های سنتی و تهاجمی بهتر خواهد بود.

با این که روش درمان با توجه به اندازه و محل کیست های آراکنوئید متغیر است، روش های جراحی کاملا اندوسکوپیک به پزشکان جراح دسترسی بسیار خوبی برای انجام کارهای مورد نظرشان می دهند و تخلیه مایع کیست های درون مغز به شکل دقیق و سریعی انجام می شود.

در این روش ها عوارض جانبی و ریسک های سنتی کاهش یافته اند و امکان واکنش نشان دادن مغز و خروجی های خطرناک پایین است.

تنها برخی از مراکز درمانی می توانند اندوسکوپی با تهاجم پایین را جهت روزنه گذاری بر روی کیست ها و شانتینگ ارائه کنند. برخی از این مراکز نیز از روش های کاملا مبتنی بر اندوسکوپی استفاده می کنند تا به درمان کیست های آراکنوئید بپردازند.

کیست های فقراتی آراکنوئید را می توان به کمک عمل جراحی و برداشتن کامل آن ها درمان کرد. البته در شرایطی که این کار امکان پذیر باشد. انجام عمل جراحی عموما منجر به ایجاد علائم خاصی می شود.

در برخی از موارد، عمل جراحی و برداشتن کامل کیست های آراکنوئید امکان پذیر نیست. در این شرایط، روزنه گذاری کیست یا شانتینگ آن نیاز خواهد بود. 3

پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.drghorbanimoghadam.com
3.www.drabdolhoseinpour.com